Η Καμεράτα με όργανα εποχής, υπό τη μουσική διεύθυνση του πολυβραβευμένου Γιώργου Πέτρου, ερμηνεύει έργα του Μπετόβεν, …
ενώ η ευφάνταστη χορογραφία της Ιωάννας Πορτόλου δίνει πνοή στο μπαλέτο “Τα πλάσματα του Προμηθέα”, στις 4 και 5 Ιανουαρίου 2012 στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης Γραμμάτων & Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση.
Η Καμεράτα υποδέχεται το 2012 με μια εντυπωσιακή παραγωγή και μια πρωτιά: για πρώτη φόρα στην Ελλάδα θα ακουστεί η μουσική του Μπετόβεν με τους ορχηστρικούς ήχους των αρχών του 19ου αι. Κλασικά όργανα, όμοια με αυτά για τα οποία ο μεγάλος συνθέτης συνέλαβε τη μουσική του, αλλάζουν την ηχητική εντύπωση που έχουμε έως τώρα γι’ αυτόν. Ο συμφωνικός ήχος γίνεται ελαφρύτερος, ενώ η λαμπρότητα και η ένταση των μοντέρνων οργάνων δίνουν τη θέση τους στη διαφάνεια, τη γλυκύτητα και την επιθετικότητα των οργάνων εποχής. Οι αυθεντικοί ήχοι και η πολύτιμη γνώση συνωμοτούν για μια νέα και σύγχρονη μουσική εμπειρία. Η περίφημη 7η Συμφωνία υποδέχεται τη νέα χρονιά με τη «βακχική της δύναμη» ως «αποθέωση του χορού», σύμφωνα με τον Wagner. Η χαρά, το γέλιο, οι χορευτικοί ρυθμοί και η ασταμάτητη ενέργεια πλαισιώνουν τις πιο αισθαντικές σελίδες του μεγάλου συνθέτη: το περίφημο δεύτερο μέρος της συμφωνίας, allegretto, σε λα ελάσσονα.
Στη συνέχεια της βραδιάς, η ορχήστρα κατεβαίνει στο orchestra pit, αφήνοντας τη σκηνή στην ομάδα χορού Griffon, η οποία, σε χορογραφία της Ιωάννας Πορτόλου, θα δώσει νέα πνοή στο μπαλέτο Τα πλάσματα του Προμηθέα. Το μπαλέτο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Hoftheater της Βιέννης, το 1801, μετά από παραγγελία του Ναπολιτάνου χορογράφου Salvatore Viganò πάνω σε λιμπρέτο του ίδιου, και είναι εμπνευσμένο από το μύθο του Προμηθέα. Το έργο, το οποίο ο Μπετόβεν αφιέρωσε στην αυτοκράτειρα Μαρία Θηρεσία, σημείωσε εξαιρετική επιτυχία σε εκείνη την πρώτη του παρουσίαση, φτάνοντας συνολικά τις 29 παραστάσεις. Ο ίδιος ο συνθέτης θεωρούσε τη θυσία του Προμηθέα ως την ύψιστη πράξη ηρωισμού και αυτοθυσίας. Έτσι ίσως εξηγείται η ανακύκλωση του θέματος από το φινάλε του μπαλέτου στο φινάλε της περίφημης Ηρωικής Συμφωνίας.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Την καλλιτεχνική περίοδο 2011-2012, η Καμεράτα συνεχίζει τη στενή της συνεργασία με τη Στέγη. Στο νέο κύκλο «Συναντήσεις» που παρουσιάζεται στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, το μουσικό σύνολο προχωράει ένα βήμα μπροστά φέροντας πρόσωπο με πρόσωπο τη σύγχρονη δημιουργία με αυτήν του παρελθόντος που έχει αντέξει στους αιώνες, έχει αγαπηθεί και ζει για πάντα ως «κλασική». Τα όργανα εποχής της Ορχήστρας γίνονται πηγή έμπνευσης για τη σύγχρονη δημιουργία: Ο Γιώργος Κουμεντάκης, ο Περικλής Κούκος, ο Max Emanuel Cencic, ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, ο John Corigliano μιλούν μέσα από τους αυθεντικούς ήχους της εποχής των θρυλικών συνθετών του 18ου και 19ου αιώνα. Ο αριστουργηματικός Προμηθέας του Μπετόβεν βρίσκει σύγχρονη έκφραση μέσα από τη χορογραφία της Ιωάννας Πορτόλου και της ομάδας χορού Griffon.
Τι να περιμένει λοιπόν το κοινό αυτή τη δεύτερη χρονιά συνεργασίας της Στέγης με την Καμεράτα; Το στοιχείο της έκπληξης, το άρτιο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα σε μια μουσική σκηνή υψηλών προδιαγραφών, συνεργασίες με κορυφαίους σολίστ της Ελλάδας και του εξωτερικού, διευρυμένο ρεπερτόριο αξιώσεων για τους πιο απαιτητικούς ακροατές.
Η χορογράφος της ομάδας Ιωάννα Πορτόλου αντιμετώπισε το έργο απελευθερωμένο από το βάρος του ονόματος του συνθέτη, λαμβάνοντας όμως υπόψιν ό,τι έχει σωθεί από το αυθεντικό λιμπρέτο του χορογράφου της ιστορικής πρεμιέρας του έργου στη Βιέννη (1801) Salvatore Viganό. Έστησε λοιπόν μια παράσταση γεμάτη εικόνες, με εντάσεις και ποιότητες που θυμίζουν μια ροκ συναυλία.
Η ίδια η χορογράφος αναρωτιέται: «Πώς προσεγγίζει αλήθεια κανείς τον Beethoven χωρίς να μείνει ακίνητος;
Ο πιο άμεσος τρόπος που έχουμε είναι η κίνηση. Είναι το μόνο εργαλείο μας. Το σώμα. Ακούσαμε τη μουσική με το σώμα, με έναν αυθόρμητο και ανεπεξέργαστο τρόπο. Μας κατηύθυνε μια ενστικτώδης αντίδραση στο έργο και στις εικόνες που δημιουργεί.
Πώς ακούμε σήμερα μια τέτοια μουσική απενοχοποιημένα, χωρίς ιστορικές, μουσικές και δραματουργικές πληροφορίες;
Συχνά προέκυπτε μια αδρή κινητική γλώσσα που τοποθετούσε το έργο σε μια διαφορετική χρονική περίοδο από αυτήν της σύνθεσης του. Κριτήριο πάντα για την κίνηση ήταν το αν «μας βοηθάει να ακούσουμε την μουσική. Διαβάζουμε δηλαδή τον ήχο μέσα από το σώμα;». Με αυτό τον γνώμονα δημιουργήσαμε ένα διάλογο μεταξύ του έργου και των τεσσάρων σωμάτων, ενώ το κάθε σώμα έφερε ταυτόχρονα και τη δική του φωνή.
Έτσι προέκυψε ένα νέο έργο που φιλοξενείται προσωρινά μέσα στο αυθεντικό έργο του Beethoven, τον Προμηθέα.»
Μουσική διεύθυνση: Γιώργος Πέτρου
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Ludwig van Beethoven
Συμφωνία αρ. 7 σε λα μείζονα, op. 92
Τα πλάσματα του Προμηθέα [Die Geschoepfe des Prometheus], op. 43 – Μπαλέτο
Συμπαραγωγή με την:
Ομάδα χορού Griffon
Χορογραφία: Ιωάννα Πορτόλου
Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη
Φωτισμοί: Τάσος Παλαιορούτας
Βοηθός χορογράφου: Κατερίνα Σκιαδά
Ερμηνεύουν: Αιμίλιος Αράπογλου, Τάσος Καραχάλιος, Γιάννης Νικολαΐδης, Διογένης Σκαλτσάς