Το ΝΕΟΝ παρουσιάζει την πρώτη ατομική έκθεση της Lynda Benglis σε μουσειακό χώρο στην Ελλάδα, τη χώρα που έπαιξε σημαντικό ρόλο στη ζωή και στη δημιουργικότητα της αμερικανίδας καλλιτέχνιδας.
Στα χαρακτηριστικά υλικά της Benglis συγκαταλέγονται το κερί, ο μπρούτζος, το αλουμίνιο, το μάρμαρο, το λατέξ, το κεραμικό και το γυαλί. Στα θέματα περιλαμβάνονται τα «fallen paintings», «knots», «lagniappes», «torsos», «pleats» και «fountains». Οι ονομασίες καταδεικνύουν τη σχέση της εικαστικού με τα προγονικά εδάφη, με τις πτυχώσεις, τη ρευστότητα, την απτική αδρότητα και το απρόσμενο ανισόπεδο του Ελληνικού τοπίου. Η μετάφραση αυτού του τοπίου στη στιβαρή ακινησία των αρχαϊκών γλυπτών και στην μετεξέλιξή της ως ρευστή, αισθησιακή αρμονία των κλασικών χρόνων, αποτέλεσαν βασικά σημεία αναφοράς για την Benglis, έργα της οποίας βλέπαμε κατά καιρούς στην Ελλάδα μέσα από τη συνεργασία της με τη γκαλερί Καππάτος.
Η Lynda Benglis γεννήθηκε και ωρίμασε μέσα στις αρχές της Μινιμαλιστικής φόρμας. Και εδώ έγκειται το οξύμωρο και τόσο γοητευτικό δίπολο του πυρήνα της δημιουργικότητά της. Ότι ο Μινιμαλισμός της φόρμας ο οποίος στηρίζεται στην κατάκρυψη της αίσθησης και του συναισθήματος, στα χέρια της μεταπλάθεται σε μέγιστο εκφραστικό εργαλείο που αναφέρεται στην πηγή της ίδιας της ζωής. Πως δηλαδή το δέρμα διπλώνει σε μία ηδονική πτύχωση, ανατριχιάζει σε αδρές επιφάνειες, πετά ανάλαφρα σαν χαρταετός και κοχλάζει μέσα από στιλπνές οπές και γαλακτώδεις ροές, ως ο τόπος έρευνας μιας τέχνης που δημιουργείται με συμπαντική ορμή.
Συχνά το χρώμα ρευστοποιείται σε αιμάτινες κηλίδες καθαρού συναισθήματος. Αυτός ο σωματικός και έντονα υλικός χαρακτήρας, κάποια στιγμή εξαϋλώνεται και την ίδια στιγμή μοιάζει συμπαγής, ξεδιπλώνοντας στον τοίχο φτερά από χυτό αλουμίνιο, σαν μία παλίμψηστη εκδοχή των φτερούγων της Νίκης της Σαμοθράκης, που αιωρούνται μεταξύ κίνησης και ακινησίας. Το φτερό αυτό έχει την εικόνα τελάρου του Αφηρημένου Εξπρεσιονισμού, και όπως η ίδια η καλλιτέχνιδα έχει περιγράψει, την ενδιαφέρει να χρησιμοποιεί τη χειρονομιακή γραφή για να την παγώνει στο χρόνο, σε μία μετέωρη πτήση.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η κορνοκούπια των υφών, ρευστών και μαζί συμπαγών, των χρωμάτων, βιομηχανικά αστικών και θεολογικά χρυσών, και των ευθυτενών αλλά και οριζόντια ρευστών σχημάτων, λειτουργούν αλληγορικά επάνω στο δυισμό σάρκας-πνεύματος, δράσης και αρχαϊκής γλυπτικής ακινησίας. Ταυτόχρονα συνομιλεί με την «πτητική» ικανότητα του πνεύματος που αψηφά τη βαρύτητα, αλλά και με τους τρόπους που διαρρηγνύει την επιφάνεια και δημιουργεί χώρο μέσα στο χώρο. Φυσική και υπερφυσική μαζί, η τέχνη της Benglis βασίζεται στις αισθήσεις και ταυτόχρονα τις καθιστά διόδους σε μία ανώτερη πραγματικότητα.
Το νερό, το κερί, το λιωμένο μέταλλο μοιάζουν να αναβλύζουν άμορφα από τα έγκατα της γης για να μορφοποιηθούν στον υπέργειο χώρο των ιδεών. Τα γλυπτά μοιάζουν να υπόκεινται σε μία διαρκή μεταμόρφωση, σαν να γονιμοποιούνται διαρκώς από την επαφή τους με το βλέμμα του θεατή, σαν να αποτελούν μέλη ενός αγάλματος που έξαφνα του εμφύσησαν πνοή.
Οι Τρεις Χάριτες, η Κνωσός, η Φιγούρα 4, είναι θηλυκά, καμπυλόγραμμα στοιχεία που ταυτόχρονα φέρουν ένα φαλλικό σχήμα, θυμίζοντας τον δια-φυλικό αισθησιασμό συγκεκριμένων σημείων της αρχαιοελληνικής γλυπτικής σώματος, την άκρη από ένα χαμόγελο, τον χαλαρωμένο γλουτό σε contraposto, τα ακροδάχτυλα που τείνουν να αγγίξουν απαλά κάτι. Ειδομένα μαζί περι-γράφουν τον γεωγραφικό χάρτη ηδονικής περιπλάνησης στο τοπίο ενός κορμιού που θα μπορούσε να είναι η ίδια η φύση που αναμοχλεύει, εξωτερικά και εντός μας.
Η τοποθέτηση πτυχωμένων «ιπτάμενων» στοιχείων δίπλα σε θραύσματα χιτώνων γλυπτών του 4ου αιώνα, δημιουργούν συμπύκνωση του χρόνου και την αίσθηση ότι μας διαπερνά ένας αέρας που πηγάζει από το παρελθόν και τη συλλογική μνήμη. Πολύχρωμα παγανιστικά καρναβαλικά κεραμικά στο αίθριο, γόρδιοι κόμποι από κεραμικό και ύφασμα, χάρτινα τσακίσματα σαν περιτυλίγματα γλυκών που αναπάντεχα μνημειοποιήθηκαν, μπρούτζινες περικνημίδες, γυάλινοι διπλοί φαλλοί, συνθέτουν τους φθόγγους μιας σύγχρονης οπτικής ανάγνωσης της ιστορίας, ενώ το έργο από χυτό λάτεξ Baby Contraband, ωσάν ζωογόνος πλακούντας, συνομιλεί με τα επιδαπέδια χειρονομιακά έργα του Pollock, ένας διάδρομος ρευστού χρώματος που μας καλεί να τον βαδίσουμε μαζί στην διαρκή περιπέτεια της ζωγραφικής.
Είτε ίπτανται, είτε αιωρούνται, είτε διαχέονται, τα έργα της Lynda Benglis είναι ένας ύμνος στη στιγμή της δημιουργικής πράξης. Η τέχνη για την Benglis είναι ύψος και βάθος, δέρμα και εντόσθια, κύμα, ηφαίστειο, λάμψη, κατακλυσμιαία ερωτική ορμή, που την αδράχνει, τη στερεοποιεί και την αποτυπώνει αιώνια μέσα στο χρόνο.
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Figure 4, 2009, Αλουμίνιο, 250.2 x 168.9 x 63. 5 εκ., Ευγενική παραχώρηση της καλλιτέχνιδας και της Pace Gallery, Installation view ©Πάνος Κοκκινιάς, Ευγενική παραχώρηση NEON
Διαβάστε επίσης:
In the Realm of the Senses: Έκθεση της Lynda Benglis στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης