Σύμφωνα με τον Jacques Rancière, «οι σύγχρονες εκθέσεις και εγκαταστάσεις αποδίδουν στο ζεύγος εκθέτω/εγκαθιστώ πολλούς ρόλους ταυτόχρονα. “Παίζουν” στο ρευστό όριο μεταξύ κριτικής πρόκλησης και αναποφασιστικότητας σχετικά με το νόημά του, μεταξύ της φόρμας ενός εκτιθέμενου έργου και της φόρμας του καθορισμένου χώρου αλληλεπίδρασης»*.
Ο Νίκος Ναυρίδης κατορθώνει να ενεργοποιήσει αυτό το ζεύγος, εκθέτω/εγκαθιστώ, με έναν δραστικό τρόπο. Η δουλειά του Ναυρίδη είναι δύσκολο να περιγραφεί στο πλαίσιο ενός επιμελητικού κειμένου, εξαιτίας του τεράστιου όγκου της παραγωγικότητάς του. Εκπροσωπεί την avant-garde ελληνική σκηνή, παρουσιάζοντάς την στο τοπικό κοινό, με μια διεθνή σταδιοδρομία και συμμετοχές σε διεθνώς αναγνωρισμένα ιδρύματα.
Ο Νίκος Ναυρίδης έχει τη μοναδική ικανότητα να παράγει έργα που ανακαλούν συναισθήματα και κινητοποιούν τους θεατές να βιώσουν την τέχνη. Από μεγάλης κλίμακας εγκαταστάσεις σε αντικείμενα, επιγραφές νέον και κειμενικά έργα, ο καλλιτέχνης δημιουργεί ένα είδος mise-en-scène, όπως κάνει ο σκηνοθέτης σε ένα κινηματογραφικό έργο. Η λέξη κινηματογραφικό θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει το ίδιο το έργο και επίσης τη δεδομένη κατάσταση που ο καλλιτέχνης επιλέγει να παρουσιάσει στο κοινό. Αυτό το χαρακτηριστικό στοιχείο συσχετίζει τον καλλιτέχνη με τον κινηματογράφο, τα θεατρικά έργα και την ποίηση. Επηρεασμένος από ποιητές και συγγραφείς, ο Νίκος Ναυρίδης μορφοποιεί το προσωπικό του σύστημα πεποιθήσεων και επεκτείνει τις ανησυχίες του πέρα από την τέχνη, στο πεδίο της φιλοσοφίας, των κοινωνικών ζητημάτων και των υπαρξιακών διλημμάτων.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Το δίπολο του εφήμερου και του μη εφήμερου προσεγγίζεται με μια σειρά έργων (για να αναφέρουμε τα πιο πρόσφατα): ένα σύνολο βιβλίων-γλυπτών φτιαγμένα από αλεύρι και νερό, ένα επικολλημένο κείμενο στον τοίχο που περιστρέφει τον θεατή μέσα στον χώρο της γκαλερί, μια μεγάλη εγκατάσταση εξωτερικού χώρου, όπου χρησιμοποίησε χιλιάδες στάχυα, και μνημειακές επιγραφές νέον για να σηματοδοτήσει ένα πέρασμα στο χρόνο. Επιπλέον, τα πρότζεκτ του με κοινωνικό προσανατολισμό δημιουργούν μια αίσθηση συμμετοχής. Ιδίως στις μεγάλης κλίμακας εγκαταστάσεις του, ο επισκέπτης αισθάνεται μια πρόκληση, χωρίς να μπορεί να αποφασίσει να κάνει ένα βήμα μπροστά ή να παρατηρήσει από απόσταση. Ο καλλιτέχνης παράγει ένα εναλλακτικό είδος θέασης που βασίζεται στην ευαισθητοποίηση της συνειδητότητας και της κριτικής σκέψης, η οποία κάποιες φορές επιτρέπει τη σωματική συμμετοχή και κάποιες φορές απαιτεί απόσταση. Συνεπώς, όταν αναφερόμαστε στη συμμετοχή σχετικά με τη δουλειά του, αυτό επίσης περιλαμβάνει τη διαδικασία της κριτικής σκέψης πάνω σε αυτά που ο καλλιτέχνης αμφισβητεί.
Η προσπάθεια παραγωγής κριτικής σκέψης εντείνεται από τη χρήση της αναπνοής σε ένα μεγάλο μέρος της εικαστικής του σταδιοδρομίας. Στην περίπτωση του Ναυρίδη, η ανάσα σχετίζεται με την αποϋλοποίηση μιας ανθρώπινης δράσης η οποία είναι ευρέως κοινή και γίνεται ασυνείδητα από τα άτομα. Η έμφαση δίνεται στην έννοια του υλικού και της αποϋλοποίησης, σε μια ανύπαρκτη πράξη που καταλαμβάνει ανύπαρκτους χώρους, σε ανύπαρκτους χρόνους. Αυτή η άχρονη ιδιότητα της δουλειάς του εμπλουτίζει την έννοια της στιγμής, της ορμής, του μνημείου και του αρχείου με ένα παράδοξο δίλημμα: τι καταγράφει η κοινωνία και τι καταγράφεται στην πραγματικότητα.
*Jacques Rancière, “Problems and Transformations in Critical Art”, [2004]
Info: Ο Νίκος Ναυρίδης γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Ε.Μ.Π. και ζωγραφική στην Α.Σ.Κ.Τ. Από το 2008 διδάσκει εικαστικά στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Έχει στο ενεργητικό του πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στη Ελλάδα και το εξωτερικό.
Το κείμενο έχει γράψει η Κατερίνα Νίκου, μέλος της επιμελητικής ομάδας της Athens Biennale 5 to 6, συνεργάτις της documenta 14 Athens και ανεξάρτητη επιμελήτρια.
*Αναδημοσίευση από το περιοδικό Culturenow Mag, τεύχος 32
Φωτό 1: Νίκος Ναυρίδης (πορτρέτο)
Φωτό 2: BREATH (On S. Beckett) Arsenale Venice 2005. Photo N. Navridis
Φωτό 3: Ν.ΝΑΥΡΙΔΗΣ_ Γκαλερί Bernier Eliades 2014 Φωτο Μ. Κιρπότιν
