Το 2010 είναι το έτος που ξεκίνησε η κρίση στην Ελλάδα. Μετά το πρώτο σοκ, κάποιοι από εμάς αρχίσαμε με μεγαλύτερη ψυχραιμία να οραματιζόμαστε τα οφέλη που θα μπορούσαμε να αποκομίσουμε ως κοινωνία. Μετά από δεκαετίες απληστίας, ματαιότητας και άκρατου καπιταλισμού, η οικονομική κρίση θα μπορούσε να λειτουργήσει ως μία ευκαιρία να κοιτάξουμε λίγο μέσα μας, να επιστρέψουμε σε αξίες που είχαν εκλείψει και να δούμε πάλι τον κόσμο στις “αληθινές” του διαστάσεις. Στο μυαλό μας βέβαια, η κρίση θα ήταν μία κατάσταση προσωρινή. Σήμερα, μετά από 7 χρόνια ανέχειας, ανεργίας και ανασφάλειας -όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε όλη την Ευρώπη-, μετά το κύμα των προσφύγων και των μεταναστών, η οποιαδήποτε αισιοδοξία έχει εξαλειφθεί. Πλέον δεν μιλάμε για μια οικονομική κρίση μεμονωμένων χωρών, αλλά για μια κρίση παγκόσμια, πολιτισμική και ηθική.
Η Ευρώπη που χτίστηκε πάνω στα ερείπια του Β’ παγκοσμίου πολέμου μοιάζει να κλονίζεται από μια ύφεση ετών που οδήγησε σε έναν άκρατο λαϊκισμό, με αποτελέσμα την άνθηση φοβικών ακροδεξιών κομμάτων, που έφτασαν ακόμα και να διεκδικούν την εξουσία σε χώρες βαθιά δημοκρατικές. Η εξαιρετικά γρήγορη εξέλιξη του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης πρόσφεραν στον καθένα μία δημόσια πλατφόρμα. Το γεγονός αυτό, ως παράπλευρη απώλεια μέσα στα οφέλη που προσφέρει η τεχνολογία, διευκόλυνε σε μεγάλο βαθμό την εξάπλωση των εν λόγω φαινομένων, προκαλώντας ακόμα και την παραπλάνηση των πολιτών μέσω ψευδών ειδήσεων. “Η πολιτική του φόβου και της εσωστρέφειας τείνει να αντικαταστήσει την πολιτική της λογικής” (Μπαρούχ Σπινόζα). Ο φόβος μας πλέον δεν είναι προσωπικός, δεν είναι τοπικός, είναι υπαρξιακός.
Ο στόχος της έκθεσης αυτής είναι να αποτυπώσει αυτό το κλίμα με καλλιτέχνες από διαφορετικές γενιές, όπου τα έργα τους δημιουργούν την ατμόσφαιρα μιας σκοτεινής περιόδου και μιας δυσοίωνης προοπτικής.
Εισερχόμενος ο επισκέπτης στον χώρο της έκθεσης εισπράττει μία αίσθηση εγκλωβισμού σε ένα δυσάρεστο και απειλητικό περιβάλλον. Ο Μεγάλος Τρελός, το επιβλητικό γλυπτό από σίδερο του Κώστα Κουλεντιανού, οι Μαύροι ουρανοί στα σχέδια του Πάνου Φαμέλη, οι παραμορφωμένες, ανοίκιες μορφές των έργων του Μάκη Θεοφυλακτόπουλου και της Κατερίνας Χρηστίδη, καθώς και η Σιωπηλή Διαδρομή της Ευγενίας Αποστόλου, απεικονίζουν την επίδραση που ασκεί στον άνθρωπο μία ζοφερή καθημερινότητα.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η ακίνητη, “επικίνδυνη”, σημαία της Μάρθας Δημητροπούλου και η φωτογραφία μιας χαρακτηριστικής εικόνας της ελληνικής επαρχίας από τον Μανώλη Μπαμπούση, θέτουν το ζήτημα της ταυτότητας των κρατών. Η επιρροή της ελληνικής ταυτότητας διακρίνεται και στη λινάτσα του Δανιήλ. Σε αντιπαράθεση, τα έργα του Αλέξη Ακριθάκη της δεκαετίας 1970-1980, οι βαλίτσες του, είναι σύμβολο της αιώνιας φυγής. Το βίντεο του Χάρη Πατραμάνη με το εγκαταλελειμμένο αεροδρόμιο του Ελληνικού, αναδεικνύει αυτό το αναπόφευκτο ένστικτο φυγής που προκαλεί μία κρίση, καθώς και το αδιέξοδο της.
Η τραπεζαρία του Δημήτρη Αντωνίτση, απομεινάρι μιας περασμένης ζωής, κάνει μία αναφορά στην πρώτη οικονομική κρίση της Ελλάδας, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Όθωνα. Το ίδιο ευανάγνωστο είναι και το σχόλιο της Ιωάννας Πανταζοπούλου σχετικά με την υποτιμήση του χρήματος ως αξίας γενικότερα, στο γλυπτό της που είναι φτιαγμένο από αποσυρμένα χαρτονομίσματα της Βόρειας Κορέας.
Την σημερινή εικόνα της πόλης απεικονίζουν οι μεταξοτυπίες της Εύας Μήταλα. Η off gallery εγκατάσταση The Athénée Project, της Φρύνης Μουζακίτου, στην ιστορική στοά Αρσακείου, σηματοδοτεί την ερήμωση ενός κεντρικού εμπορικού άξονα την Αθήνας, όπως η οδός Σταδίου που ενώνει δύο ιστορικές πλατείες της πόλης, την πλατεία Ομονοίας και την πλατεία Συντάγματος, με τα κλειστά μαγαζιά με τα ρολά τους κατεβασμένα, που θυμίζουν πόλη-φάντασμα.
Ιλεάνα Τουντα
Αθήνα, Μάρτιος 2017
Συμμετέχοντες καλλιτέχνες:
Αλέξης Ακριθάκης, Δημήτρης Αντωνίτσης, Ευγενία Αποστόλου, Δανιήλ, Μάρθα Δημητροπούλου, Μάκης Θεοφυλακτόπουλος, Κώστας Κουλεντιανός, Εύα Μήταλα, Μανώλης Μπαμπούσης, Ιωάννα Πανταζοπούλου, Χάρης Πατραμάνης, Πάνος Φαμέλης, Κατερίνα Χρηστίδη
Επιμέλεια: Ιλεάνα Τούντα, Δημήτρης Αντωνίτσης, Γαληνή Λαζάνη