Jim Cogswell – Vinyl Euripides: Δημόσια εγκατάσταση τέχνης στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης

Μία τριλογία αφηγήσεων βινυλίου πάνω σε γυαλί βασισμένη στην κινηματογραφική μεταφορά του Μιχάλη Κακογιάννη τριών τραγωδιών του Ευριπίδη: Ηλέκτρα (1962), Οι Τρωάδες (1971), Ιφιγένεια (1977).

Για μένα το ανεξήγητο είναι πάντα ότι πιο συναρπαστικό. Εμπνέομαι από το μυστήριο του ποιο είμαστε ως άνθρωποι, πως αποκτούμε πληροφορίες μέσω των αισθήσεων μας και τι κάνουμε με αυτές για να εξηγήσουμε τον κόσμο στον εαυτό μας. Ο κόσμος δεν είναι ποτέ ακριβώς αυτό που νομίζουμε, ωστόσο με κάποιο τρόπο τα καταφέρνουμε. Κοιτάζουμε επίπεδες , ακίνητες εικόνες και κατασκευάζουμε χώρους, κίνηση, αφηγήσεις. Πως συμβαίνει αυτό? Κατανοώ την αλληλουχία και το μοτίβο ως τις δομές που καταστούν δυνατό το νόημα. Είμαι περίεργος για το από πού προέρχεται η αίσθηση του νοήματος μας και ανησυχώ για το τι αγνοούμε στην απελπιστική μας ανάγκη να κατανοήσουμε αντικείμενα, εμπειρίες, ακόμα και την ίδια την νόηση.

Jim Cogswell

Το project Vinyl Euripides είναι μία δημόσια εγκατάσταση τέχνης στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, για το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης από τον σημαντικό εικαστικό – καθηγητή Jim Cogswell.

Πρόκειται για μία αρχιτεκτονικής κλίμακας αυτοκόλλητη ταινία βινυλίου, τοποθετημένη περιμετρικά στις γυάλινες κουπαστές που υπάρχουν στα τρία επίπεδα του Ιδρύματος και βλέπουν στον κεντρικό του χώρο.

Ο διακεκριμένος σκηνοθέτης του κινηματογράφου, του θεάτρου και της όπερας, Μιχάλης Κακογιάννης είναι γνωστός στις Ηνωμένες Πολιτείες κυρίως για τη Στέλλα (1955), την Ηλέκτρα (1962), τον Ζορμπά (1964) τις Τρωάδες (1971) και την Ιφιγένεια (1977) . Η εγκατάσταση του Jim Cogswell βασίζεται θεματικά στην κινηματογραφική μεταφορά τριών έργων του Ευριπίδη από τον Μιχάλη Κακογιάννη, που πραγματεύονται τον Τρωικό πόλεμο και τα επακόλουθα του – Ηλέκτρα, Οι Τρωάδες και Ιφιγένεια . Στις Τρωάδες εστιάζει στην υποδούλωση των γυναικών της Τροίας μετά την καταστροφή της πόλης. Στην Ηλέκτρα, ο φόνος του νικηφόρου Αγαμέμνονα μετά την επιστροφή του από την Τροία εξαπολύει μια αλυσιδωτή αντίδραση βίαιης εκδίκησης. Η Ιφιγένεια εξερευνά το prequel του πολέμου, τη θυσία της κόρης του από τον Αγαμέμνονα για να επισπεύσει την πλεύση του αιμοδιψούς στρατού του.

Μέσα από αυτήν την τριλογία ο Μιχάλης Κακογιάννης αντιμετώπισε την αναταραχή στην Ελλάδα που προέκυψε από τον άγριο αγώνα για την εξουσία στις δεκαετίες μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. O Jim Cogswell ακολουθεί τις διασκευές του Μιχάλη Κακογιάννη και πάνω σε μία μακρά παράδοση αναπαραστάσεων των κειμένων αυτών, αναπτύσσεται για να εξετάσει την ανθρώπινη οδύνη που προκαλείται από τον πόλεμο και την αλαζονική κατάχρηση εξουσίας, την ευαλωτότητα της μετανάστευσης και τη δυστυχία της εξορίας, διλήμματα που είναι ανάλογα στις ΗΠΑ, στην Ευρώπη και στην Ελλάδα που είναι στην πρώτη γραμμή της μετανάστευσης από τις βίαιες συγκρούσεις στη Συρία και το Ιράκ.

Ο βραβευμένος εικαστικός και καθηγητής του Πανεπιστημίου του Μίτσιγκαν Jim Cogswell στις δημόσιες εγκαταστάσεις του χρησιμοποιεί ψηφιακά σχεδιασμένο φιλμ βινυλίου για να μπορούν να διακοσμούν το αρχιτεκτονικό γυαλί με περίτεχνα μωσαϊκά που μιλούν άμεσα με το αρχιτεκτονικό και κοινωνικό τους πλαίσιο. Για να κατασκευάσει τις εικόνες για το Vinyl Euripides, έχει υβριδοποιήσει θραύσματα αντικειμένων και εικόνων τόσο από τον σύγχρονο όσο και τον αρχαίο κόσμο, πολλά από τα οποία βρίσκονται σε αρχαιολογικά μουσεία στην Αθήνα, επαναχρησιμοποιώντας ιστορικά αντικείμενα και αρχαίες αφηγήσεις για την αντιμετώπιση των σημερινών διλημμάτων.

Η εγκατάσταση Vinyl Euripides θα τοποθετηθεί σε περισσότερα από εξήντα πάνελ γυάλινων κιγκλιδωμάτων στους τρεις ορόφους, στην καρδιά του κτιρίου. Η σειρά από πάνελ σε κάθε όροφο θα είναι αφιερωμένη σε μία ταινία από την τριλογία. Η χρήση των πάνελ υπονοεί κινηματογραφικά καρέ και επισημαίνει την κινηματογραφική πηγή της αφήγησης. Η εγκατάσταση θα είναι ορατή από το φουαγιέ από κάτω ως μία πολυεπίπεδη οριζόντια ζωφόρος που θυμίζει τα σκαλιστά ανάγλυφα που κοσμούν ψηλά τον εσωτερικό θάλαμο ενός ελληνικού ναού.
Οι εικόνες στα μεγάλα παράθυρα του ισογείου του Ιδρύματος εισάγουν τον Μιχάλη Κακογιάννη και τον Ευριπίδη ως κυρίαρχες δυνάμεις στην αφήγηση και συνδέουν τον κόσμο του θεάτρου και του κινηματογράφου που αποτελούν το επίκεντρο της αποστολής του Ιδρύματος. Στο λόμπι του ισογείου, κοντά σε αυτό το παράθυρο, μία vintage κινηματογραφική κάμερα είναι εγκατεστημένη στο τρίποδο του σαν προσωποποίηση του απόντα σκηνοθέτη. Χρησιμοποιώντας αρχαιολογικά θραύσματα, η κάμερα αυτή αναδημιουργείται μέσα από την αφήγηση του βινυλίου, υποδηλώνοντας την παρουσία του Κακογιάννη ως χαρακτήρα στις δικές του κινηματογραφικές διασκευές των αρχαίων αυτών δραμάτων.

Η συγκεκριμένη τριλογία ταινιών και οι τραγωδίες στις οποίες βασίζονται είναι χαρακτηριστικά ελληνικές ιστορίες και η αφήγηση βινυλίου του Jim Cogswell έχει το χαρακτηριστικό εικαστικό λεξιλόγιο εικόνων από ελληνικά αγγεία. Αυτά που μας λένε για την ανθρώπινη κατάσταση, όμως, είναι κοινά διαχρονικά και γεωγραφικά. Τα κομμάτια άλλων αιώνων και πολιτισμών που υφαίνουν τον δρόμο τους μέσα από αυτές τις ιστορίες είναι υπενθυμίσεις της θλίψης και της ανοησίας που όλοι μοιραζόμαστε και που βιώνουμε ξανά αυτή τη στιγμή της ιστορίας.

Το Vinyl Euripides πραγματοποιείται με χρηματοδότηση από το Stamps School of Art & Design , το Γραφείο Έρευνας του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν και το Πρόγραμμα Νεοελληνικών στο Τμήμα Κλασικών Σπουδών του Κολλεγίου Φιλολογίας, Επιστήμης και Τεχνών του Πανεπιστημίου Μίσιγκαν.

Για την καλλιτεχνική του πρακτική ο Cogswell λέει:

Το έργο μου διερευνά την αλληλουχία και το μοτίβο ως εναύσματα γνωστικών διαδικασιών που μας επιτρέπουν, ως άνθρωποι, να αναδημιουργούμε συνεχώς την αντίληψη μας του κόσμου, στο άμεσο και στην ανάκληση. Επινόησα ένα ανθρωπόμορφο αλφάβητο ως γενετικό σύστημα για την εξερεύνηση του μοτίβου και της περιοδικότητας, της επιγραφής και του κατακερματισμού, θέτοντας κωδικοποιημένα σημάδια σε οπτικές αφηγήσεις που βασίζονται στη γλώσσα.(…)

Jim Cogswell

• Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ιαπωνία, σπούδασε λογοτεχνία, φιλοσοφία και θρησκεία ως προπτυχιακός Αγγλικής φιλολογίας.
• Το 1990 o Jim Cogswell εντάχθηκε στο διδακτικό προσωπικό του Stamps School of Art & Design, όπου η διδασκαλία του επικεντρώθηκε κυρίως στη ζωγραφική και το σχέδιο.
Ελκυσμένος από διεπιστημονικά έργα, ο Cogswell έχει συνεργαστεί πάνω σε έργα παραστάσεων, βίντεο και εγκαταστάσεις με ποιητές, χορευτές, μουσικούς, συνθέτες, κοσμολόγους, αστρονόμους, βιοστατολόγο, μηχανικό πληροφορικής και μηχανολόγο μηχανικό.
• Κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους 1992-93, ο Cogswell, διετέλεσε συνετέλεσε συνεργάτης του τμήματος Charles P. Brauer του Ινστιτούτου Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν.
• Το 2000 έλαβε το Michigan Arts Award.
• Κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του στο UM έχει λάβει πολλές υποτροφίες από το Γραφείο του Αντιπροέδρου για την Έρευνα και τη Σχολή Μεταπτυχιακών Σπουδών Horace P. Rackham.
• Το 2008 διορίστηκε καθηγητής Arthur F. Thurnau ως αναγνώριση της εξαιρετικής του συνεισφοράς στην προπτυχιακή διδασκαλία.
• Το 2014 εξελέγη Senior Fellow στο Michigan Society of Fellows.
• Ο Jim Cogswell είχε ατομικές εκθέσεις στο Μουσείο Τέχνης του State University της Φλόριντα, στο Urban Institute for Contemporary Art στο Grand Rapids, στο Walton Art Centre στο Purdue University στο Nashville Parthenon, στο Krasl Art Center, στο Amarillo Art Centre, στην Frances Wolfson Art Gallery στο Μαϊάμι, το Ινστιτούτο Σύγχρονης Τέχνης στο Ταλαχάσι και το Μουσείο Τέχνης Τζάκσονβιλ.
• Έχει δώσει διαλέξεις σε κολέγια και πανεπιστήμια σε όλη τη χώρα και έχει προσκληθεί να μιλήσει για το έργο του σε συνέδρια στην Ιαπωνία, την Ιρλανδία, την Ουγγαρία, τη Γαλλία, την Ιταλία, το Ισραήλ, την Ελλάδα, και το Ηνωμένο Βασίλειο.
• Το έργο του Cogswell βρίσκεται στις δημόσιες συλλογές της Πινακοθήκης του Πανεπιστημίου Yale, της Yasouda Life Company της Νέας Υόρκης, του Mbank of Houston, του Barnett Banks της Φλόριντα, του Μουσείου του Albuquerque, της πόλης Tallahassee, του Ινστιτούτου Tamarind, του Washtenaw Community College, Το Κοινοτικό Κολλέγιο της Βαλένθια, το Κρατικό Πανεπιστήμιο της Φλόριντα και το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν.
• Η τοιχογραφία του από βινύλιο, 11.000 τετραγωνικών ποδιών Enchanted Beanstalk καταλαμβάνει οκτώ ορόφους παραθύρων στο καινούργιο Νοσοκομείο Παίδων Mott στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν.