Η έκθεση εγκαινιάζεται στις 16 Απριλίου στα Δύο Χωριά στην Αθήνα και θα διαρκέσει έως τις 15 Μαΐου. Η έκθεση Push Buttons, σηματοδοτεί ένα διακριτό σημείο εκκίνησης και περαιτέρω εμβάθυνσης στην, εν εξελίξει, δημιουργία του εικαστικού.
Αντλώντας από ένα ευρύ φάσμα ανόμοιων σημείων αναφοράς, όπως ο κινηματογράφος, η κουλτούρα του διαδικτύου, η αναγεννησιακή ζωγραφική ή τα βουδιστικά «μάνταλα», ο Ηλίας Καφούρος υφαίνει ιλιγγιωδώς πολύπλοκες και εκπληκτικά υπερκορεσμένες συνθέσεις που είναι άμεσα αναγνωρίσιμες και φέρουν αναμφισβήτητα την υπογραφή του ιδιώματός του. Τα φαντασμαγορικά ταμπλό του Καφούρου σφύζουν από δημώδεις μορφές και στοιχεία που αντλούνται από την αναπόφευκτη κακοφωνία του διαρκώς διευρυνόμενου μιντιακού τοπίου, παραπέμποντας στις ακραία παιγνιώδεις φιγούρες των μεσαιωνικών εικονογραφημένων χειρόγραφων και στα έργα του Πίτερ Μπρίγκελ (Pieter Bruegel). Οι Δώδεκα παροιμίες του τελευταίου, μια σύνθεση δώδεκα σκηνών ηθικής λιποψυχίας σε έναν κάνναβο με διαδοχικές κυκλικές βινιέτες, υπήρξε ευθέως σημείο αναφοράς για το Push Buttons, το πρόσφατο σύνολο έργων του Καφούρου.
Ο τίτλος της έκθεσης προκύπτει από τον χώρο του στοχασμού και της αναπόφευκτης αναγνώρισης των πρωτόγνωρων –και πρωτόγνωρα τεχνικοποιημένων– συνθηκών μέσα στις οποίες βρεθήκαμε όλοι το έτος 2021. Χωρίς να είναι αντιδραστική ή υποβολιμαία, η θεματική που θίγει παρουσιάζεται ως αναπόφευκτη συνέχεια του προβληματισμού του καλλιτέχνη πάνω στις συγκεκριμένες πτυχές της συνεχώς κλιμακούμενης πόλωσης του σύγχρονου τοπίου πληροφοριών και δεδομένων, και στον ψυχολογικό αντίκτυπο τους στην εγκεφαλική τοπογραφία των σύγχρονων υποκειμένων.
Το Push Button –ως εντολή, πειρασμός, μοχλός ελέγχου και σημείο άμεσης πρόσβασης– πραγματεύεται, όπως γράφει ο Καφούρος, «τις ασύμμετρες δυνάμεις που αλληλοσυγκρούονται κόντρα στο εναλλασόμενο φόντο του φυσικού κόσμου και του ψηφιακού χώρου, σφυρηλατώντας σχήματα μέσα από τα οποία οι διαδικασίες της αναπόφευκτα επαυξημένης αντίληψης μας, εκτίθονται». Ταυτόχρονα πρόκειται και για υπαινιγμό στην ιδέα ότι πατάμε ο ένας τα κουμπιά του άλλου, για την εσκεμμένη πρόκληση που υποδηλώνει η καθομιλουμένη έννοια της φράσης, αλλά και στον τρόπο με τον οποίο η τεχνολογική βιομηχανία δομεί τη διεισδυτική παρουσία της στην καθημερινή μας ζωή γύρω από αυτήν ακριβώς τη δυναμική ενεργοποίησης, ενοχλώντας μας, προκαλώντας μας διαρκώς και κατακλύζοντάς μας με έναν ακαταμάχητο υπερκορεσμό πληροφορίας. Προσεγγίζοντας αυτή τη συνθήκη, τα έργα αυτής της έκθεσης ενσωματώνουν μια υπερτονισμένη αντανάκλαση αυτού ακριβώς του μηχανισμού μέσα στην ίδια τους τη σύνθεση.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Όπως ισχύει και για τα παλαιότερα έργα του καλλιτέχνη, οι πίνακες και τα σχέδια που περιλαμβάνονται στην παρούσα έκθεση είναι προτιμότερο να ιδωθούν ως περιπτώσεις βιωματικής τέχνης. Εκ πρώτης όψεως το μέσο φαντάζει ως παραδοσιακή ζωγραφική σε επίπεδο καμβά, όμως το πραγματικό αντίκτυπο αυτών των έργων αποκαλύπτεται εντός του νοητικού πεδίου του θεατή, καθώς η υπνωτιστική επίδραση της εσκεμμένης πυκνότητας της αριστοτεχνικής σύνθεσής τους ξεδιπλώνεται σταδιακά ως μια βαθιά προσωπική συνειρμική αποκάλυψη, παρά με όρους θέασης και αναγνώρισης μιας μεμονωμένης εικόνας. Οι πίνακες αυτοί συγκροτούν έναν οιονεί ανάγλυφο χώρο που δημιουργεί ένα περιβάλλον μέσα στο οποίο μπορεί να περιπλανηθεί το βλέμμα του θεατή, περίπου όπως ένα σώμα μπορεί να κινηθεί και να εξερευνήσει έναν αρχιτεκτονικά υπέροχο εσωτερικό χώρο, δημιουργώντας μοναδικά ατομικά αφηγήματα και συνδημιουργώντας εκ νέου με κάθε προσέγγιση.
Αυτό το νέο σύνολο έργων αντανακλά μια διευρυνόμενη παρέκκλιση ως προς την τεχνική του Καφούρου. Αποκλίνοντας από τη συνήθως άψογη τεχνική μαεστρία των παλαιότερων έργων του, ο Καφούρος αποφάσισε συνειδητά να χρησιμοποιήσει μια πιο ωμή και οργιαστικά πολύχρωμη τεχνική προς όφελος μιας δηκτικής αμεσότητας της επιρροής τους. Παρότι συνεχίζουν να αποτελούν εξέχουσες ασκήσεις πρακτικής αριστοτεχνίας, τα έργα αυτά παρουσιάζουν μια εκπληκτική πυκνότητα σύνθεσης που θολώνει τις διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στην αφαιρετικότητα και στην παραστατικότητα με έναν αυθεντικά πρωτότυπο τρόπο. «Δε θέλω να είμαι διδακτικός», σημειώνει ο Καφούρος. «Θεωρώ πολύ σημαντικό να αφήνω τα πράγματα ανοιχτά σε ερμηνείες. Να μη λέω πως είναι αυτό ή είναι το άλλο. Να είμαι συγκεκριμένος αλλά να τα κρατάω ανοιχτά».
Με ένα έργο που ακολουθεί τα βήματα της πολιτικής και κοινωνικής σάτιρας των Φίλιπ Γκάστον, Πάμπλο Πικάσο, Φρανθίσκο Γκόγια και Πίτερ Σωλ (Peter Saul), ο Καφούρος συνεχίζει να συνθέτει ένα ιδιοσυγκρασιακό έργο ισάξιο με τις παραπάνω καταβολές του, ενώ ταυτόχρονα προεκτείνει και εμβαθύνει την παρακαταθήκη ενός βαθιά περίπλοκου έργου που αποτελεί την αποκλειστικά δική του κληρονομιά.
Ηλίας Καφούρος
Ο Ηλίας Καφούρος γεννήθηκε το 1978 στην Αθήνα, όπου εργάζεται και ζει. Έλαβε το πτυχίο του στη Ζωγραφική από την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας το 2004, ενώ σπούδασε την τεχνική της Ζωγραφικής και του Διαλογισμού στο Osho Multiversity στην Ινδία και Animation στη σχολή εικαστικών τεχνών School of Visual Arts της Νέας Υόρκης. Το έργο του Καφούρου έχει εκτεθεί σε πολυάριθμες ατομικές εκθέσεις, όπως μεταξύ άλλων στις: Description Fails (K-art, Αθήνα), High on Definition (Volta 7, Βασιλεία, Ελβετία), A thesis on the shelf (AD Gallery, Αθήνα), The image is unsustainable (Francoise Heitsch Gallery, Μόναχο, Γερμανία), Incognito (Dio Horia, Μύκονος). Από την εταιρεία Hermès του ανατέθηκε να φιλοτεχνήσει μια σειρά σχεδίων για τα θρυλικά ομώνυμα μεταξωτά μαντήλια, καθώς και μια εγκατάσταση για την παρουσίαση του οίκου στην Αθήνα σε μια εν εξελίξει συνεργασία που ξεκίνησε το 2014. Το 2013 έλαβε την επιχορήγηση του Ιδρύματος Fulbright.
