KERNEL: Το πολιτιστικό προϊόν ως πληροφορία και η πληροφορία ως πολιτιστικό προϊόν

Αρχίσαμε να δουλεύουμε ως KERNEL το 2009, ορίζοντας με έναν περισσότερο συγκεκριμένο τρόπο την συνεργασία που διατηρούμε μεταξύ μας τα τελευταία πέντε χρόνια….

Περισσότερο από μια «ομάδα», βλέπουμε το KERNEL ως πλατφόρμα για καλλιτεχνική παραγωγή, έρευνα και επιμέλεια, ένα project σε εξέλιξη που ορίζεται μέσω της συνεργασίας μας. Η δραστηριότητά μας αφορά την αναπόφευκτη σύνθεση, αλλά και διερώτηση, των τριών αυτών πεδίων. Μέσα από την πρακτική μας, προτείνουμε μια ποιητική διερεύνηση της σύγχρονης συνθήκης παραγωγής, διακίνησης και εμπειρίας του καλλιτεχνικού προϊόντος.

Σε αυτό το πλαίσιο, σημαντικό πεδίο ενδιαφέροντος και εμπλοκής έχει υπάρξει η θεωρία και εμπειρία της διαδικτυακής κουλτούρας. Βλέπουμε και αντιμετωπίζουμε το διαδίκτυο σαν ένα παραδειγματικό «χώρο», όπου τα φαινόμενα πολιτιστικής και πολιτικής δράσης που μας απασχολούν αποκρυσταλλώνονται και τίθενται ως προς διερεύνηση με έναν περιεκτικό τρόπο. Έτσι, αν και το έργο μας δεν καταπιάνεται κατά κύριο λόγο με το διαδίκτυο ως μέσο, ή την παράδοση της αποκαλούμενης ως «διαδικτυακής τέχνης», διαχειρίζεται συχνά διαδικτυακά εργαλεία και μορφώνεται σημαντικά από τη νέα συνείδηση που προτείνει η εποχή των δικτύων.

Από το πρώτο project μας, το KERNEL Versions (2009), ενδιαφερθήκαμε για αυτή την όσμωση και διάχυση των τρόπων σκέψης και πράξης που προτείνονται από την σύγχρονη εμπειρία του διαδικτύου στις διαφορετικές εκφάνσεις της πολιτιστικής σφαίρας. Αποτελώντας μια σειρά εγκαταστάσεων-μετασχηματιζόμενων αρχιτεκτονικών κατασκευών, το KERNEL Versions έχει λειτουργήσει, μέσω των πολλαπλών εκδοχών του, ως συμβολική και κυριολεκτική δομή υποστήριξης διαδικασιών και οργάνωση του χώρου. Οι κατασκευές αυτές, που πραγματοποιούνται με αφορμή διάφορα projects τα οποία διοργανώνουμε ή στα οποία συμμετέχουμε, αποτελούν έναν τόπο παρουσίασης και κατάλυσης των ιδεών και των πρακτικών που διαχειριζόμαστε. Χαρακτηριστικό παράδειγμα υπήρξε η χρήση της κατασκευαστικής δομής του KERNEL Versions για την παρουσίαση της διαδικτυακής, συμμετοχικής βιβλιοθήκης μας indexofpotential.net (2010). Διαμορφώνοντας την κατασκευή ως μια αρχετυπική βιβλιοθήκη-ραφιέρα από μεταλλικά στοιχεία Dexion, μεταφέραμε τα κείμενα, που κατά καιρούς έχουν υποβληθεί στην ιστοσελίδα, στον φυσικό χώρο υπό την μορφή εκτυπώσεων ή δανεισμού από τους συμμετέχοντες του project.

Η ιδέα του καλλιτεχνικού έργου ως ένα υβριδικό «αντικείμενο», ως ροή πολλαπλών εκφάνσεων και δυνατοτήτων, υπήρξε κεντρικό αντικείμενο της έκθεσης Full/Operational/Toolbox που επιμεληθήκαμε στο προσωρινό project-space μας Μ21 στην Αθήνα το 2010. Πρόθεσή μας υπήρξε η χαρτογράφηση ενός πεδίου καλλιτεχνικών πρακτικών που αφορούν την διαχείριση του πολιτιστικού προϊόντος ως πληροφορία, αλλά και την πληροφορία ως εν δυνάμει πολιτιστικό προϊόν. Τα διάφορα παραδείγματα που παρουσιάσαμε στην έκθεση περιελάμβαναν έργα τα οποία διακινούνται ως ψηφιακά αρχεία pdf, αντικείμενα που κατασκευάζονται κατόπιν παραγγελίας από φτηνές διαδικτυακές υπηρεσίες, γλυπτά που εκτυπώνονται ή που κατασκευάζονται μέσω γραπτών οδηγιών. Ο τρόπος που τα έργα παρήχθησαν και λειτούργησαν εκθεσιακά φέρει την ιδέα μιας εναλλακτικής «οικονομίας της δημιουργικότητας» που αναφέρεται σε παραδόσεις και ιδέες όπως αυτή του κινήματος υπέρ των κοινών (commons) και του ανοικτού και ελεύθερου λογισμικού (open source) ή του οράματος μιας DIY κουλτούρας χειραφέτησης των δεκαετιών του ’60 και ’70.

Στο τελευταίο μας project με τίτλο Word of Mouth, που επιμεληθήκαμε στην 3η Μπιενάλε της Αθήνας, επιχειρήσαμε να προσεγγίσουμε μια συνθήκη περισσότερο άμεσης εμπλοκής, προσκαλώντας σε συνεργασία ένα σύνολο καλλιτεχνών και ομάδων από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Το αποτέλεσμα υπήρξε ένα πρόγραμμα που αφορά τον διάλογο μεταξύ διαδικτυακών projects, μιας σειράς performances και events και ενός συνόλου εγκαταστάσεων στον εκθεσιακό χώρο της Μπιενάλε. Εμπλεκόμενοι στα επί μέρους projects σε διαφορετικό βαθμό, και κατέχοντας διαφορετικό κάθε φορά ρόλο στην σύλληψη και πραγματοποίησή τους, προτείναμε ένα δίκτυο συνεργιών που διαπραγματεύεται την διάχυση της δημιουργικής χειρονομίας, τις περισσότερο καταστασιακές διαδικασίες παραγωγής γνώσης και την διαμόρφωση υβριδικών συλλογικοτήτων μέσω του βιώματος των κοινωνικών δικτύων.

Στο σύνολό του, το έργο μας αφορά την διαχείριση υλικού, ιδεών και διαδικασιών που φαντάζουν ως άμεσα διαθέσιμες και ανοιχτές, που ενέχουν την δυνατότητα αναπαραγωγής και μετάφρασής τους. Η πρακτική αυτή ικανοποιείται μέσω της συνεχούς διάλυσης και επανεύρεσης της ιδιότητάς, του ρόλου και της υποκειμενικότητάς μας. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να αναγνώσουμε περαιτέρω τους όρους και τις δυναμικές κάτω από τις οποίες μια τέτοια υβριδική δραστηριότητα, αλλά και τρόπος εργασίας, ανακαλύπτει τα όριά της, καθίσταται δυνατή και χρηματοδοτείται στην παρούσα κοινωνικοοικονομική και πολιτιστική συγκυρία.

Info:

Το KERNEL αποτελεί μια συνεργασία μεταξύ της αρχιτέκτονος Πέγκυς Ζάλη και των εικαστικών Πέτρου Μώρη και Θεόδωρου Γιαννάκη. Το KERNEL έχει επιμεληθεί εκθέσεις και projects όπως το Word of Mouth (3η Μπιενάλε της Αθήνας, Αθήνα 2011) BYOB London (The Woodmill, Λονδίνο 2011) και Full/Operational/Toolbox (M21, Αθήνα 2010). Έχει συμμετάσχει σε projects όπως το Index of Potential (XYZ Outlet, Αθήνα 2011), KAM Workshops (Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου, Χανιά Κρήτης 2011) και SFD (Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Αθήνα 2009).

Photo: Θάνος Ηλιόπουλος