Η σκανδιναβική σχολή έχει να επιδείξει σπουδαίους συγγραφείς και σπουδαία έργα εν τω συνόλω. Από τον Ίψεν και τον Μπέργκμαν ως τον Χανς Κρίστιαν Άντερσεν και από τον Ερίκ Βαλέρ και τον Γιάγκομπσεν έως τον Στρίνγκμπεργκ, υπάρχουν πολλά βιβλία τα οποία έχουν πρωταγωνιστήσει και έχουν ξεχωρίσει για τα πολυδαίδαλα και καίρια ζητήματα που θέτουν επί τάπητος. Είναι γνωστή η διαφορά και η σύγκριση ανάμεσα στον Νότο και στον Βορρά της Ευρώπης, ως προς τις συμπεριφορές των ανθρώπων και τα θέματα που τους απασχολούν στην καθημερινότητά τους. Λίγο οι κλιματικές συνθήκες, λίγο η αδυναμία ανάπτυξης των διαπροσωπικών σχέσεων έχουν οδηγήσει, όπως προκύπτει και από έρευνες, στην αύξηση χρήσης ουσιών, είτε αυτά είναι ναρκωτικά, είτε αλκοόλ. Δεν είναι λίγες οι φορές που πολλοί άνθρωποι πάνω στην απόγνωσή τους και την απελπισία τους οδηγούνται στην αυτοκτονία μην μπορώντας να διαχειριστούν κρίσεις και φόβους.
Μια πονεμένη και βασανισμένη ζωή με λίγες χαρές και πολλές πικρίες, ένας μόνιμος Γολγοθάς
Το λογοτεχνικό τρίπτυχο της εξαιρετικής Τόβε Ντιτλέουσεν (Tove Ditlevsen) είναι μια βουτιά σε τρεις διαφορετικές περιόδους της ίδιας της συγγραφέως που δεν διστάζει να αυτοβιογραφηθεί και να ξεδιπλώσει ενώπιόν μας όλο το φάσμα της πολυτάραχης ζωής της, μιας ζωής που ενέχει την παιδική ηλικία, τα νιάτα και τελικά την εξάρτηση. Αυτά είναι και τα τρία μέρη από τα οποία αποτελείται η εν λόγω τριλογία, μια τριλογία που φέρνει στο φως όλες τις πτυχές της ζωής της συγγραφέως, τα πάθη της, τους έρωτές της, τις αδυναμίες της, τον αγώνα απεξάρτησης, την ανατροφή των παιδιών που αποτέλεσαν τα στηρίγματά της. Ο κόσμος της Ντιτλέουσεν αποκαλύπτεται μέσα από συγκλονιστικές αποκαλύψεις, σε όλες τις περιόδους της ζωής της, από τη δύσκολη παιδική ηλικία μέχρι και την εξάρτησή της από τα φάρμακα, τον εθισμό της σε αυτά και την πάλη για να τον ξεπεράσει.
«Ο καιρός περνούσε και η παιδική μου ηλικία γινόταν όλο και πιο λεπτή και επίπεδη, σαν χαρτί. Ήταν κουρασμένη και ξεφτισμένη και στις κακές στιγμές δεν φαινόταν ότι θα άντεχε ώσπου να μεγαλώσω. Ακόμα και οι άλλοι το διέκριναν». Έχουν απόλυτο δίκιο όσοι ισχυρίζονται πως η παιδική ηλικία καθορίζει σε μεγάλο μέρος τις αντιδράσεις και τις συμπεριφορές των ανθρώπων στην ενήλικη ζωή τους καθώς στην περίπτωση της Τόβε υπήρχε μια έλλειψη παιδικότητας και μια ανάγκη για περισσότερη στοργή, την οποία τελικά ποτέ δεν βίωσε. Της έμεινε μια πικρία, η οποία δυστυχώς συνεχίστηκε και αργότερα τόσο στην εφηβική της και πρώιμη ενήλικη ζωή της όσο και πιο αργά όταν παντρευόταν και χώριζε με ευκολία προσπαθώντας να βρει έναν άντρα σύντροφο, έναν σωστό πατέρα και σύζυγο τόσο για εκείνη όσο και για τα παιδιά της.
Πρόκειται για ένα γραπτό κείμενο μακριά από τετριμμένα, είναι μια εξομολόγηση στον εαυτό της και ενέχει μια δυική διάσταση, ένα άνοιγμα ψυχής απέναντι σε όσα την κατακερματίζουν. Η Ντιτλέουσεν μοιάζει με ρημαγμένο κορμί με διαλυμένη ψυχή όταν καταλαβαίνει το πρόβλημα της με τις ουσίες, στις οποίες οδηγήθηκε από λάθος χειρισμό και καθοδήγηση του πρώην άντρα της. Όπως η ζωή τρέμει στα χέρια της και παλεύει να την κρατήσει για να μην της ξεφύγει έτσι και οι λέξεις γλιστράνε στα δάχτυλα και ποτίζει όλο το κείμενο με ρεύματα, με τάσεις και με μία ροπή ανυπαρξίας που κανείς αναρωτιέται αν έχει ήδη επιτελεστεί ή βρίσκεται στο μεταίχμιο. Το δυστυχές της τέλος αχνοφαίνεται μέσα από το κείμενο με την έννοια πως η χρήση ουσιών ουσιαστικά ανακοινώνει τους προβληματισμούς της, την ανάγκη να ξεφεύγει σε μια άλλη διάσταση μέσα από τις ουσίες που απαλύνουν τον πόνο, τόσο τον πραγματικό όσο και τον υποβόσκοντα ψυχικό.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Αφηγείται με ξεχωριστό και συγκινητικό τρόπο τις συγγραφικές και ποιητικές της ανησυχίες, όλο τον ενδόμυχο και εσωτερικό αγώνα η έμπνευση και η δημιουργία που νιώθει να βρουν τελικά διέξοδο, να μπορέσει μέσα από τα γραπτά της να καθιερωθεί ως μια άξια φωνή και να αναγνωριστεί τελικά για το ταλέντο της. Ήδη από πολύ νωρίς έδειξε εξαιρετικά δείγματα γραφής με ποιήματα που προκάλεσαν την εντύπωση κάποιων εκδοτών που την πίστεψαν. Η ίδια εξάλλου έλεγε χαρακτηριστικά εκφράζοντας αυτόν τον πυρετό και την αδημονία, την φλόγα που έκαιγε μέσα της και την λύτρωση που έβρισκε στο γράψιμο: «Η μόνη μου παρηγοριά σ’ αυτή τη ζωή είναι μια χούφτα ποιήματα που δεν είναι καν αρκετά για μια συλλογή. Και ούτε καν γνωρίζω τι πρέπει να κάνω για να εκδώσω μια ποιητική συλλογή». Η περίπτωσή της θυμίζει πολύ έντονα εκείνη της Κλαρίσε Λισπέκτορ, αυτής της επίσης σπουδαίας γυναίκας και συγγραφέως που ταλανιζόταν από διάφορα εσωτερικά και πολύπλοκα ερωτήματα.
Όταν σταματάει να γράφει λόγω των πολύ σοβαρών υγείας που αντιμετωπίζει, αυτό είναι ένα μαχαίρωμα στην καρδιά γιατί τα γραπτά της είναι η σωτηρία της και τελικά αυτά είναι που την σώζουν καθώς αποκαλύπτεται στο τέλος πως καθίστανται το απόλυτο στήριγμά της στην προσπάθεια για μια νέα αρχή. Η γραφή της Ντιτλέουσεν έχει έναν σπαρακτικό και σχεδόν τραγικό χαρακτήρα, μια δραματοποίηση που κορυφώνεται και μια έντονη θεατρικότητα σαν η ίδια να παίζει το “έργο” ενώπιον Θεού και ανθρώπων. Εδώ είναι που η ιψενική παρακαταθήκη παίρνει σάρκα και οστά και καθίσταται ένα βασικό σημείο αναφοράς και μια σφραγίδα στον ρου της ιστορίας, η ίδια απογυμνώνεται και μας παρουσιάζεται ατόφια, χωρίς ωραιοποιήσεις, έτοιμη να εξομολογηθεί όλο τον Γολγοθά που περνά, από την αρχή μέχρι και το τέλος.
Αποσπάσματα από το βιβλίο «Η τριλογία της Κοπεγχάγης»:
«Για μένα το γράψιμο είναι ό,τι ήταν και στην παιδική μου ηλικία, κάτι μυστικό και απαγορευμένο, κάτι επαίσχυντο που το κάνεις κρυφά σε μια γωνιά, όταν δεν σε βλέπει κανείς»
«Ίσως το βιβλίο μου βρει μια θέση στις βιβλιοθήκες. Ίσως ένα παιδί, που μυστικά αγαπάει την ποίηση, το βρει κάποτε εκεί, κι ίσως διαβάσει τα ποιήματα και νιώσει κάτι να γεννάνε στην καρδιά του, κάτι που οι άνθρωποι γύρω του δεν καταλαβαίνουν»