Ίδρυμα Ωνάση: Διεθνές Bραβείο για την Προστασία του Περιβάλλοντος

Το Διεθνές Bραβείο Αριστοτέλη Ωνάση για την Προστασία του Περιβάλλοντος απονέμεται στην οργάνωση «Friends of the Earth …

Middle East». Το βραβείο που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο των 250.000 € απονέμεται για πρώτη φορά στο Αμβούργο.

H περιβαλλοντική οργάνωση «Friends of the Earth Middle East (FoEME)» είναι η πρώτη οργάνωση που τιμάται με το Διεθνές Βραβείο Ωνάση για την Προστασία του περιβάλλοντος που θεσπίστηκε το Μάιο του 2009. Το Βραβείο θα απονεμηθεί σε επίσημη τελετή στο Δημαρχείο της Πόλης του Αμβούργου στις 17 Νοεμβρίου 2010. 

\”Η FoEME είναι μια περιβαλλοντική οργάνωση της Μέσης Ανατολής, στην οποία συνεργάζονται επιτυχώς Ισραηλινοί, Ιορδανοί και Παλαιστίνιοι. Εδώ και αρκετό καιρό κινητοποιείται για τη διατήρηση του Ιορδάνη ποταμού ως επαρκή και φιλική προς το περιβάλλον πηγή νερού για το σύνολο των ανθρώπων της περιοχής, στα σύνορα μεταξύ του Ισραήλ, της Παλαιστίνης και της Ιορδανίας.

Ο βασικός σκοπός της FoEME είναι να θεωρηθεί το νερό ως πρωταρχικής σημασίας φυσικός πόρος για την ανάπτυξη όλης της περιοχής. Η FoEME έχει να επιδείξει εντυπωσιακά αποτελέσματα στην προστασία του κύκλου του νερού της περιοχής σε μια περίοδο όπου η λειψυδρία γίνεται όλο και πιο έντονη.

Στην υλοποίηση του έργου της FoEME συμμετέχουν και συνεργάζονται και οι τρεις πληθυσμοί της περιοχής. Η οργάνωση συνεισφέρει κατ\’ αυτόν τον τρόπο στην αλληλοκατανόηση μεταξύ των πληθυσμών σε αυτήν την ευαίσθητη περιοχή. 

H Γερουσιαστής Αnja Hajduk, η οποία προεδρεύει της διεθνούς επιτροπής του Βραβείου, επεσήμανε το εξής: «Η απόφαση να βραβευθεί η FoEME πάρθηκε ομόφωνα από τα μέλη της επιτροπής, με πολύ σεβασμό προς τις δράσεις της σημαντικής και πρωτοποριακής περιβαλλοντικής οργάνωσης. Η FoEME συνδυάζει μοναδικά την προστασία του περιβάλλοντος με την προσπάθεια για μια ειρηνική συμβίωση στην περιοχή.

Ως προς την επιλογή της FoEME για το βραβείο Ωνάση 2010 για την προστασία του περιβάλλοντος, ο Δρ. Αντώνης Παπαδημητρίου τόνισε: «Η επιλογή της επιτροπής για το 2010 έχει για εμάς διττή σημασία. Μας χαροποιεί ιδιαίτερα το ότι επελέγη η συγκεκριμένη οργάνωση, η οποία πέραν του πολύ σημαντικού της περιβαλλοντικού έργου, εμπλέκει ενεργά ανθρώπους διαφορετικής εθνικής προέλευσης, προάγοντας έτσι την ειρηνική συνύπαρξη και την αρμονική συνεργασία προς έναν κοινό σκοπό».

Το Βραβείο απονέμεται ανά διετία σε πρόσωπα ή φορείς που προσφέρουν εξαιρετικό έργο για την επίλυση προβλημάτων προστασίας περιβάλλοντος και αειφορικής ανάπτυξης. Θα επιβραβεύονται άτομα ή ομάδες, εξαιρώντας πολιτικούς και κόμματα. Το Βραβείο που συνοδεύεται από 250.000 € είναι από τα λίγα περιβαλλοντικά βραβεία με τόσο υψηλό χρηματικό έπαθλο.

Το Διεθνές βραβείο Ωνάση για την προστασία του περιβάλλοντος θεσπίσθηκε από το Κοινωφελές Ίδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης, το οποίο αποτελεί μνεία στον αδικοχαμένο γιο του εφοπλιστή Αριστοτέλη Ωνάση.

Ο Αντώνης Παπαδημητρίου τόνισε στην παρουσίαση του Βραβείου: «Το Ίδρυμα Ωνάση και η πόλη του Αμβούργου έχουν έναν ιδιαίτερο δεσμό που χρονολογείται από τις αρχές της δεκαετίας του 1950, όταν ο Αριστοτέλης Ωνάσης ανέπτυσσε σημαντική ναυπηγική δράση στα ναυπηγεία της πόλης.

Ήταν ένας από τους σημαντικούς λόγους για τους οποίους θεωρήσαμε την Πόλη του Αμβούργου ως  κατάλληλη πόλη για να φιλοξενεί το Βραβείο μας. Αυτό που τελικά μας έπεισε ήταν οι σημαντικές προσπάθειες της πόλης να ενώσει την αστική ανάπτυξη με την προστασία του περιβάλλοντος. Το Βραβείο μας πραγματικά φιλοξενείται στην κατάλληλη πόλη».

Επιτροπή Βραβείου: 

Η Διεθνής Επιτροπή του Βραβείου αποτελείται από συνολικά 9 μέλη και την προεδρία κατέχει η Γερουσιαστής για το Περιβάλλον και την Αστική Ανάπτυξη της πόλης του Αμβούργου Anja Hajduk. Μέλη της επιτροπής είναι οι: Δρ. Αντώνης Σ. Παπαδημητρίου, Πρόεδρος του Δ.Σ. του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης, με αναπληρώτρια την κα. Μαριάννα Μόσχου, Γραμματέα του Δ.Σ. Κοινωφελούς Ιδρύματος Αλέξανδρος Σ. Ωνάση,

κα. Christiane Grefe, Δημοσιογράφος (DIE ZEIT) και συγγραφέας του βιβλίου: The Global Countdown, justice or self-destruction – the future of globalization, Καθηγητής Πέτρος Κουτράκης, Kαθηγητής περιβαλλοντικών επιστημών στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ (USA), Καθ. Δρ. Mojib Latif, Κλιματολόγος και Καθηγητής στο Ινστιτούτο Leibniz – Θαλάσσιων Επιστημών του Πανεπιστημίου του Κiel, Καθ. Δρ. Jacqueline McGlade, Διευθύνουσα Σύμβουλος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (EEA) στη Κοπεγχάγη,

Δρ. Michael Otto, Πρόεδρος του Εποπτικού Συμβουλίου του Ομίλου Otto του Αμβούργου, Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της WWF Γερμανίας, Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος Michael Otto για την Προστασία του Περιβάλλοντος, Πρόεδρος του Συμβουλίου για την Πολιτική και Βιομηχανία, Καθηγητής Δρ. Μιχαήλ Σκούλλος, Καθηγητής Περιβαλλοντικής Χημείας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Χημικός και Ωκεανογράφος, διευθυντής του Εργαστηρίου Χημείας Περιβάλλοντος, ιδρυτής και πρόεδρος των οργανισμών ΜΙΟ-ECSDE και GWP-Med, Μεσογειακό Γραφείο Πληροφόρησης για το Περιβάλλον τον Πολιτισμό και την Αειφόρο Ανάπτυξη,

κα. Christine von Weizsäcker, Βιολόγος, τιμήθηκε το 2006 με το Βραβείο Kant του Πολίτη του κόσμου, κινητοποιείται για την ασφάλεια των τροφίμων και τη βιολογική ποικιλότητα στο πλαίσιο της υιοθέτησης του πρωτόκολλου του Καρταγκένα του ΟΗΕ, το οποίο ρυθμίζει την χρήση της Τεχνολογίας των μεταλλαγμένων γονιδίων στις καλλιέργειες.

EcoPeace / Friends of the Earth Middle East – πρόγραμμα «Καλής Γειτνίασης Υδάτων»

Η FoEME είναι ένας μοναδικός περιφερειακός οργανισμός που ενώνει Ιορδανούς, Παλαιστίνιους και Ισραηλινούς περιβαλλοντολόγους προωθώντας την αειφόρο ανάπτυξη και τις ειρηνικές προσπάθειες στη Μέση Ανατολή.

Διατηρεί γραφεία στο Αμμάν, την Βηθλεέμ και το Τελ Αβίβ, απασχολεί 40 υπαλλήλους και εμπλέκει ενεργά εκατοντάδες εθελοντές. Οι τρεις συνδιευθυντές της FoEME ανακηρύχθηκαν από το περιοδικό TIME Περιβαλλοντικοί Ήρωες για το 2008. Η FoEME τιμήθηκε με το Βραβείο SEED το 2008, έλαβε το βραβείο Skoll για την Κοινωνική Επιχειρηματικότητα το 2009 και το 2010 το Ευρωμεσογειακό Βραβείο για τον διάλογο. 

Τα περιβαλλοντικά ζητήματα αγνοούν πολιτικά σύνορα. Τα κόμματα πρέπει να συνεργαστούν για την διατήρηση και διαχείριση των φυσικών πόρων, ή τον περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Τόσο ζωτικής σημασίας περιβαλλοντικά θέματα – όπως το νερό – είναι απλά πάρα πολύ σημαντικά για να τα αντιμετωπίζουμε σε ανταγωνιστικό κλίμα.

Το πρόγραμμα «Καλής Γειτνίασης Υδάτων» (GWN) θεμελιώθηκε από την EcoPeace / Friends of the Earth Middle East (FoEME) το 2001, για την ευαισθητοποίηση Παλαιστινίων, Ιορδανών και Ισραηλινών ως προς τα κοινά  προβλήματα ύδατος.

Η μεθοδολογία της GWN είναι μια πρωτότυπη ιδέα που βασίζεται στην αναγνώριση των διασυνοριακών κοινοτήτων και στην αξιοποίηση της αμοιβαίας εξάρτησής τους από τους κοινούς  υδάτινους πόρους, ως βάση για την ανάπτυξη διαλόγου και συνεργασίας για την αειφόρο διαχείριση των υδάτων. Το έργο προσέφερε πραγματική βελτίωση στον τομέα των υδάτων με την καλλιέργεια εμπιστοσύνης και κατανόησης μεταξύ των κοινοτήτων που οδήγησε στην επίλυση κοινών προβλημάτων και την οικοδόμηση της ειρήνης μεταξύ τους, ακόμη και εν μέσω σύγκρουσης.

Παρά την έστω περιορισμένη συνεργασία μεταξύ των κυβερνήσεων της περιοχής σχετικά με ορισμένες πτυχές κατανομής του νερού, δεν έχει επιτευχθεί βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων κατά την διαδικασία ειρήνευσης στη Μέση Ανατολή.

Η έλλειψη επεξεργασίας των λυμάτων, η υπερ-άντληση των υδροφόρων οριζόντων, η υπερβολική εκτροπή των ροών των επιφανειακών υδάτων, καθώς και τα προβλήματα κατά την εφαρμογή κρίσιμων πολιτικών διαχείρισης ζήτησης ύδατος αποτελούν απειλή για τους περιορισμένους υδάτινους πόρους.

Οι συνθήκες αυτές θέτουν στις κοινότητες κινδύνους περιβάλλοντος και υγείας, και μπορούν να αποτελέσουν  σημαντική πηγή διασυνοριακής  έντασης και ρύπανσης. 

Η EcoPeace / Friends of the Earth Middle East πήρε το προβάδισμα στον εντοπισμό των θεμάτων αυτών των υδάτων εστιάζοντας δραστηριότητες του έργου σε κοινοτικό επίπεδο, και ενισχύοντας τις διασυνοριακές σχέσεις που είναι απαραίτητες για την επίλυση κοινών προβλημάτων ύδατος.

Αρχικά το έργο ξεκίνησε με 11 κοινότητες Ισραηλινών, Παλαιστινίων και Ιορδανών. Μετά από περαιτέρω επέκταση, στο έργο συμμετέχουν πλέον 28 κοινότητες, υποστηρίζοντας τις προσπάθειες της FoEME για τους κοινούς  υδάτινους πόρους της περιοχής, τη Νεκρά Θάλασσα, τον Ιορδάνη Ποταμό και τους ορεινούς και παραθαλάσσιους υδροφόρους ορίζοντες.

Από την αρχή, είχε επιλεγεί μια κοινότητα να συνεργαστεί με την γειτονική της στην άλλη πλευρά των συνόρων / διαφορετικού πολιτικού προσανατολισμού, για κοινά ζητήματα ύδατος. Σε τοπικό επίπεδο, το έργο λειτουργεί με μέλη της κοινότητας προκειμένου να βελτιωθεί η κατάσταση των υδάτων τους μέσω της εκπαίδευσης, της  ευαισθητοποίησης και έργων αστικής ανάπτυξης.

Σε περιφερειακό επίπεδο, το έργο προωθεί την αειφόρο διαχείριση των υδάτων μέσω της ανταλλαγής πληροφοριών, του διαλόγου και των συνεργατικών εγχειρημάτων.

Πραγματική πρόοδος έχει σημειωθεί στην περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση των κοινοτήτων και την ανάπτυξη των συνεργατικών πρωτοβουλιών.

Σημαντικά βήματα έγιναν στην ενθάρρυνση των κοινοτικών αρχών για την ανάπτυξη κοινών λύσεων στα προβλήματα διαχείρισης υδάτων.

Παρά το γεγονός ότι FoEME επικεντρώνεται σε κοινά θέματα ύδατος, το έργο GWN έχει ενσταλάξει την εμπιστοσύνη μεταξύ ανθρώπων και κοινοτήτων  που έχουν συνεργαστεί  για θέματα πέρα από το νερό.

Αυτά περιλαμβάνουν: κοινές εκστρατείες διαμαρτυρίας κατά της κατασκευής διαχωριστικού τείχους μεταξύ Ισραήλ και της παλαιστινιακής κοινότητας, πώληση παλαιστινιακών προϊόντων σε ισραηλινές αγορές που ωφελεί και τις δύο πλευρές, προώθηση διασυνοριακών πρωτοβουλιών όπως είναι η δημιουργία ενός Ειρηνευτικού Πάρκου στο νότιο τμήμα του Ιορδάνη Ποταμού, μεταξύ άλλων.

Αυτές οι πρωτοβουλίες δείχνουν πως το νερό μπορεί να δημιουργήσει την αρχική εμπιστοσύνη που παρέχει τη βάση για τη συνεργατική προσπάθεια πέρα από τα ζητήματα του νερού, όπως η χρήση της γης, η οικονομική και τουριστική ανάπτυξη.