Για την αθηναϊκή πρωτεύουσα, η έκθεση “Πικάσο και Αρχαιότητα – Γραμμή και πηλός” αποτελεί έναν εξέχοντα καλλιτεχνικό διάλογο ανάμεσα στις ελληνικές αρχαιότητες και στα κεραμικά έργα και σχέδια του μεγάλου κυβιστή Πάμπλο Πικάσο, ενώ το μουσείο Μπενάκη φέρνει για πρώτη φορά στη χώρα μας τη ζωογόνα απλότητα των έργων του Avigdor Arikha.
Αν βρεθείτε στη Σίφνο η ομαδική έκθεση διακεκριμένων Ελλήνων εικαστικών με τίτλο “Το ωραίο νησί” εμπνέεται από το ομότιτλο ποίημα του ποιητή Ιωάννη Γρυπάρη και αποτελεί έναν έμμεσο φόρο τιμής στον Παναγιώτη Τέτση, για τον οποίο η Σίφνος υπήρξε δεύτερη και θετή πατρίδα. Στην Ύδρα παρουσιάζεται μεγάλο αναδρομικό αφιέρωμα στον ζωγράφο και σκηνογράφο Νίκο Στεφάνου, αναδεικνύοντας την ικανότητα του να φτιάχνει, με τα ίδια του τα χέρια και με απλά υλικά, έναν μαγικό κόσμο για τον θεατή. Ο Καλλιτεχνικός Σταθμός της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών στη Μύκονο μας καλεί να απολαύσουμε τα ρημαγμένα καΐκια και τα ξύλα που ξέβρασε η θάλασσα, όπως απεικονίζονται στον καμβά του ζωγράφου Σωτήρη Σόρογκα.
Τέλος, οι ομαδικές εκθέσεις «Χωρίς τίτλο ΙΙ. Ελληνική Μεταπολεμική Αφαίρεση: Τα ηρωικά χρόνια» και «Εξαιρέσεις: Όψεις του Εξπρεσιονισμού στην Ελλάδα» αποτελούν ένα ιδιαίτερο αφιέρωμα στην τέχνη της αφαίρεσης και του εξπρεσιονισμού αντίστοιχα, καθώς και στον τρόπο που εξελίχθηκαν στην Ελλάδα.
Πικάσο και Αρχαιότητα – Γραμμή και πηλός
Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
20/6 – 20/10
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Στο πλαίσιο της σειράς εκθέσεων «Θεϊκοί Διάλογοι», το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης διοργανώνει μια σπάνια και πρωτότυπη έκθεση με τίτλο «Πικάσο και Αρχαιότητα. Γραμμή και πηλός», όπου κεραμικά και σχέδια του Πικάσο συνομιλούν με αρχαία έργα. Η έκθεση θα διαρκέσει από 20 Ιουνίου έως 20 Οκτωβρίου και πραγματοποιείται με την επιμέλεια του Διευθυντή του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, Καθηγητή Ν. Χρ. Σταμπολίδη και του Ιστορικού Τέχνης Olivier Berggruen.
Για πρώτη φορά 68 σπάνια κεραμικά και σχέδια του Πικάσο με πτηνά,τετράποδα και θαλάσσια όντα, ανθρώπινες μορφές, μυθολογικά ή μειξογενή όντα (Κένταυρος-Μινώταυρος) και άλλα έργα εμπνευσμένα από αρχαίες τραγωδίες και κωμωδίες, «συνομιλούν» θεματικά με 67 αρχαιότητες, δημιουργώντας έναν ακόμη «Θεϊκό Διάλογο» μεταξύ της αρχαίας ελληνικής και της μοντέρνας τέχνης.
Τα πικασικά έργα-σχέδια και κεραμικά από την καλλιτεχνική δημιουργία του Πικάσο από τη δεκαετία του 1920 έως τη δεκαετία του 1960- προέρχονται από ιδρύματα, μουσεία και συλλογές του εξωτερικού, όπως η FABA – Fundación Almine y Bernard Ruiz-Picasso para el Arte, το Musée Νational Picasso-Paris, το Musée Picasso Antibes, το Museo Picasso Μálaga,, το Museum Berggruen στο Βερολίνο, καθώς και ιδιωτικές συλλογές.
–
Μια ανάσα: Avigdor Arikha
Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού
19/6 – 1/9
Τα έργα του Αβιγκντόρ Αρίκα, σημαντικού και διεθνώς αναγνωρισμένου σύγχρονου ζωγράφου, εκτίθενται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Η έκθεση παρουσιάζει περισσότερα από πενήντα σημαντικά έργα και σχέδια που προέρχονται από τη συλλογή των κληρονόμων του καλλιτέχνη και ιδιωτικές συλλογές και συνδιοργανώνεται από το Μουσείο Μπενάκη και την αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία Ε.Κ.Ε.Π. που συστήθηκε το 2018 και επιδιώκει τη διάδοση πολιτιστικών αγαθών ποιότητας στο χώρο του βιβλίου και των εικαστικών τεχνών.
Ο Αβιγκντόρ Αρίκα (1929-2010) γεννήθηκε στη Ρουμανία από γερμανόφωνους Ρουμάνους Εβραίους γονείς. Ταξίδευε συχνά στο Λονδίνο, στη Νέα Υόρκη και την Ιερουσαλήμ, αλλά έζησε κυρίως στο Παρίσι, όπου και πέθανε. Ταλαντούχο παιδί, άρχισε από πολύ νωρίς να σχεδιάζει. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, εκτοπίστηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Ουκρανία, όπου αποτύπωσε σε σχέδια την καθημερινή φρίκη του στρατοπέδου. Αυτά τα σχέδια του έσωσαν τη ζωή. Στη δεκαετία του ’50 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι και ξεκίνησε επιτυχημένη σταδιοδρομία ως αφηρημένος ζωγράφος.
Το 1965, μια έκθεση του Καραβάτζιο τον ώθησε να μεταστραφεί στο σχέδιο εκ του φυσικού. Σταμάτησε να χρησιμοποιεί το χρώμα μέχρι το 1973, οπότε και άρχισε να ζωγραφίζει εκ του φυσικού. Δούλευε με θρησκευτική, σχεδόν πολεμική, ένταση μέχρι τον θάνατό του. Πολυμαθής, παθιασμένος λόγιος, με βαθιά γνώση της ιστορίας της τέχνης και της τεχνικής της, με ουσιαστικό ενδιαφέρον για την παγκόσμια ιστορία και την επιστήμη, έγραψε πολλά δοκίμια και επιμελήθηκε σημαντικές εκθέσεις μεγάλων δασκάλων του παρελθόντος που θαύμαζε, του Πουσέν, του Βελάσκεθ, του Ενγκρ.
Την επιμέλεια της έκθεσης έχει ο Κωνσταντίνος Παπαχρίστου.
–
Το ωραίο νησί: Ομαδική εικαστική έκθεση
Δημοτικό Σχολείο Κάστρου, Σίφνος
9/8 – 15/9
Στο Δημοτικό Σχολείο του Κάστρου, στη Σίφνο, παρουσιάζεται ομαδική εικαστική έκθεση διακεκριμένων Ελλήνων δημιουργών, με τίτλο «Το ωραίο νησί». Η έκθεση διοργανώνεται από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Σίφνου και τελεί υπό την αιγίδα του Δήμου Σίφνου. Την επιμέλεια της έκθεσης έχει η Ίρις Κρητικού. Ο τίτλος της έκθεσης, προερχόμενος από το ομότιτλο ποίημα του Σίφνιου ποιητή Ιωάννη Γρυπάρη, αποτελεί αφετηρία έμπνευσης και ταυτόχρονα άμεσο πεδίο αναφοράς, για τα μικρά και τα μεγάλα ωραία του αγαπημένου τόπου.
Στην έκθεση, που αποτελεί ταυτόχρονα έμμεσο φόρο τιμής στον Παναγιώτη Τέτση, για τον οποίο η Σίφνος υπήρξε δεύτερη και θετή πατρίδα, συναντιούνται και συνδιαλέγονται πολύτιμες μικρές και μεγαλύτερες ετερότητες, ποικίλα θραύσματα πνευματικότητας και πηγαίας ομορφιάς που ενώ ξεπηδούν από διαφορετική οπτική και εννοιολογική προσέγγιση και γραφή, επιτυγχάνουν να αποτελέσουν ένα ιδανικό πρωτογενές αφηγηματικό και συμβολικό αλφάβητο του τόπου. «Το Ωραίο Νησί» της έκθεσης, η Σίφνος, αποτελεί ένα ανοιχτό θέμα σχεδιασμού και προτάσεων: συναισθηματικός τόπος, λευκό τοπίο αντικειμενικής ωραιότητας ή υποκειμενικής μνήμης, άχρονο θέρος ή ευτυχισμένη ουτοπία, πεδίο φωτός και αυτογνωσίας, λιτή επανεξέταση του έσω κόσμου, νερό και χώμα, επαναπροσέγγιση ενός δυνητικού προορισμού, αρχή και κατάληξη ενός ταξιδιού…
Στην έκθεση συμμετέχουν με έργα τους: Γιάννης Αδαμάκος, Διαμαντής Αϊδίνης, Αλέξης Βερούκας, Νανά Βέττα, Γιώργος Ζογγολόπουλος, Στέλλα Μελετοπούλου, Παναγιώτης Τέτσης, Ράνια Ράγκου, Γιώργος Ρόρρης, Μαρία Φιλοπούλου, Γιώργος Χαδούλης
–
Τα Παιχνίδια της Ζωής μας: Το Μυστικό Εργαστήρι του Νίκου Στεφάνου
Ύδρα
3/8 – 18/9
Η Κοινωφελής Επιχείρηση του Δήμου Ύδρας παρουσιάζει μεγάλο αναδρομικό αφιέρωμα στον ζωγράφο και σκηνογράφο Νίκο Στεφάνου. Τόσο στην ζωγραφική όσο και στην σκηνογραφία, ο Νίκος Στεφάνου ξέρει πως να φτιάχνει, με τα ίδια του τα χέρια και με απλά υλικά, έναν μαγικό κόσμο για τον θεατή. Αυτήν την διαχρονική του ικανότητα θα απολαύσουμε στην Υδρα φέτος το καλοκαίρι.
Το αφιέρωμα που περιλαμβάνει περίπου 40 ζωγραφικά έργα, ισάριθμες μακέτες σκηνογραφιών, ένα μεγάλο σύνολο κατασκευών, παιχνιδιών και μικρών γλυπτών, διοργανώνεται από την Κοινωφελή Επιχείρηση του Δήμου ΄Υδρας, με την φροντίδα και την επιμέλεια του ζωγράφου Αλέξη Βερούκα, φίλου του καλλιτέχνη. Η έκθεση έχει τίτλο «Τα Παιχνίδια της Ζωής μας. Το Μυστικό Εργαστήρι του Νίκου Στεφάνου», καθώς θα περιέχει πολλά από τα ζωγραφικά του σύνεργα, μεταφέροντας στην Ύδρα ένα τμήμα του ατελιέ του από την Αθήνα.
Τα έργα που θα δούμε στην Ύδρα, προήλθαν από ιδιωτικές συλλογές με το παλαιότερο να έχει γίνει την δεκαετία του 1950 και τα νεότερα – οι μεγάλες κατασκευές – να ολοκληρώνονται αυτές τις ημέρες από τον Στεφάνου. Μέσα σε αυτές τις σχεδόν επτά δεκαετίες, ο ζωγράφος και σκηνογράφος κατάφερε να ισορροπήσει ανάμεσα στον μύθο και τον ρεαλισμό. Παράλληλα δεν έχασε ποτέ την παιδική χαρά της χειροτεχνικής κατασκευής, την διάθεση να μοιραστεί τα «παιχνίδια» που φτιάχνει.
–
Σπουδή στο Φως: Σωτήρης Σόρογκας
Καλλιτεχνικός Σταθμός της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, Μύκονος
12/7 – 16/8
Είκοσι αντιπροσωπευτικοί πίνακες από τη μακρά και γόνιμη πορεία του Σωτήρη Σόρογκα πρόκειται να εκτεθούν στον Καλλιτεχνικό Σταθμό της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών στη Μύκονο. Τα ρημαγμένα καΐκια, τα ξύλα που έβγαλε η θάλασσα, βρίσκουν «καταφύγιο» στον καμβά του ζωγράφου και στο φυτώριο των νέων δημιουργών, στο κέντρο του κοσμαγάπητου νησιού. Το προσωπικό ιδίωμα του Σόρογκα με πέτρες, αρχαία σπαράγματα, βάρκες, αποσαθρωμένα ξύλα, όλα λουσμένα στο φως, εντάσσονται στο πνεύμα και την ιδιαίτερη παράδοση της Μυκόνου και της Δήλου. Βασικά χαρακτηριστικά τους το καθαρό, αψεγάδιαστο σχέδιο και η λιτή χρωματική παλέτα, όπου κυριαρχούν το μαύρο και το άσπρο, ενώ δευτερεύοντα λόγο έχουν το κόκκινο και το γαλάζιο. Κι ενώ ο ζωγράφος στο σύνολο της γόνιμης διαδρομής του δεν εγκατέλειψε τα παραδοσιακά μέσα, είναι ένας δημιουργός που απευθύνεται, όχι μόνο στο ελληνικό, αλλά και το διεθνές κοινό.
Με καταβολές στην πιο στέρεη και διαχρονική μας παράδοση, ο Σωτήρης Σόρογκας της προσθέτει εδώ και δεκαετίες τη δική του εκδοχή του φωτός. Πολλά από τα έργα του μπορούν κάλλιστα να θεωρηθούν σαν πλαστικές σπουδές με την έννοια του φωτός ως χαρακτηριστικού στοιχείου του ελληνικού χώρου. Με τις αδιόρατες αχνές μεταβάσεις από το λευκό στο μαύρο ή αντίθετα με τις συγκρούσεις λευκού και σκοταδιού, η ζωγραφική του όχι μόνο υλοποιεί το φως, αλλά υλοποιείται απ’αυτό. Με άλλα λόγια η ζωγραφική του Σόρογκα αποτελεί μια ορατή και απτή ζωγραφικά αποκάλυψη του φωτός και της «μυστικής» φύσης του.
Το γεγονός πραγματοποιείται με την αρωγή της γκαλερί «Σκουφά» και τη φροντίδα του ιστορικού τέχνης Γιώργου Μυλωνά.
–
Χωρίς τίτλο ΙΙ. Ελληνική Μεταπολεμική Αφαίρεση: Τα ηρωικά χρόνια
MOMus – Μουσείο Άλεξ Μυλωνά
29/5 – 15/9
Η έκθεση «Χωρίς τίτλο ΙΙ. Ελληνική Μεταπολεμική Αφαίρεση: Τα ηρωικά χρόνια» εστιάζει στα χρόνια της εμφάνισης και βαθμιαίας καθιέρωσης της αφαίρεσης στην ελληνική τέχνη, από τη δεκαετία του 1950 έως και τα μέσα της δεκαετίας του 1960, περίοδο κατά την οποία πέρασε από πολλά στάδια, γνώρισε την αμφισβήτηση, την πολεμική και την απόρριψη, ενδύθηκε διαφορετικές μορφές, ωστόσο επιβίωσε και στη συνέχεια ανανεώθηκε πολλαπλώς. Μέσα από το έργο 26 ζωγράφων και γλυπτών, εκ των πιο σημαντικών εκπροσώπων της σύγχρονης τέχνης στην χώρα, διαγράφεται η συναρπαστική ιστορία ενός καλλιτεχνικού ρεύματος, με βαθιά τα σημάδια των ανθρώπων που την υπηρέτησαν ή την πολέμησαν.
Η δημοσίευση του μανιφέστου των «Ακραίων» από την ομώνυμη ομάδα καλλιτεχνών -Αλέκος Κοντόπουλος, Λάζαρος Λαμέρας, Γιάννης Μαλτέζος, Γιάννης Γαΐτης, Δημήτρης Χυτήρης, Καίτη Αντύπα- το φθινόπωρο του 1949, συμπίπτει με το τέλος του Εμφυλίου και παράλληλα σηματοδοτεί την αρχή της διεκδίκησης: της ελεύθερης έκφρασης και αυτονομίας του καλλιτέχνη απέναντι στην επικράτηση της αναπαράστασης ως τρόπου έκφρασης και κυρίαρχης ιδεολογίας. Η προσπάθεια αυτή επιχειρείται από παλαιότερους και νεότερους καλλιτέχνες οι οποίοι αναλαμβάνουν να υλοποιήσουν το αίτημα της ανανέωσης και του εκσυγχρονισμού της ελληνικής τέχνης, σε αντιπαράθεση προς τις ελληνοκεντρικές αναγνώσεις του μοντερνισμού.
Συμμετέχοντες καλλιτέχνες: Αχιλλέας Απέργης, Γιώργος Βακαλό, Γιάννης Γαΐτης, Chryssa (Χρύσα Βαρδέα), Φρόσω Ευθυμιάδη-Μενεγάκη, Γιώργος Ζογγολόπουλος, Βλάσης Κανιάρης, Χρίστος Καράς, Νίκος Κεσσανλής, Αλέκος Κοντόπουλος, Δημήτρης Κοντός, Κώστας Κουλεντιανός, Λάζαρος Λαμέρας, Χρήστος Λεφάκης, Κλέαρχος Λουκόπουλος, Γιάννης Μαλτέζος, Άλεξ Μυλωνά, Κοσμάς Ξενάκης, Χρύσα Ρωμανού, Νίκος Σαχίνης, Γεράσιμος Σκλάβος, Θεόδωρος Στάμος, Γιάννης Σπυρόπουλος, Γιώργος Τούγιας, Κώστας Τσόκλης, Γιάννης Χαΐνης, Σωσώ Χουτοπούλου-Κονταράτου
Επιμέλεια έκθεσης: Θούλη Μισιρλόγλου, Γιάννης Μπόλης
–
Εξαιρέσεις – Όψεις του Εξπρεσιονισμού στην Ελλάδα
Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων
27/06 – 5/1/2020
Σtην έκθεση Εξαιρέσεις: Όψεις του Εξπρεσιονισμού στην Ελλάδα συγκεντρώνονται έργα της Συλλογής της Πινακοθήκης και σύνολα από σημαντικές καλλιτεχνικές προσωπικότητες, με κεντρική μορφή τον Γιώργο Μπουζιάνη, που εκπροσωπούν πράγματι «εξαιρέσεις» ως προς το ακαδημαϊκό κλίμα που επικρατεί στην ελληνική τέχνη τον 20ο αι. και ως προς τις επικρατούσες νεοτερικές τάσεις που χαρακτηρίζουν τη γενιά του ’30. Τα έργα που παρουσιάζονται στην έκθεση Εξαιρέσεις, σε μεγάλο βαθμό δεν έχουν ποτέ εκτεθεί μέχρι σήμερα στο σύνολό τους ή κάποια και καθόλου.
Κεντρική μορφή της έκθεσης είναι ο Γιώργος Μπουζιάνης, που μαζί με τον χαράκτη Γιώργο Οικονομίδη, είναι οι μόνοι που είχαν άμεση σχέση με τις ομάδες του εξπρεσιονισμού στη Γερμανία και τη Γαλλία και η επιρροή του ανοίγει ένα κύκλο νεότερων καλλιτεχνών, που θα βρουν μέσα από τα έργα του Οικονόμου και του Τριανταφυλλίδη, δρόμους που τους απομακρύνουν από τις κυρίαρχες τάσεις του Παρισινού μοντερνισμού κι ανοίγονται σε εκφράσεις πιο ρεαλιστικές κι εκφραστικές. Πολλοί από αυτούς τους καλλιτέχνες είναι λίγο γνωστοί σε κοινό και κριτικούς, συνιστώντας πράγματι έναν κύκλο εξαιρέσεων τόσο μέσα από το έργο τους όσο και μέσα από τη στάση ζωής τους, μακριά από τη δημοσιότητα.
Στην έκθεση παρουσιάζονται έργα καλλιτεχνών, οι οποίοι ανήκαν στην ομάδα Στάθμη, μεταξύ άλλων, εκτός του Γ. Μπουζιάνη, των Θ. Απάρτη, Α. Σώχου, Γ. Ζογγολόπουλου, Αγγ. Θεοδωρόπουλου, Γ. Μηταράκη, η Αγλ. Παππά, Τ. Ελευθεριάδη, Ο. Κανέλλη, Β. Σεμερτζίδη, Σπ. Παπαλουκά, Γ. Βακαλό, Γ. Σπυρόπουλου, Έρ. Φραντζισκάκη, Ελ. Ζογγολοπούλου.
Την επιμέλεια της έκθεσης έχει ο καλλιτεχνικός σύμβουλος της Πινακοθήκης, των Μουσείων και των Συλλογών του ΟΠΑΝΔΑ Ντένης Ζαχαρόπουλος.
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Κεραμικό έργο του Πάμπλο Πικάσο | © PHOTO PARIS TAVITIAN | © Succession Picasso 2019