Ως τις 27 Νοεμβρίου έργα της Ίζα Γκέντσκεν (Isa Genzken) φιλοξενούνται στην αναδρομική έκθεση με τίτλο 75/75 στο υπέροχο κτίριο του Mies van der Rohe που αγαπά ιδιαίτερα η εικαστικός. Αν και διεθνώς γνωστή για τη συμβολή της στη γλυπτική, το γενικότερο έργο της περιλαμβάνει επίσης τη φωτογραφία, τη ζωγραφική, το κολάζ και τη βίντεο αρτ. Με χαλαρούς συσχετισμούς και αναφορές στα κινήματα του Κονστρουκτιβισμού και της Μινιμαλιστικής Τέχνης και σε ανοιχτό διάλογο με την νεότερη αρχιτεκτονική μελετά προσεκτικά τους τρόπους με τους οποίους τα κοινά αισθητικά στύλ αντιπροσωπεύουν τις σύγχρονες πολιτικές και κοινωνικές ιδεολογίες.
Από τη δεκαετία του 1970 δημιουργεί έργα που μας δίνουν ένα διαφορετικό οπτικό πρίσμα του κόσμου μας, που αμφισβητούν το δεδομένο, που παραπέμπουν στην έννοια της αιώνιας ρευστότητας. Η παγίωση και στασιμότητα δεν αποτελεί επιλογή, με τα έργα της να χαρακτηρίζονται από την παιχνιδιάρικη διάθεση, την ανατρεπτική ματιά, τη συναρπαστική περιπλοκότητα που γεννά έκπληξη και στοχασμό. Παρά την ετερογενή φύση των έργων της υπάρχει ένας συνδετικός ιστός, που είναι η παρατήρηση της ποικιλομορφίας και πολυπλοκότητας των καθημερινών αντικειμένων που γίνονται τελικά υλικό για γλυπτά που μεταδίδουν μια μοναδική ενέργεια.
Αν και τα υλικά είναι οικεία και αναγνωρίσιμα, ο τρόπος που συνδυάζονται είναι ασυνήθιστος. Από την αρχή η Genzken δημιούργησε ένα γλυπτικό αφήγημα που παίζει με το μέγεθος, την κλίμακα, τη μνημειακότητα και τη φαντασία του θεατή. Η κριτική της ματιά πάνω σε κοινωνικά, πολιτικά και ιστορικά θέματα ξεκίνησε με τη σειρά Empire/Vampire με αφορμή τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001. Χωρίς να είναι ποτέ αποστασιοποιημένη από τα τεκτενόμενα, η εικαστικός παράγει τις δικές της ιδέες, έννοιες και εικόνες. Ξεχωριστή είναι η αγάπη της για την εξερεύνηση του χώρου, της αρχιτεκτονικής και των πόλεων, ιδιαίτερα της Νέας Υόρκης και του Βερολίνου.
Ελλειψοειδή και Υπερβολές
Επηρεασμένη από την αμερικανική μινιμαλιστική τέχνη δημιούργησε τη σειρά Ελλειψοειδή και Υπερβολές (1976-82) που χαρακτηρίζονται από μία δριμύτητα και μια τάση για υπέρβαση των ορίων, καθώς και ένα στοιχείο υβριδισμού. Τα ελλειψοειδή έργα της είναι μακριά, λεπτά ξύλινα γλυπτά από 6 εώς 12 μέτρα που τοποθετούνται στο πάτωμα. Τα υπερβολικά γλυπτά συνοδεύουν τα ελλειψοειδή και αποτελούνται κύρια από μια κοίλη γραμμή που ακουμπά το δάπεδο σε δύο σημεία. Σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Κολωνίας και τη χρήση κομπιούτερ η καλλιτέχνης υπολόγισε την ακριβή διάμετρο και τις διαστάσεις των έργων της και κατόπιν τα έφτιαξε με το χέρι, που υπήρξε μια εξαιρετικά δύσκολη διαδικασία.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Γλυπτά από γύψο, από μπετόν και τα Παράθυρα
Στα μέσα της δεκαετίας του 1980 η Γκέντσκεν χρησιμοποίησε για πρώτη φορά γύψο φτιάχνοντας αρχικά μικρά γλυπτά στα οποία προσέθετε ξύλο, μέταλο, χαρτί και γυαλί. Αργότερα πέρασε στη δημιουργία ψηλών, λεπτών, κάθετων μορφών που φέρνουν στο νου ψηλά κτίσματα. Το 1988 δημιούργησε τα πρώτα της γλυπτά από μπετόν. Αν και έχουν στοιχεία από το αρχιτεκτονικό στύλ των δεκαετιών 1950 και 60 δεν μιμούνται την αρχιτεκτονική, αλλά μέσω της αντίθεσης της σκληρότητας του υλικού και την ευθραυστότητα των επιμέρους στοιχείων και τα ντελικάτα βάθρα τους αποκτούν τη δική τους δυναμική παρουσία. Το 1990 άρχισε να φτιάχνει ανοίγματα στα γλυπτά από μπετόν με τη σειρά Παράθυρα, αντιστρέφοντας τις έννοιες του εσωτερικού και του εξωτερικού, της ιδιωτικής και δημόσιας σφαίρας.
Εmpire-Vampire, Who kills death
Το 2003 η σειρά Εmpire-Vampire, Who kills death σηματοδοτεί μια αλλαγή στο έργο της καλλιτέχνιδας. Για πρώτη φορά συνδυάζει εικονογραφία και κινηματογραφικό χρόνο στα γλυπτά της. Τα βάθρα των γλυπτών γίνονται η θεατρική σκηνή για τα συγκρουόμενα θραύσματα των περίεργων και βίαιων ιστοριών τους. Μικρά παιχνίδια, ήρωες δράσης αντικαθιστούν την πραγματικότητα, προσδίδοντας μια αίσθηση δράματος στο καθημερινό, προσπαθώντας να ανέβουν σε τεράστια βάζα ή ποτήρια. Τα σενάρια που εκτυλίσσονται μας υπενθυμίζουν ότι όλοι ζούμε στη δίνη της δράσης και της κατάρρευσης.
Οι Ηθοποιοί
Από το 2003 η εικαστικός χρησιμοποιεί κούκλες βιτρίνας των οποίων ο ανθρωπομορφισμός είναι κυριολεκτικός. Αυτά τα μαζικώς παραγόμενα αντικείμενα με τις συγκεκριμένες διαστάσεις, περιορισμένο αριθμό στάσεων του σώματος, παγωμένα πρόσωπα και ομοιόμορφες επιφάνειες έρχονται σε αντίθεση με τις αξίες που αποδίδουμε στα κλασσικά γλυπτά. Μοιάζουν σα να θέλουν να προστατευούν από τον εξωτερικό κόσμο, δίνοντας την αίσθηση της αποξένωσης και της αμφισημίας, ενός ανησυχητικού προαισθήματος, που οδηγεί τον θεατή στην πρόσληψη μιας «αντι-κοινωνικής» φύσης των έργων αυτών.
Η έκθεση περιλαμβάνει πολλά άλλα έργα της καλλιτέχνιδας, όπως τρισδιάστατες συναρμογές (assemblages) και μικρές εγκαταστάσεις.
Ίζα Γκέντσκεν – Πληροφορίες για την εικαστικό
Η Ίζα Γκέντσκεν (Isa Genzken) γεννήθηκε το 1948 στο Bad Oldesloe στη Γερμανία και σπούδασε εικαστικές τέχνες, ιστορία της τέχνης και φιλοσοφία στα πανεπιστήμια του Αμβούργου, του Βερολίνου, της Κολωνίας και αποφοίτησε από την Ακαδημία Τέχνης του Ντύσελντορφ το 1977. Έχει κάνει ατομικές σε μεγάλα μουσεία του κόσμου και έχει λάβει μέρος στη documenta (1982, 1992, 2002), στο Skulptur Projekte Münster (1987, 1997, 2007) και στη Μπιενάλε της Βενετίας (1982, 1993, 2003, 2007, 2015) όπου και εκπροσώπησε τη Γερμανία το 2007.
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Isa Genzken, 2023, NOFRETETE – DAS ORIGINAL, 2012, Private collection Rhineland, Foto Nationalgalerie – Staatliche Museen zu Berlin Jens Ziehe Courtesy Galerie Buchholz © VG Bild-Kunst, Bonn 2023
Πηγή: Κείμενα της έκθεσης
Φωτογραφίες: smb.museum/presse