Η Ζωή μου: Μήτσος Μυράτ – Αντρέας Δημητριάδης

Από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτη κυκλοφορεί το βιβλίο του Αντρέα Δημητριάδη, Η Ζωή μου. Μήτσος Μυράτ.

Η Ζωή μου του Μήτσου Μυράτ είναι η πρώτη αυτοβιογραφία ηθοποιού που εκδόθηκε στην Ελλάδα, το 1928. Η δράση αρχίζει από τη Σμύρνη και τα ανήσυχα χρόνια της νιότης, μεταφέρεται στην Αίγυπτο, όπου ο νεαρός Μυράτ αναζητά την τύχη του, συνεχίζεται στο Παρίσι, με το όνειρο μιας θεατρικής καριέρας, και καταλήγει στην Αθήνα του 1900, ακριβώς στο ξεκίνημα μιας ιδιαίτερα κρίσιμης δεκαετίας για το ελληνικό θέατρο. Δύο πρόσωπα σφραγίζουν από το σημείο αυτό και έπειτα τις εξελίξεις: ο Κωνσταντίνος Χρηστομάνος και η Κυβέλη Αδριανού. Χώρος συνάντησης και των τριών ένας θίασος, μία κοινή προσπάθεια, το όραμα για ένα καινούριο θέατρο. Μέσα σε λίγα χρόνια, καλλιτεχνική δημιουργία και προσωπική ζωή θα πλεχτούν μεταξύ τους με δεσμούς αξεδιάλυτους, για να οδηγηθούν από τη μεθυστική επιτυχία στην ανεξέλεγκτη πτώση. Η καταστροφή ωστόσο δεν θα είναι ολοσχερής. Το γλυκόπικρο τέλος της αυτοβιογραφίας αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο μιας νέας αρχής και μιας πιο ώριμης δημιουργικής πορείας. Η αφήγηση σταματά το 1906, όταν ο συγγραφέας είναι μόλις 29 χρονών.

Η μελέτη του Αντρέα Δημητριάδη συνθέτει με αδρές γραμμές ολόκληρη την καριέρα του Μήτσου Μυράτ που κράτησε πάνω από πενήντα χρόνια, ενώ παράλληλα εξετάζει το σύνολο της συγγραφικής δραστηριότητας του ηθοποιού· επιπλέον, αντιμετωπίζει τον αυτοβιογραφικό λόγο ως ιδιόμορφη ιστορική πηγή, κυρίως όμως «διαβάζει» το κείμενο ως ένα εργαλείο που σμιλεύει το παρελθόν, έτσι ώστε αυτό να αποκτήσει ειρμό και νόημα, προκειμένου να φανεί χρήσιμο για την κατασκευή μιας θετικής δημόσιας εικόνας. Μετά από έρευνα και συστηματική διασταύρωση των αφηγήσεων του Μυράτ, ο Δημητριάδης επιχειρεί να διακρίνει τον βαθμό απόκλισης της αυτοβιογραφίας από τα πραγματικά γεγονότα, δείχνοντας μεγάλη κατανόηση −όχι όμως απεριόριστη− για όσες σκόπιμες ανακρίβειες διαπιστώνει.

Ο Μήτσος Μυράτ γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1878. Ξεκίνησε να δουλεύει επαγγελματικά ως ηθοποιός το 1901 στη Νέα Σκηνή, τον πρωτοποριακό θίασο που ίδρυσε στην Αθήνα ο Κωνσταντίνος Χρηστομάνος. Από το 1907 έως το 1930 υπήρξε στενός συνεργάτης της Μαρίκας Κοτοπούλη, πρωταγωνιστής και καλλιτεχνικός διευθυντής στον θίασό της. Στα τελευταία χρόνια της σταδιοδρομίας του εργάστηκε στο Εθνικό Θέατρο. Εκτός από ηθοποιός, υπήρξε μεταφραστής, θεατρικός συγγραφέας και μυθιστοριογράφος.
Στην προσωπική ζωή του, ο Μυράτ συνδέθηκε στενά με δύο από τις σημαντικότερες πρωταγωνίστριες του ελληνικού θεάτρου. Το 1903 παντρεύτηκε την Κυβέλη Αδριανού, με την οποία απέκτησαν δύο παιδιά, τον Αλέξανδρο και τη Μιράντα· ο γάμος τους κράτησε μόνο τρία χρόνια. Το 1908 παντρεύτηκε τη Χρυσούλα Κοτοπούλη (αδελφή της Μαρίκας) και μαζί απέκτησαν έναν γιο, τον Δημήτρη. Ο Μήτσος Μυράτ πέθανε στην Αθήνα το 1964.

Ο Αντρέας Δημητριάδης είναι επίκουρος καθηγητής Θεατρολογίας στο Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ. Γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1964 και σπούδασε Αγγλική Φιλολογία στο ΑΠΘ, υποκριτική στη Δραματική Σχολή του ΚΘΒΕ και Θεατρολογία στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Εκπόνησε διδακτορική διατριβή με θέμα τον ηθοποιό Νικόλαο Λεκατσά στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης (1998), η οποία εκδόθηκε με τίτλο: Σαιξπηριστής, άρα περιττός. O ηθοποιός Νικόλαος Λεκατσάς και ο δύσβατος δρόμος της θεατρικής ανανέωσης στην Ελλάδα του 19ου αιώνα (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2006). Στα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνονται η οργάνωση θιάσων, οι συνθήκες εργασίας και το υποκριτικό ύφος των ηθοποιών στην Ελλάδα, καθώς και οι σχέσεις θεάτρου και πολιτικής στην περίοδο της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά και στα χρόνια του εμφύλιου πολέμου 1946-1949. Μελέτες και άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους.