Από τις Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης κυκλοφορεί το βιβλίο Ιστορία του Ελληνικού Κράτους (1830-1920) του Γιώργος Β. Δερτιλής.
Ο τίτλος «Ιστορία του ελληνικού κράτους» είναι μια βραχυλογία, μια απλούστευση. Το κράτος είναι ένα πρίσμα, ένας φακός, ένα κέντρο εστίασης, ένας τρόπος να φέρνουμε μέσα στο οπτικό μας πεδίο την κοινωνία που παρατηρούμε. Αμέσως μετά, όμως, μπορούμε να εστιάσουμε το βλέμμα μας στους ανθρώπους.
Το ελληνικό κράτος δημιουργείται το 1828 εκ του μηδενός και, έως το 1920, αλλάζει ριζικά την ζωή των ανθρώπων που το δημιούργησαν με την φαντασία τους και με την επαναστατική τους πράξη. Τους επιβάλλει την αυθεντία και την νομιμότητά του, την βία και την εξουσία του· ελέγχει την αναμεταξύ τους βία· τέμνει, δικάζει και τιμωρεί· δεσμεύει την Εκκλησία χωρίς να την υποτάσσει, την προσκυνά και την χρησιμοποιεί, στηρίζει επάνω της μέγα μέρος της δικής του νομιμότητας· εκπαιδεύει τους νέους και τις νέες, τους μαθαίνει τον νόμο, την τάξη, την υποταγή, την εξίσωση έθνος-κράτος, τον πατριωτισμό. Με άλλα λόγια, το νεαρό ελληνικό κράτος επιβάλλει στους ανθρώπους ό,τι εν πολλοίς επιβάλλουν όλα τα κράτη. Και εκείνοι, με την σειρά τους, το ανέχονται, το αποδέχονται, το απορρίπτουν, υποκύπτουν, το περιβάλλουν με τα εθνικά σύμβολα, το διεκδικούν, εξεγείρονται, το καταλύουν προς στιγμήν για να το θεσμίσουν εξ υπαρχής, το στηρίζουν, το στελεχώνουν, το διαβρώνουν, το χρησιμοποιούν εναντίον αλλήλων. Εκείνοι διατυπώνουν τις εθνικιστικές του φαντασιώσεις, εκείνες μεταδίδουν στα παιδιά τους τις αλυτρωτικές του προσδοκίες και, όλοι μαζί, ακολουθούν τις σημαίες του, τροφοδοτούν με φόρους τα ταμεία του και με αίμα τους πολέμους του.
Γράφοντας το βιβλίο αυτό, σκοπός μου δεν ήταν να διηγηθώ «τι έγινε», αλλά να κατανοήσω το «γιατί έγινε». Δεν ήταν να διηγηθώ μια ιστορία, αλλά να την ερμηνεύσω. Και ήθελα να μιλήσω όχι μόνο στον ειδικό αναγνώστη, τον ιστορικό, τον κοινωνιολόγο, τον οικονομολόγο, όχι μόνο στον σπουδαστή της Ιστορίας και των κοινωνικών επιστημών. Ήθελα να μιλήσω, ίσως ακόμη περισσότερο, στους γενικούς αναγνώστες, στον αναγνώστη και την αναγνώστρια που αγαπούν το διάβασμα. Είναι τα πρόσωπα που περιδιαβάζουν συνεχώς στην σκέψη του κάθε συγγραφέα και οδηγούν το χέρι και την καρδιά του· και που έχουν από τον συγγραφέα μόνο δύο απαιτήσεις: να μοιραστεί μαζί τους την όποια γνώση του, προσφέροντάς τους και ολίγη τέρψη. Δύο μόνο απαιτήσεις, αλλά μεγάλες: επιβάλλουν στον συγγραφέα σαφήνεια και απλότητα γραφής, και μιαν ελάχιστη, έστω, καλαισθησία. Άλλωστε, εκτός από την σαφήνεια, αυτός είναι νομίζω ο άλλος τρόπος που έχει ο συγγραφέας για να πλησιάσει ή, όπως λέμε, να «κοιτάξει στα μάτια» τον αναγνώστη.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
(Απόσπασμα από τα «Προλεγόμενα» του βιβλίου)
Ο Γιώργος Δερτιλής γεννήθηκε το 1939 στην Αθήνα. Σπούδασε Δημόσιο Δίκαιο και Οικονομικές Επιστήμες στην Αθήνα, Πολιτική Θεωρία και Ιστορία στην Αγγλία. Μεταξύ 1978 και 2000 δίδαξε Ιστορία στην Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, στην οποία εξελέγη ομοφώνως το 1980 υφηγητής και το 1983 καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών. Ίδρυσε το Ιστορικό Αρχείο του Πανεπιστημίου Αθηνών και διετέλεσε μέλος του Εθνικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου Έρευνας και των Επιστημονικών Συμβουλίων του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης και των γαλλικών Ιδρυμάτων Schlumberger και Maison Suger. Tο 1989 εξελέγη μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών (Academia Europaea). Μεταξύ 1985 και 1999 δίδαξε ως εκλεγμένος επισκέπτης καθηγητής στo Τμήμα Ιστορίας του Harvard, στο St. Antony’s College του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας. Το 2000 εξελέγη τακτικός καθηγητής (directeur d’etudes) στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales. Έκτοτε παραιτήθηκε από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και ζει στη Γαλλία. Το 2003 η Γαλλική Δημοκρατία τού απένειμε το παράσημο του Φοίνικα (palmes academiques, chevalier). Δώδεκα βιβλία και περίπου πενήντα άρθρα του έχουν δημοσιευθεί ή μεταφραστεί στην ελληνική, αγγλική, γαλλική, ισπανική και ιταλική γλώσσα.
(Περισσότερες πληροφορίες: http://www.dertilis-history.gr)
