Η «Ανδρονίκη» είναι η πρώτη όπερα του Αλέξανδρου Γκρεκ (1876 – 1959) και ολοκληρώθηκε το 1905, μετά από συγγραφή που διήρκεσε πάνω από δύο χρόνια. Το λιμπρέτο έγραψε, σε στενή συνεργασία με τον συνθέτη, ο ποιητής και λογοτέχνης Α. Βρανάς, ο οποίος βασίστηκε στο ιστορικό μυθιστόρημα του Στέφανου Ξένου «Η ηρωίς της Ελληνικής Επαναστάσεως, ήτοι σκηναί εν Ελλάδι από το 1821 – 1827», ένα έργο με ιστορικό, μυθιστορηματικό, εθνικό και διαχρονικό χαρακτήρα. Η υπόθεση εκτυλίσσεται γύρω από τρία φανταστικά πρόσωπα, την ηρωίδα Ανδρονίκη, τον αγωνιστή Θρασύβουλο και τον κακόβουλο Βάρθακα, κατά την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης.
Ο Γκρεκ ακολούθησε ως συνθέτης την προσανατολισμένη σε ευρωπαϊκά πρότυπα Επτανησιακή μουσική παράδοση, όμως όπως αναφέρει ο ίδιος: «…μολονότι είμαι ποτισμένος με τα νάματα του Βάγνερ και την μελωδίαν της Γαλλικής και Ιταλικής μουσικής, επροσπάθησα εις την σύνθεσιν της Ανδρονίκης να αποφύγω όσον το δυνατόν την ξενικήν χροιάν, συνάμα δέ αφ’ ενός μέν να εγχύσω την Ελληνικήν μουσικήν εις το καλούπι της σημερινής αρμονίας, αφ’ ετέρου δέ να μή βλάψω διόλου τον χρωματισμόν της εθνικής μελωδίας με τον πλούτον της νέας ενορχηστρώσεως την οποίαν ηκολούθησα εις το έργον μου».
Για πρώτη φορά παρουσιάστηκαν αποσπάσματα από την όπερα σε μία μεγάλη συναυλία τον Δεκέμβριο του 1906 στο Δημοτικό Θέατρο Αθηνών, με έργα του Γκρεκ, με τον ίδιο τον συνθέτη στο πιάνο. Ακολούθησε μία δεύτερη αποσπασματική παρουσίαση στο Δημοτικό Θέατρο Κέρκυρας το 1908, αυτή την φορά με ορχήστρα, ενώ ολόκληρη φαίνεται να παίχτηκε η όπερα για πρώτη φορά το 1911 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπου στο μεταξύ είχαν μετοικίσει (και παρέμειναν μέχρι το 1948) ο συνθέτης με την σύζυγο του. Σποραδικές και ανεπιβεβαίωτες μόνο πληροφορίες υπάρχουν για άλλες εκτελέσεις, κυρίως στην Αίγυπτο, τα επόμενα χρόνια.
Το χειρόγραφο σπαρτίτο βρέθηκε το 2014 στο Αρχείο του Ωδείου Αθηνών. Η ενορχηστρωμένη παρτιτούρα δεν εντοπίστηκε ωστόσο ποτέ.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η αποκατάσταση της ενορχήστρωσης, από τον Νίκο Αθηναίο, αλλά και η πρώτη δημόσια παρουσίασή της στο κοινό, 110 χρόνια μετά την τελευταία καταγεγραμμένη παράσταση, κατέστη εφικτή στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας 1821 – 2021 της ΕΤΕ χάρη στη γενναιόδωρη στήριξη του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου.
Συντελεστές
Νέα ενορχήστρωση και μουσική διεύθυνση:
Νίκος Αθηναίος
Διδασκαλία Χορωδίας Δήμου Αθηναίων:
Σταύρος Μπερής
Διεύθυνση Χορωδίας Μικρών Μουσικών του Ωδείου Αθηνών:
Χριστίνα Μιχαλάκη
Ανδρονίκη:
Βάσια Αλάτη
Θρασύβουλος:
Δημήτρης Παξόγλου
Βάρθακας:
Τάσης Χριστογιαννόπουλος
Διαμάντω:
Μάιρα Μηλολιδάκη
Λάμπρος:
Κώστας Μαυρογένης
Καραλής:
Δημήτρης Κασιούμης
Οδαλίσκη:
Αγγελική Καθαρίου
Συμφωνική Ορχήστρα και Χορωδία του Δήμου Αθηναίων
Χορωδία των Μικρών Μουσικών του Ωδείου Αθηνών
Μια συμπαραγωγή του Ωδείου Αθηνών και του Οργανισμού Πολιτισμού Αθλητισμού και Νεολαίας Δήμου Αθηναίων.
* Σε όλες τις εκδηλώσεις στο Ολύμπια, Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας» τηρούνται όλα τα ισχύοντα μέτρα κατά της πανδημίας. Το θέατρο είναι covid free. Η είσοδος στους χώρους του θεάτρου προϋποθέτει πιστοποιητικό εμβολιασμού (τουλάχιστον 14 ημερών) ή νόσησης (έως 6 μήνες από τη διάγνωση), ενώ πραγματοποιείται έλεγχος ταυτοπροσωπίας.