«Το άλογο είναι κάτι όμορφο…κανείς δε θα κουραστεί να το κοιτάζει όσο επιδεικνύεται στο θεατή με όλο του το μεγαλείο»
Αυτά έγραψε ο Αθηναίος Ξενοφών στην πραγματεία του Περί Ιππικής τον 4ο π.Χ. αιώνα. Το γεγονός ότι οι αρχαίοι Αθηναίοι έτρεφαν μεγάλο θαυμασμό για τα άλογά τους και τα είχαν σε υψηλή εκτίμηση, είναι εμφανές σε όλες τις εκφάνσεις της καλλιτεχνικής τους έκφρασης: από τις ταφές των αλόγων της Εποχής του Χαλκού (1200 π.Χ.) έως την παράσταση ιππέων στη γλυπτή ζωφόρο του Παρθενώνα. Τα άλογα έχουν επίσης εξέχουσα θέση στην αρχαία ελληνική γραμματεία, όπως γνωρίζουμε από τον Όμηρο, όπου τα άλογα του Αχιλλέα μπορούν πραγματικά να μιλήσουν, ή στην κωμωδία Ιππείς του Αριστοφάνη, όπου οι ιππείς συγκροτούν το χορό.
Μία νέα συναρπαστική έκθεση τέχνης και επιστήμης διοργανώνει η Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα, στην Πτέρυγα «Ιωάννης Μακρυγιάννης» από τις 20 Ιανουαρίου έως το τέλος Απριλίου 2022. Με τίτλο «ΙΠΠΟΣ: Το Άλογο στην Αρχαία Αθήνα», η έκθεση θέτει σε πρώτο πλάνο το σημαντικό ρόλο της αρχαιολογικής επιστημονικής έρευνας στην κατανόηση του παρελθόντος. Για πρώτη φορά θα εκτεθεί ένας αρχαίος σκελετός αλόγου, ο οποίος μελετάται από το συνεργάτη του Malcolm H. Wiener Εργαστηρίου Αρχαιολογικών Επιστημών, Δρ. Flint Dibble, μαζί με τα αρχαιολογικά του συμφραζόμενα και ζωοολογικά δεδομένα. Το έκθεμα αυτό έχει σαν στόχο να αναδείξει τη μοναδική συνεργασία της Αμερικανικής Σχολής με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πειραιώς και Νήσων για τη συντήρηση και μελέτη του οστεολογικού υλικού από την ανασκαφή του νεκροταφείου του Φαλήρου.
Τα άλογα απεικονίζονταν σε όλες τις μορφές της αρχαίας ελληνικής τέχνης και η έκθεση θα περιλαμβάνει μια ποικιλία αρχαιοτήτων από την Ελλάδα και το εξωτερικό, όπως μαρμάρινα γλυπτά, αγγεία και νομίσματα από τη Γεωμετρική, την Αρχαϊκή, την Κλασική και την Ελληνιστική περίοδο. Αυτά τα έργα τέχνης, και κυρίως τα αττικά γραπτά αγγεία, απεικονίζουν την εμμονή των Αθηναίων με την εκτροφή των αλόγων και τους ιππικούς αγώνες. Οι ανασκαφές στην Αρχαία Αγορά της Αθήνας έχουν φέρει στο φως αρκετές μαρτυρίες για την οργάνωση και το σημαντικό ρόλο του αθηναϊκού ιππικού σώματος, των ιππέων, με τη μορφή επιγραφών, συμβόλων και τιμητικών μνημείων. Ένα από τα κεντρικά εκθέματα της έκθεσης αποτελεί η Ελληνιστική χάλκινη κεφαλή αλόγου του 340-330 π.Χ. από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Φλωρεντίας, η οποία ανήκε στη συλλογή του Λαυρέντιου του Μεγαλοπρεπή των Μεδίκων.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Την έκθεση θα πλαισιώνουν εβδομαδιαία εκπαιδευτικά προγράμματα που θα πραγματοποιούνται από την υπότροφο της Σχολής Ελένη Γκίζα (Steinmetz Family Foundation Museum Fellow). Η έκθεση θα περιλαμβάνει ειδικές επεξηγηματικές λεζάντες για παιδιά, καθώς και ένα παιδικό βιβλίο γραμμένο από τη Διευθύντρια της Σχολής, Καθηγήτρια Jenifer Neils. Κατά τη διάρκεια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν στο αμφιθέατρο Cotsen Hall της Σχολής έξι διαλέξεις σχετικά με την αρχαία ιππική τέχνη. Οι διαλέξεις θα είναι διαθέσιμες και διαδικτυακά στον ιστότοπο της Σχολής.
Σκοπός της έκθεσης, η οποία πέρα από το φιλότεχνο κοινό, απευθύνεται σε οικογένειες και σχολικές ομάδες, είναι να αναδείξει τους διαφορετικούς ρόλους που έπαιζαν τα άλογα στην αρχαία Αθήνα και να διδάξει στους επισκέπτες την ιδιαίτερη σημασία που είχαν στη ζωή των αρχαίων Αθηναίων. Μέσα από την έκθεση αυτή η Αμερικανική Σχολή στοχεύει να εκπληρώσει μια από τις πιο σημαντικές αποστολές της, τη διάδοση της αρχαιολογικής και επιστημονικής της έρευνας.
Η Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών θα ήθελε να ευχαριστήσει ιδιαίτερα τους γενναιόδωρους δωρητές που συνέβαλαν ουσιαστικά στην πραγματοποίηση αυτής της έκθεσης, καθώς και τις Εφορείες Αρχαιοτήτων και τα Μουσεία για το δανεισμό των σημαντικών εκθεμάτων.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΚΘΕΣΗΣ
Οργάνωση:
Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα
Malcolm H. Wiener Εργαστήριο Αρχαιολογικών Επιστημών
Επιμελήτρια:
Professor Jenifer Neils, Διευθύντρια Αμερικανικής Σχολής
Επιστημονικοί Σύμβουλοι:
Δρ. Στέλλα Χρυσουλάκη, Προϊστάμενη Εφορείας Αρχαιοτήτων Πειραιώς και Νήσων
Dr. Flint Dibble, Ζωοαρχαιολόγος
Υπεύθυνη Τεκμηρίων- Συντονισμός:
Ιωάννα Δαμανάκη, Βοηθός Διεύθυνσης – Archaeological Heritage Coordinator
Ψηφιακή Υποστήριξη:
Κωνσταντίνος Τζωρτζίνης, Υπεύθυνος ψηφιακών μέσων
Εκπαιδευτικά Προγράμματα:
Ελένη Γκίζα, Steinmetz Family Foundation Museum Fellow
Σχεδιασμός Έκθεσης:
Μικρή Άρκτος, Ανδρέας Γεωργιάδης, Βιβή Γερολυμάτου
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Αριστερά: Μελανόμορφος αμφορέας, φωτογράφος Σ. Μαυρομάττης, Εφoρεία Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών – Μουσείο Κεραμεικού © Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού – Οργανισμός Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων (Ο.Δ.Α.Π.) | Δεξιά: Ερυθρόμορφη οινοχόη, Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών, Ανασκαφές Αρχαίας Αγοράς, Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών © Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού – Οργανισμός Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων (Ο.Δ.Α.Π.)
