To Cine Τριανόν θα φιλοξενήσει το πρώτο «karagiozis music project», ένα μίνι φεστιβάλ όπου θα συναντηθούν καλλιτέχνες του θεάτρου σκιών με μουσικούς, από τις 10 μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου 2012. Ο καλλιτέχνης του θεάτρου Σκιών κύριος Ηλίας Καρελλάς απάντησε στις ερωτήσεις του Culturenow.gr για το πρωτότυπο αυτό φεστιβάλ αλλά και για τον αγαπημένο χάρτινο ήρωα μικρών και μεγάλων.
Culturenow.gr: Το Cine Trianon θα φιλοξενήσει για λίγες ημέρες στα μέσα Σεπτέμβρη το πρώτο karagiozis music project. Πώς γεννήθηκε η ιδέα για τη δημιουργία ένος φεστιβάλ Καραγκιόζη, με παραστάσεις πλαισωμένες από μουσικές συναυλίες;
Ηλίας Καρελλάς: Το θέατρο σκιών από τη γέννησή του στην Ελλάδα και για πολλά χρόνια μετέπειτα σε παραστάσεις μόνιμων θεάτρων ή ακόμη και περιοδείας χρησιμοποιούσε πάντα μια μεγάλη ή μικρή ζωντανή μπάντα. Ο ρόλος της μουσικής στις παραστάσεις καραγκιόζη είχε και έχει εξέχουσα σημασία. Καθορίζει, προϊδεάζει και χρωματίζει πρόσωπα και καταστάσεις. Μια μουσική που μας ταξιδεύει ανά την Ελλάδα αντίστοιχα με τους κλασικούς χαρακτήρες των παραστάσεων. Με τον καιρό η ζωντανή μουσική στο ελληνικό θέατρο σκιών αντικαταστάθηκε από ηχογραφημένη λόγω συνθηκών και εποχής. Το πρώτο karagiozis music project έρχεται να θυμίσει σε παλιούς και νέους φίλους του Kαραγκιόζη την παλιά του αίγλη όχι μόνο αναβιώνοντας παραστάσεις και μουσικές αλλά και τοποθετώντας μελωδία και κείμενο στο σήμερα με άξονα την επικαιρότητα.
Cul.N.: Πώς συμπληρώνει ή πλαισιώνει η μουσική τις παραστάσεις του Καραγκιόζη που όλοι γνωρίζουμε από την παιδική μας ηλικία; Πόσο χαρακτηριστικό κομμάτι του θέατρου σκιών είναι η μουσική;
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η.Κ.: Στις παραστάσεις που θα παρακολουθήσουμε, γνωστά μουσικά σχήματα του σήμερα με έντεχνο παραδοσιακό και μοντέρνο ήχο θα συνοδεύσουν ζωντανά έξι μοναδικές παραστάσεις, χρησιμοποιώντας τραγούδια και σκοπούς απότο ρεπερτόριό και τη δισκογραφία τους, αλλά διασκευάζοντας επί εκηνής και τις πιο κλασσικές μελωδίες του παραδοσιακού καραγκιόζη. Η συνοδεία της μουσικής στο ελληνικό θέατρο σκιών αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της δραματουργίας του. Στο παρελθόν μάλιστα εκτός από τη χρήση της μουσικής από τη ζωντανή ορχήστρα κατά τη διάρκεια του έργου, δεν είναι λίγες οι φορές που παρατηρούμε γνωστά τραγούδια της εποχής να παίζονται πριν την παράσταση, στο διάλειμμα και στο τέλος. Χαρακτηριστική δε είναι η ανάδειξη τραγουδιστών και μουσικών μέσα από το πάλκο του καραγκιόζη.
Cul.N.: Οι παραστάσεις και τα τραγούδια που θα παίξουν στο φεστιβάλ πώς επιλέχθηκαν; Θα ακούσουμε παραδοσιακά τραγούδια από παραστάσεις του Καραγκιόζη ερμηνευμένα από τους συμμετέχοντες μουσικούς ή υπάρχουν και επιλογές και άλλων τραγουδιών που ταίριαξαν στις ιστορίες του αγαπημένου μας ήρωα;
Η.Κ.: Για τις παραστάσεις επιλέχθηκαν πολλές μελωδίες και τραγούδια που συνάδουν με το παραδοσιακό ελληνικό-ανατολίτικο ύφος του καραγκιόζη αλλά και αρκετά με σύγχρονο και διαφορετικό ήχο κόντρα σε ότι θα ακούγαμε συνήθως σε μια παράσταση θεάτρου σκιών.
Cul.N.: Οι συμμετέχοντες μουσικοί πως επιλέχθηκαν και ποια είναι η συμβολή του καθενός σε αυτό το φεστιβάλ; Για την δημιουργία του και την επιλογή των παραστάσεων και των τραγουδιών υπήρξε κάποια έρευνα και ομαδική συνεργασία πάνω σε αυτό με τους μουσικούς;
Η.Κ.: Η επιλογή των μουσικών σχημάτων του φεστιβάλ έγινε μέσα από ένα ευρύ φάσμα φίλων και συνεργατών μουσικών. Εκτός αυτού όμως, βασικό κριτήριο ήταν και η διαφορετικότητα του ήχου. Γι’ αυτό και δοκιμάσαμε να συνεργαστούμε και με κάποια σχήματα για πρώτη φορά με στόχο ένα ανορθόδοξο αλλά και μοναδικό πάντρεμα μουσικής και καραγκιόζη στη σκηνή. Έτσι, μέσα από τη συνεργασία καραγκιοζοπαικτών και μουσικών σχημάτων με πολλές και διαφορετικές ιδέες να πέφτουν στο τραπέζι, επιλέξαμε τις καλύτερες και σας τις παρουσιάζουμε στο πρώτο karagiozis music project.
Cul.N.: Ο Καραγκιόζης σήμερα πόσο παραδοσιακός παραμένει, αλλά και πόσο σύγχρονος μπορεί να γίνει; Εσείς ως ένας από τους ενεργούς καραγκιοζοπαίχτες, μαζι με τον Άθω Δανέλλη, με ποια μέσα και τρόπους προσπαθείτε να κρατήσετε ζωντανές τις ιστορίες του Καραγκιόζη, αλλά και τι είναι αυτό το καινούριο που έχετε να δώσετε ιδιαίτερα στα μικρά παιδιά;
Η.Κ.: Ο Καραγκιόζης ξεκίνησε να παίζεται στην Ελλάδα αρχικά για ενήλικο κοινό, αργότερα για οικογενειακό και στις μέρες μας, ως επι το πλείστον, για παιδικό. Δυστυχώς, λίγες είναι οι αφορμές που μας δίνονται να αναβιώσουμε παραστάσεις καθαρά ενηλίκων. Σκοπός μας είναι ο ελληνικός καραγκιόζης να μην παραμένει μουσειακός κρατώντας μόνο τον παιδαγωγικό του χαρακτήρα αλλά να είναι επίκαιρος και σε έναν ισότιμο διάλογο με τα άλλα είδη θεάματος ενηλίκων. Όσον αφορά το παιδικό κοινό, οι παραστάσεις μας ανάγονται στο σήμερα και, πολλές φορές, με την διαφοροποίηση της θεματολογίας, μπορούν να γίνουν ένα απ’τα πιο σημαντικά εργαλεία για την εκπαίδευση.
Cul.N.: Στην Ελλάδα του σήμερα το Θέατρο Σκιών ανθίζει ξανά; Υπάρχουν ακόμα πολλοί ενεργοί καραγκιοζοπαίχτες;
Η.Κ.: Τα τελευταία χρόνια με τη στροφή της κοινωνίας προς τις παραδοσιακές αξίες και τα πιο αυθεντικά πράγματα, το ελληνικό θέατρο σκιών μέσα από προσπάθειες σαν κι αυτή αναβιώνει. Πανελλαδικά μετράμε αρκετούς καλλιτέχνες του καραγκιόζη, πολλοί απ’ αυτούς νέοι ερασιτέχνες και κάποιοι επαγγελματίες. Το παρήγορο είναι ως αυτό το είδος θεάτρου συνεχίζει να εμπνέει και να συγκινεί παρά την απουσία μόνιμων θεάτρων και μεγάλων μαστόρων του είδους όπως ο Ευγένιος Σπαθάρης, ο Μάνθος Αθηναίος κ.α.
Cul.N.: Η λαϊκότητά του το καθιστά ακόμα ελκυστικό και ενδιαφέρον για το κοινό; Σε άλλες περιοχές του κόσμου υπάρχει ανάλογο θέατρο σκιών που να απευθύνεται και να προσελκύει τόσο μεγάλο ακροατήριο; Έχετε παρουσιάσει ελληνικό θέατρο σκιών στο εξωτερικό;
Η.Κ.: Παγκοσμίως και σε διάφορους πολιτισμούς συναντάμε πολλές και διαφορετικές μορφές θεάτρου σκιών. Χαρακτηριστικά και αξιοσημείωτα είναι αυτά της Κίνας, της Ινδονησίας και της Τουρκίας για το έντονο παραδοσιακό τους ύφος. Το θέατρο σκιών αφού ήρθε στην Ελλάδα από χώρες της Ανατολής αναπτύχθηκε δραματουργικά και εικαστικά απ’ τους έλληνες παίχτες, κάνοντας τον Καραγκιόζη ένα λαϊκό σύμβολο. Ο ελληνικός Καραγκιοζης αναμφισβήτητα αντιπροσωπεύει το λαό μας, που αγωνίζεται με χιούμορ και αισιοδοξία, εξυπνάδα και πονηριά κόντρα στην εξουσία και το σαράι του εκάστοτε πασά. Στα 16 χρόνια πορείας μου έχω ταξιδέψει με το χάρτινο θίασο μου στις περισσότερες πόλεις και χωριά της Ελλάδας την καλοκαιρινή σεζόν ενώ κάθε χειμώνα σε συνεργασία με διάφορους φορείς παρουσιάζω πάνω από διακόσιες παραστάσεις σε παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας στην Αττική. Μια ξεχωριστή εμπειρία είναι κάθε φορά που ταξιδεύω με τον καραγκιόζη στο εξωτερικό. Δεν θα ξεχάσω την μεγάλη περιοδεία μου στο Βέλγιο με πολλές παραστάσεις και ειδικές βραδιές για τους ομογενείς, που πραγματικά μας αγκάλιασαν με χαρά.
Cul.N.: Η δημιουργία μιας νέας παράστασης βαρύνει περισσότερο τον καραγκιοπαίχτη ή είναι μία ομαδική δημιουργία;
Η.Κ.: Ο καραγκιόζης είναι ένα μικρό one man show και συνήθως η ευθύνη για όλα βαρύνει τον ίδιο τον παίχτη. Αυτός γράφει ή διασκευάζει τα κείμενα, αυτός αυτοσχεδιάζει και παίζει, πολλές φορές τραγουδάει, φτιάχνει τις φιγούρες, τα σκηνικά του και επιμελείται το φωτισμό. Παρόλα αυτά σήμερα δεν είναι λίγες οι φορές, ειδικά σε μεγάλες παραγωγές, που σημαντικοί συνεργάτες καταθέτουν ιδέες και προτάσεις.
Cul.N.: Το θέατρο Σκιών και ο Καραγκιόζης πώς συνεχίζουν το ταξίδι τους στην Ελλάδα; Δημιουργούνται νέες παραστάσεις και ιστορίες; Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι αυτό; Υπάρχουν τα μέσα και το ενδιαφέρον για καινούρια πράγματα;
Η.Κ.: Ο Καραγκιόζης σήμερα συνεχίζει το ταξίδι του στην Ελλάδα, εμπνέεται από την καθημερινή ζωή, σατιρίζει την επικαιρότητα και πολλές φορές οι παραστάσεις των ενηλίκων γίνονται μια μικρή καλή επιθεώρηση. Πατώντας στο παραδοσιακό θέατρο σκιών, χρησιμοποιώντας τη μαγεία της σκιάς και τη δύναμη του λόγου, συνεχίζουμε αυτή την πανάρχαια τέχνη δημιουργώντας νέες παραστάσεις με καινούριες φόρμες, με σκοπό να πούμε α πιο σημαντικά πράγματα στο σήμερα μέσα από ένα απλό και όμορφα στυλιζαρισμένο είδος θεάτρου.