Η Φιλαρμονική Ορχήστρα της Βιέννης επιστρέφει στο Μέγαρο Μουσικής

Μια από τις καλύτερες και παλιότερες ορχήστρες του κόσμου επιστρέφει στο Μέγαρο Μουσικής, δυο σχεδόν χρόνια μετά από την …

εμφάνισή της με τον Ρικάρντο Μούτι, σε ένα μεγάλο μουσικό γεγονός που μέσω της ζωντανής αναμετάδοσης στον Κήπο του Μεγάρου, απόλαυσαν χιλιάδες κόσμου.

Η Φιλαρμονική της Βιέννης προτείνει αυτή τη φορά δύο συναυλίες, με δυο αστέρες μαέστρους, διαφορετικού ύφους και ιδιοσυγκρασίας: Αντόνιο Παππάνο και Κρίστιαν Τήλεμαν και ένα πρόγραμμα με έμφαση στον ρομαντισμό και τον κλασικισμό, αλλά και με ένα ενδιαφέρον άνοιγμα στη σύγχρονη συνθετική δημιουργία.

Το πρόγραμμα της Κυριακής (29/4) περιλαμβάνει τη Συμφωνία αρ. 22, «Ο Φιλόσοφος» του Γιόζεφ Χάιντν, το ‘Teufel Amor’ του Γεργκ Βίντμαν, έργο-παραγγελία της Ορχήστρας και την Συμφωνία αρ. 4 του Γιοχάνες Μπραμς. Διευθύνει ο Αντόνιο Παπάνο.

Την επομένη, (30/4) υπό τη διεύθυνση του Κρίστιαν Τήλεμαν η Ορχήστρα θα παρουσιάσει ένα πρόγραμμα αφιερωμένο στον Ρόμπερτ Σούμαν: Εισαγωγή, Σκέρτσο & Φινάλε, έργο 52, Συμφωνία αρ. 1, έργο 38, Φαντασία για βιολί (με σολίστ τον Ράινερ Κυχλ), έργο 131 και Συμφωνία αρ. 4.

Η επιλογή των δύο μαέστρων, του Βρετανο-Ιταλού Αντόνιο Παπάνο και του Γερμανού Κρίστιαν Τήλεμαν, δημιουργεί προκλητικές προσδοκίες. Πρόκειται για δύο συνομήλικους μουσικούς με απόλυτα διαφορετικές αντιλήψεις και προσεγγίσεις στη μουσική και το ύφος των εκτελέσεων. Τολμηρός, ανατρεπτικός και επικοινωνιακός ο Παπάνο, εσωστρεφής, παραδοσιακός και αφοσιωμένος στην αυστρογερμανική ρομαντική μουσική ο Τήλεμαν. Μαζί του στη συναυλία την αφιερωμένη στον Σούμαν, ο κορυφαίος Αυστριακός βιολονίστας, Ράινερ Κύχλ. Η ορχήστρα δηλώνει με τους δύο διάσημους αρχιμουσικούς τη σημερινή της ταυτότητα: διάθεση για αλλαγές και συνέπεια στην παράδοση και την ιστορία της.

Οι συναυλίες που θα πραγματοποιηθούν στις 29 και 30 Απριλίου στην Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης είναι ενταγμένες στη δημοφιλή Σειρά «Μεγάλες Ορχήστρες – Μεγάλοι Μαέστροι».

Η Φιλαρμονική της Βιέννης είναι γέννημα-θρέμμα του μεγάλου κέντρου της μουσικής και έχει ταυτίσει την ύπαρξή της με την πόλη που όριζε τους μουσικούς κανόνες επί αιώνες. Είναι 160 ετών, άμεσα συνδεδεμένη με την ευρωπαϊκή κλασική παράδοση, ένας ισχυρός θεσμός με στενές και ιδιοσυγκρασιακές σχέσεις με μαέστρους, συνθέτες και μουσικούς. Ο Ρίχαρντ Βάγκνερ, ο Ρίχαρντ Στράους, ο Γκούσταβ Μάλερ, ο Γιοχάνες Μπραμς, συνέδεσαν το όνομά τους μαζί της και οι σημαντικότεροι διευθυντές ορχήστρας έχουν ανέβει στο απαιτητικό αυτό πόντιουμ.

Ο Αντόνιο Παπάνο, επιστρέφει στο Μέγαρο Μουσικής ένα χρόνο μετά την πρώτη του επίσκεψη με την Ορχήστρα της Αγίας Καικιλίας της Ρώμης. Γεννημένος στο Λονδίνο το 1959, γιός Ιταλών μεταναστών, κατέχει σήμερα δυο σημαντικές θέσεις, που σχετίζονται με τη διπλή καταγωγή του: Μουσικός Διευθυντής της Βασιλικής Όπερας του Κόβεντ Γκάρντεν και της Ορχήστρας της Σάντα Τσετσίλια της Ρώμης. Προηγήθηκαν η Νορβηγική Όπερα του Όσλο και το Theatre Royal de la Monnaie των Βρυξελών και το εντυπωσιακό του ντεμπούτο στην Κρατική Όπερα της Βιέννης με τον Ζήγκφριντ του Βάγκνερ, όταν χρειάστηκε να αντικαταστήσει τον Κρίστοφ φον Ντονάνυ.

 
Έγινε γρήγορα περιζήτητος και τα μεγάλα λυρικά θέατρα και οι ορχήστρες του κόσμου του άνοιξαν εύκολα τις πόρτες τους: Μετροπόλιταν Όπερα και Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης, Συμφωνικές του Σικάγου και της Βοστώνης, Κοντσέρτχεμπάου του Άμστερνταμ, Φιλαρμονική του Βερολίνου, Συμφωνική του Λονδίνου, Φεστιβάλ του Μπάιροϊτ. Λίγο πριν εμφανιστεί στην Αθήνα, στις 13 Απριλίου, ο Αντόνιο Παπάνο θα διευθύνει την Φιλαρμονική της Βιέννης στο Κοντσέρτχάους της Βιέννης, με το ίδιο πρόγραμμα.

Ελάχιστοι διευθυντές ορχήστρας είναι τόσο ανοιχτοί στην εξερεύνηση της μουσικής, όσο ο Αντόνιο Παπάνο και ακόμα λιγότεροι τολμούν να προκαλέσουν το παραδοσιακό ύφος μιας ορχήστρας και να την εκθέσουν σε ανοίκειες αναζητήσεις. Ο τρόπος που διευθύνει είναι απολαυστικός, με φρεσκάδα και το κέφι του και η οργανική του σχέση με τη μουσική κάνουν κάθε εμφάνισή του συναρπαστική.

Αγγλοσάξονας και Ιταλός, με σπάνιο επικοινωνιακό χάρισμα, ευχάριστος και ελκυστικός, ο Παπάνο είναι αυθεντικά τολμηρός, λατρεύει την όπερα και τους τραγουδιστές της, την κλασική, την μοντέρνα και τη τζαζ μουσική και έχει διαρκώς ανοιχτά τα αυτιά του στους σύγχρονους συνθέτες.

Ο Κρίστιαν Τήλεμαν γεννήθηκε κι αυτός το 1959 στο Βερολίνο, από οικογένεια φιλόμουσων. Ξεκίνησε ως πιανίστας δοκιμών στη Γερμανική Όπερα του Βερολίνου και το 1988 διορίστηκε Μουσικός Διευθυντής στην Νυρεμβέργη. Το 1997 επέστρεψε στην Όπερα του Βερολίνου ως Αρχιμουσικός, έμεινε εκεί για επτά χρόνια και από εκεί πήγε στη Φιλαρμονική του Μονάχου ως Μουσικός Διευθυντής. Από το καλοκαίρι του 2012 αναλαμβάνει τη θέση του Μόνιμου Αρχιμουσικού στην Στάατσκαπέλε της Δρέσδης.

Ο Τήλεμαν έχει μια βαθειά πίστη στις παραδοσιακές αξίες και θεωρείται ο κορυφαίος εκπρόσωπος της αυστρο-γερμανικής παράδοσης στη διεύθυνση ορχήστρας, στα πρότυπα του Βίλελμ Φούρτβένγκλερ και του Φον Κάραγιαν. Είναι ένας επιβλητικός μαέστρος, που έχει επιλέξει ως παράδειγμα την εποχή που οι μεγάλοι διευθυντές ορχήστρας απολάμβαναν απόλυτες εξουσίες και τιμές ημίθεων. Όπως και ο ίδιος λέει, «η δημοκρατία δεν έχει θέση στην ορχηστρική μουσική».

Σε μια σχετικά πρόσφατη έρευνα της γερμανικής εφημερίδας «Die Welt», ο Τήλεμαν κέρδισε τον τίτλο του πιο αγαπημένου μαέστρου του κοινού, με διπλάσιους ψήφους από τον Σερ Σάιμον Ρατλ και τον Μαρίς Γιάνσονς, που δουλεύουν και οι δύο στη Γερμανία, αλλά δεν είναι Γερμανοί και παραδοσιακοί.

Με μεγάλη αφοσίωση στον αυστρο-γερμανικό ρομαντισμό, ο Τήλεμαν έχει δώσει ερμηνείες με μεγαλοπρέπεια και ένταση και πολλές από τις ηχογραφήσεις του, όπως στον Βάγκνερ και τον Σούμαν, θεωρούνται συνταρακτικές. Με την Φιλαρμονική της Βιέννης έχει ηχογραφήσει σε CD και DVD όλες τις συμφωνίες του Μπετόβεν (Ντόιτσε Γκράμοφον).

Ο Αυστριακός βιολονίστας Ράινερ Κύχλ (1950) συνδέεται με τη Φιλαρμονική της Βιέννης από τα 20 χρόνια του και ως σολίστας έχει συνεργαστεί με μεγάλες ορχήστρες και μεγάλους μαέστρους (Καρλ Μπεμ, Κλάουντιο Αμπάντο, Λέοναρντ Μπέρνστάιν, Ρικάρντο Μούτι, Σάιμον Ρατλ κ.α.). Το 1973 δημιούργησε το Κουαρτέτο Κυχλ, που σήμερα είναι γνωστό ως Wiener Musikverein Quartett και έχει τη δική του σειρά κοντσέρτων στην Αίθουσα Μπραμς της Μουζίκφεράιν. Με πολλές διακρίσεις και με σημαντική δισκογραφία, ο Κυχλ παίζει με την «Chaconne» του Αντόνιο Στραντιβάρι του 1725, δάνειο της Εθνικής Τράπεζας της Αυστρίας.

Στη συναυλία της 29ης Απριλίου, ανάμεσα στον Χάιντν και τον Μπραμς θα παρουσιαστεί μια καινούργια σύνθεση του σύγχρονου Γερμανού συνθέτη και βιρτουόζου κλαρινετίστα, Γέργκ Βίντμαν, το «Teufel Amor», (Συμφωνικός Ύμνος με αφορμή τον Σίλερ) παραγγελία της Φιλαρμονικής της Βιέννης.

Γεννημένος στο Μόναχο το 1973 και με σπουδές στη σύνθεση και το κλαρινέτο στην Γερμανία και την Σχολή Τζούλιαρντ της Νέας Υόρκης, ο Βίντμαν είναι από τους πιο περιζήτητους σημερινούς συνθέτες. Μεγάλες ορχήστρες, όπως η Φιλαρμονικές του Βερολίνου και της Βιέννης, του έχουν παραγγείλει έργα και η συνθετική του γκάμα εκτείνεται σε πολλά είδη: μουσική δωματίου, σκηνικά έργα, όπως η πρώτη του όπερα «Das Gesicht im Spiegel» (Το Πρόσωπο στον Καθρέφτη) και ορχηστρικά μεγάλης κλίμακας. Τον Ιούλιο του 2009, στην παρισινή Όπερα της Βαστίλης, ανέβηκε η εγκατάσταση-όπερα «Am Anfang» (Στην Αρχή) με δική του μουσική που συνόδευε την εγκατάσταση του πολύ σπουδαίου Γερμανού εικαστικού, Άνσελμ Κίφερ.

Το 2012 είναι χρονιά με σημαντικές πρεμιέρες έργων του Βίντμαν: εκτός από την Teufel Amor, καινούργια κομμάτια για πιάνο του Γερμανού συνθέτη θα ερμηνεύσει ο Άντρας Σιφ στο Κάρνεγκι Χολ, τον Μάιο, ένα κοντσέρτο για πιάνο με τον Γεφίμ Μπρόνφμαν και την Φιλαρμονική του Βερολίνου με τον Σάιμον Ρατλ, τον Σεπτέμβριο και μια καινούργια όπερα με τον Κεντ Ναγκάνο στο πόντιουμ στην Βαυαρική Κρατική Όπερα του Μονάχου, τον Οκτώβριο.

«Όποιος ακούει για πρώτη φορά τη μουσική του Βίντμαν εντυπωσιάζεται από την αμεσότητα και την έντασή της. Οι ήχοι ξεσπούν σαν ασυγκράτητος χείμαρρος στα αυτιά του ακροατή», έγραψε πρόσφατα Γερμανός κριτικός.
Παράλληλα με τη συνθετική και λαμπρή σολιστική του καριέρα, ο Βίντμαν διδάσκει σύνθεση και κλαρινέτο στην Κρατική Ανώτατη Σχολή Μουσικής του Φράιμπουργκ.