Στη Λήμνο, στον δεύτερο σταθμό της διαδρομής της θα φιλοξενηθεί σύντομα η έκθεση In Red. 100 Χρόνια από τη Μάχη της Καλλίπολης, από τις 12 Ιουνίου έως τις 19 Ιουλίου 2015, στον νέο πολυχώρο Αποθήκη, στο παλαιό λιμάνι της Μύρινας. Μετά την επιτυχημένη παρουσίαση της έκθεσης στη Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης (2 Απριλίου-15 Μαΐου), τα έργα των 31 καλλιτεχνών από την Ελλάδα, τη Τουρκία, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία, θα εκτεθούν ξανά στον τόπο που έμελλε να συμβάλει με τον τρόπο του στην ιστορική μάχη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου.
Τα έργα αναφέρονται στον πόλεμο και τη βία, επικεντρώνονται στις ανείπωτες μικρές ιστορίες και προβάλλουν τα μηνύματα της Καλλίπολης στη σύγχρονη εποχή. Με κοινό στοιχείο στα περισσότερα από αυτά το κόκκινο χρώμα, ως σύμβολο όλων εκείνων που χάθηκαν στα πεδία της μάχης, η διατήρηση της μνήμης γίνεται το ζητούμενο και η υπόμνηση της υποχρέωσης, σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Η κόκκινη παπαρούνα που καθιερώθηκε ως σύμβολο μνήμης των πεσόντων στρατιωτών του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, παρούσα και αυτή, διατηρεί την ένταση των μηνυμάτων της -της αξιοπρέπειας και της ζωής- στη σύγχρονη εποχή των συγκρούσεων και της μισαλλοδοξίας.
Ζωγραφικές και χαρακτικές συνθέσεις, φωτογραφίες και εγκαταστάσεις, δημιουργούν ένα σύνολο, πλούσιο και μεστό σε περιεχόμενο, εικονοποιούν συναισθήματα και μεταγράφουν με μια εντελώς υποκειμενική ματιά την ιστορική πραγματικότητα, ενώ μεταδίδουν με ευαισθησία και εκφραστική δύναμη τη συγκινησιακή διάσταση του θέματος.
Η έκθεση αποτελεί πρωτοβουλία του χώρου τέχνης Ωχρα-Μπλε στη Λήμνο, και πραγματοποιείται με την υποστήριξη των Δήμων Λήμνου και Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 100 χρόνια από τη Μάχη της Καλλίπολης.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Την έκθεση συνοδεύει δίγλωσσος κατάλογος (ελληνικά, αγγλικά)
Συμμετέχοντες καλλιτέχνες
Merv Appleton, Karen Barbouttis, Sue Mac Dougall, Στέφανος Επιτρόπου, Βασίλης Ζωγράφος, Paolo Incarnato, Αντιγόνη Καββαθά, Παναγιώτης Καλογιάννης, Δημήτρης Καρλαφτόπουλος, Γιάννης Καστρίτσης, Θάλεια Κερούλη, Νίκος Κόκκαλης, Απόστολος Κοτούλας, Kaily Koutsogiannis, Σωτήρης Λιούκρας, Jane Long, Αλέξανδρος Μαγκανιώτης, Δημήτρης Μεράντζας, Νικόλας Μπλιάτκας, Irfan Onurmen, Γιώργος Πάλλης, Σταύρος Παναγιωτάκης, Αντώνης Παπαδόπουλος, Λίλα Παπούλα, Νατάσσα Πουλαντζά, Σωτήρης Σόρογκας, Αννέτα Σπανουδάκη, Νίκος Τερζής, Γιώργος Τσακίρης, Γιώργος Τσεριώνης, Ειρήνη Χριστοφορίδου.
Επιμέλεια
Γιάννης Μπόλης, Ιστορικός Τέχνης, Επιμελητής Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης
Νικόλας Μπλιάτκας, Εικαστικός
Επιστημονικός Σύμβουλος
Βλάσης Βλασίδης, Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Βαλκανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
Για την ιστορία…
Στις αρχές του 1914, λίγο πριν την έναρξη του Πολέμου, η Γερμανία ήθελε και πέτυχε να φέρει στο πλευρό των Κεντρικών αυτοκρατοριών (Γερμανία, Αυστρουγγαρία) την Οθωμανική αυτοκρατορία, διότι σε αυτή την περίπτωση τα Στενά θα έκλειναν και η επικοινωνία της Ρωσίας με τις άλλες δυνάμεις της Entente (Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία) θα διακόπτονταν.
Στις 25 Απριλίου 1915 ξεκίνησε η Εκστρατεία της Καλλίπολης, μια κοινή βρετανική και γαλλική επιχείρηση με στόχο την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης και την εξασφάλιση θαλάσσιας διόδου στη Ρωσία. Η απόβαση στην χερσόνησο της Καλλίπολης, στο ευρωπαϊκό τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, σήμανε μια από τις πιο άγριες συγκρούσεις του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Οι Αγγλογάλλοι επέλεξαν αρχικά να πραγματοποιήσουν μια αποκλειστικά ναυτική επιχείρηση εκπόρθησης των Στενών. Η επιχείρηση άρχισε στις 19 Φεβρουαρίου 1915 και διήρκεσε με διακοπές λόγω κακοκαιρίας μέχρι τις 18 Μαρτίου. Τότε έκαναν οι Σύμμαχοι την τελευταία επίθεση, αλλά τρία θωρηκτά βυθίστηκαν και τέσσερα άλλα υπέστησαν μεγάλες ζημιές λόγω της ύπαρξης ναρκών. Ήταν φανερό ότι τα Στενά δεν μπορούσαν να εκπορθηθούν από τα θωρηκτά χωρίς την υποστήριξη ενός εκστρατευτικού σώματος.
Στις 25 Απριλίου 1915 βρετανικά στρατεύματα αποτελούμενα κυρίως από Αυστραλούς και Νεοζηλανδούς αποβιβάστηκαν στη χερσόνησο της Καλλίπολης, στον κόλπο που σήμερα ονομάζεται ANZAC Bay. Κατάφεραν να δημιουργήσουν προγεφυρώματα στην Καλλίπολη, αλλά δεν μπόρεσαν να προχωρήσουν λόγω της αντίστασης των γερμανικών μονάδων του Λίμαν φον Σάντερς και των τουρκικών μονάδων που έφθασαν κι έλαβαν θέσεις στην κορυφή της λοφοσειράς.
Οι Βρετανοί προσπάθησαν εκ νέου να εκπορθήσουν τα Στενά στέλνοντας ακόμη πέντε μεραρχίες τον Ιούλιο του 1915. Αντικειμενικός σκοπός της επίθεσης που πραγματοποιήθηκε στις 6-7 Ιουλίου ήταν να αποκόψουν τις επικοινωνίες των φρουρίων και να προελάσουν, αλλά αυτό δεν έγινε εφικτό. Έμειναν καθηλωμένες στη χερσόνησο της Καλλίπολης χωρίς να μπορέσουν να επιτύχουν το στόχο τους. Το ατελέσφορο της υπόθεσης αναγνώρισαν τελικά οι Βρετανοί οι οποίοι απέσυραν τελικά όλες τις δυνάμεις τους σε δυο στάδια, τον Δεκέμβριο του 1915 και τον Ιανουάριο του 1916. Η εκστρατεία κατά των Στενών στοίχισε στους Συμμάχους 145.000 νεκρούς και τραυματίες. Το σύνολο των δυνάμεων που αποχώρησε από την Καλλίπολη συγκεντρώθηκε στη Μακεδονία δημιουργώντας το επόμενο μεγάλο μέτωπο, το Μακεδονικό ή Μέτωπο της Θεσσαλονίκης.
Στη διάρκεια της επιχείρησης της Καλλίπολης η Λήμνος έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο, ως το κύριο ορμητήριο των Αγγλογάλλων, αλλά και χώρος υποδοχής και ανακούφισης για χιλιάδες νεκρούς και τραυματίες, Ο κόλπος του Μούδρου ήταν το ασφαλές λιμάνι για τα πολεμικά και τα πλοία συνοδείας, ενώ η χερσόνησος του Πορτιανού αποτέλεσε το χώρο όπου αναπτύχθηκαν στρατόπεδα ανάπαυσης και εξάσκησης και πολλά νοσοκομεία εκστρατείας.
Η παπαρούνα καθιερώθηκε ως σύμβολο της μνήμης των πεσόντων στρατιωτών του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου ύστερα από την πολύ φονική μάχη που δόθηκε στην κοιλάδα των παπαρούνων στη Φλάνδρα του Βελγίου. Συνέβαλε στην επιλογή της και το διάσημο ποίημα του Καναδού χειρούργου στρατιώτη John McCrae «Στα λιβάδια της Φλάνδρας». Σήμερα χρησιμοποιείται ως σύμβολο μνήμης κυρίως στη Μεγάλη Βρετανία, την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία, τον Καναδά και τις ΗΠΑ ιδίως την ημέρα εορτασμού της Ανακωχής στις 11 Νοεμβρίου
(Υλικό από το κείμενο του Βλάση Βλασίδη, Επίκουρου Καθηγητή στο Τμήμα Βαλκανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. στον κατάλογο της έκθεσης)
