Έργα Ελλήνων συνθετών που επηρεάστηκαν από την επαφή τους με Γάλλους συνθέτες, αλλά και εν…
γένει από τον γαλλικό πολιτισμό, θα παρουσιάσει η διακεκριμένη πιανίστα και παιδαγωγός Αθηνά Φυτίκα, την Τετάρτη 6 Φεβρουαρίου (ώρα: 20.30) στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος. Θα ακουστούν πιανιστικές συνθέσεις των Σαμάρα, Βάρβογλη, Πονηρίδη, Γ.Α. Παπαϊωάννου, Κουρουπού και Σφέτσα, καθώς και δύο σπάνιες παρτιτούρες που φέρουν της σπουδαίας σολίστ του πιάνου και συνθέτιδος Ρένας Κυριακού.
Το πρόγραμμα που θα παρουσιάσει η Αθηνά Φυτίκα στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος αποτελεί τη διευρυμένη εκδοχή ενός πυρήνα έργων που η γνωστή σολίστ είχε ερμηνεύσει στο παρελθόν με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 100 χρόνων από την ίδρυση του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών (2007). Συνδετικός κρίκος των έργων είναι οι γαλλικές επιρροές σε Έλληνες συνθέτες διαφορετικών γενεών που έζησαν και σπούδασαν στο Παρίσι, από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι τις μέρες μας. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει, κατά χρονολογική σειρά, έργα των: Σπύρου Σαμάρα (1861-1917), Μάριου Βάρβογλη (1885-1967), Γιώργου Πονηρίδη (1892-1982), Γιάννη Α. Παπαϊωάννου (1910-1989), Γιώργου Κουρουπού (γεν. 1942) και Κυριάκου Σφέτσα (γεν. 1945). Επίσης θα ακουστούν τα σπανιότατα Six préludes lyriques [Έξι λυρικά πρελούδια], έργο 12 (1936) και τα Deux pièces [Δύο κομμάτια], έργο 16 της παραγνωρισμένης Ελληνίδας συνθέτιδος Ρένας Κυριακού (1917-1994) η οποία είχε κάνει λαμπρή καριέρα στο εξωτερικό ως δεξιοτέχνης του πιάνου, το συνθετικό έργο της οποίας αποτελεί πλέον αντικείμενο μουσικολογικής μελέτης.
Στην αρχή του προγράμματός της, η Αθηνά Φυτίκα θα ερμηνεύσει την Sérénade française, Pensée mélancolique pour la mort de D. Vourvachis του Σπύρου Σαμάρα, [Μελαγχολικαί σκέψεις επί τω θανάτω του λοχαγού Βούρβαχη], που γράφτηκε περί τα 1877-1878. Η σερενάτα αυτή συνιστά φόρο τιμής του κορυφαίου Επτανήσιου δημιουργού στον Διονύσιο/Ζαννή Βούρβαχη, Ελληνογάλλο στρατιωτικό και αγωνιστή του 1821 που σκοτώθηκε στο Καματερό Αττικής σε μάχη εναντίον του Κιουταχή.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Στη συνέχεια, η Αθηνά Φυτίκα θα παρουσιάσει τα Six préludes lyriques [Έξι λυρικά πρελούδια], έργο 12 (1936) και τα Deux pièces [Δύο κομμάτια], έργο 16 της Ρένας Κυριακού καθώς και την Sonatine pour piano [Σονατίνα για πιάνο] του Μάριου Βάρβογλη, ο οποίος περιγράφει με αρκετό χιούμορ, σε αυτοβιογραφικό του σημείωμα του 1965, πώς βρέθηκε στο Παρίσι στις αρχές του 20ού αιώνα: «Οι γονείς μου, εμποτισμένοι με τας κοινωνικάς προλήψεις της εποχής εκείνης, έβλεπον με φανεράν δυσαρέσκειαν την ακράτητον έφεσίν μου προς τα Καλάς Τέχνας. Δια τούτο το 1902 εις ηλικίαν 17 ετών, με απέστειλαν εις Παρισίους με την εντολήν να εγγραφώ εις την εκεί Πανεπιστημιακήν Σχολήν Πολιτικών Επιστημών, όπως συνεχίσω την πολιτική παράδοσιν της οικογενείας. Από της ημέρας όμως εκείνης μέχρι σήμερον όλοι οι πολιτικοί μου λόγοι εγράφησαν επί του πενταγράμμου».
Το πρόγραμμα του ρεσιτάλ θα συνεχισθεί με τους Rythmes grecs: Suite pour piano [Ελληνικοί ρυθμοί: Σουίτα για πιάνο] του Γιώργου Πονηρίδη, ενός πολύπλευρου μουσικού (βιολονίστα, μαέστρου χορωδίας, συνθέτη και θεωρητικού) με σπουδές στις Βρυξέλλες και στην Schola Cantorum του Παρισιού. Είναι ευρύτερα γνωστός κυρίως για το συμφωνικό και πιανιστικό του έργο, καθώς και για τα τραγούδια του. Το ύφος του φέρει προφανείς επιρροές από τη βυζαντινή και δημοτική παράδοση, όπως άλλωστε και αυτό του «Πατριάρχη» του Μοντερνισμού στην Ελλάδα, του επιφανούς συνθέτη και διαπρεπούς παιδαγωγού Γιάννη Ανδρέου Παπαϊωάννου, ο οποίος, όταν βρέθηκε στο Παρίσι προς τα τέλη της δεκαετίας του 1940, παρακολούθησε μαθήματα σύνθεσης με τον γαλλόφωνο Ελβετό συνθέτη Αρτύρ Οννεγκέρ. Η Αθηνά Φύτικα επέλεξε να παρουσιάσει στο ρεσιτάλ της το Πρελούδιο του Γ.Α. Παπαϊωάννου «Το βαλς των λευκών ρόδων».
Τέλος, τη νεότερη συνθετική γενιά θα εκπροσωπήσουν ο Γιώργος Κουρουπός και ο Κυριάκος Σφέτσας με τα έργα «13/8 με αγάπη» και «Στο ρεύμα του ήλιου» αντίστοιχα. Ο Κυριάκος Σφέτσας μελέτησε στο Παρίσι σύνθεση, ανάλυση και διεύθυνση ορχήστρας με τον Μαξ Ντόιτς, ενώ θήτευσε κοντά στους Ιάννη Ξενάκη, Λουίτζι Νόνο και Ανρί Ντυτιγιέ κατά την περίοδο 1969-1972 με υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης. Την ίδια περίπου περίοδο (1968-1972) βρέθηκε στην Πόλη του Φωτός και ο Γιώργος Κουρουπός που, και αυτός ως υπότροφος του γαλλικού κράτους, μελέτησε επί τέσσερα χρόνια δίπλα στον Ολιβιέ Μεσσιάν, κοντά στον οποίο αφομοίωσε τα ρεύματα της σύγχρονης τεχνικής δίνοντας έμφαση στο τραγούδι και το μουσικό θέατρο με βασικό άξονα τα ελληνικά θέματα.
Η πιανίστρια Αθηνά Φυτίκα γεννήθηκε στην Αθήνα. Μελέτησε πιάνο στο Εθνικό Ωδείο και το Σύγχρονο Ωδείο Θεσσαλονίκης. Έχει επίσης σπουδάσει ανώτερα θεωρητικά (Αθηναϊκό Ωδείο και Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης), ενώ είναι απόφοιτος του Τμήματος Γεωλογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου. Μελέτησε ρεπερτόριο με την Δόμνα Ευνουχίδου και συνέχισε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Φλόριντα (με εξειδίκευση στην ερμηνεία πιάνου και τσέμπαλου) από το οποίο έλαβε και τον τίτλο της διδάκτορος με θέμα της διατριβής της την «Ιστορική ανασκόπηση της φιλοσοφίας πάνω στη διδασκαλία δακτυλισμών πληκτροφόρων οργάνων από τον 16ο αιώνα μέχρι σήμερα». Έχει λάβει μέρος σε σεμινάρια τελειοποίησης με διακεκριμένους σολίστ του πιάνου και του τσέμπαλου. Η Αθηνά Φυτίκα έχει δώσει κοντσέρτα και ρεσιτάλ στην Κύπρο, την Γερμανία και τις Η.Π.Α. και έχει συνεργαστεί με σύνολα μουσικής δωματίου και λυρικούς ερμηνευτές δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στο σύγχρονο ελληνικό ρεπερτόριο. Παρουσιάζει συχνά ρεσιτάλ-διαλέξεις σχετικά με την Νεοελληνική Μουσική και συμμετέχει σε μουσικοπαιδαγωγικά συνέδρια ως εισηγήτρια εντός και εκτός Ελλάδος. Έχει διδάξει πιάνο στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Φλόριντα ως μεταπτυχιακή υπότροφος, στο Κολέγιο Gulf Coast Community, καθώς και σε ελληνικά ωδεία. Από το 2005 διδάσκει πιάνο και παιδαγωγική του πιάνου στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου.