Το έργο της Μαργκερίτ Γιουρσενάρ «ΚΛΥΤΑΙΜΝΗΣΤΡΑ Ή ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ» ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Μαρώς Τριανταφύλλου από τη Δευτέρα 4 Απριλίου 2016 στο Studio Μαυρομιχάλη. Την Κλυταιμνήστρα υποδύεται η ηθοποιός Ειρήνη Μελά, τη μουσική (tango) που γράφτηκε ειδικά για την παράσταση υπογράφει ο Λεωνίδας Μαριδάκης, ενώ τραγουδά επί σκηνής η Αιμιλία Ράπτη. Η μετάφραση είναι της Μαρίας Φωστιέρη και η χορογραφία του Σταμάτη Σουσούδη.
«δεν τον σκότωσα παρά για να μάθει ότι δεν ήμουν κάτι ασήμαντο
που το αφήνεις να πέσει κάτω ή το παραχωρείς στον πρώτο τυχόντα».
Εξαιρετικό λεπτομερειακό ψυχογράφημα μιας γυναίκας που βασανίζεται από παράφορο έρωτα, ζήλεια και απόρριψη.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η «Κλυταιμνήστρα» της Γιουρσενάρ
Μολονότι η συγγραφέας χρησιμοποιεί ένα πλούσιο υλικό απ’ τον αρχαίο κόσμο, η «Κλυταιμνήστρα» της -που γράφτηκε το 1936- έχει ελάχιστα κοινά με την ηρωίδα της τραγωδίας.
Βρίσκουμε την Κλυταιμνήστρα λίγο μετά τον φόνο του Αγαμέμνονα να απολογείται μπροστά στο δικαστήριο. Δεν προσπαθεί να δικαιολογηθεί, δεν ζητά έλεος, δεν ζητά καν συμπάθεια και επιείκεια. Αναλαμβάνει τις ευθύνες των πράξεών της με γενναιότητα και αναζητά μέσα της, διηγούμενη τη ζωή της, τα αίτια που την οδήγησαν στο φόνο. Μοιάζει να μιλά για τον εαυτό της και στον εαυτό της. Αυτοί που έχει απέναντί της δεν είναι άξιοι να την κρίνουν. Έτσι κι αλλιώς το ξέρει πως την «έχουν καταδικάσει μέσα τους αμέτρητες φορές».
Η Κλυταιμνήστρα σκοτώνει τον Αγαμέμνονα με την βοήθεια του εραστή της Αίγισθου, λέει ο αρχαίος μύθος. Για να κρατήσει το θρόνο; Για να εκδικηθεί το θάνατο της κόρης της, Ιφιγένειας; Η Μαργκερίτ Γιουρσενάρ δίνει τη δική της εκδοχή: από βαθύ, από άγριο έρωτα. Και ζήλεια. Η δική της Κλυταιμνήστρα είναι μια μεσόκοπη γυναίκα που αγαπά παράφορα τον άντρα της, φοβάται το χρόνο που περνάει γιατί της παίρνει τα νιάτα και την ομορφιά, που τα χρειάζεται για να την αγαπά κι εκείνος, νιώθει την απόρριψη και την προσβολή, ζηλεύει την ερωμένη του άντρα της, υποφέρει. Όσο εκείνος έλειπε, αυτή πήρε τη θέση του, ταυτίστηκε μαζί του, κυβέρνησε στο όνομά του, χρησιμοποίησε ακόμα και τον εραστή της για να θυμάται συνέχεια πόσο σπουδαιότερος και μοναδικός ήταν ο απών σύζυγος. Όταν αυτός γύρισε, κατάλαβε πως η ζωή του δεν είχε χώρο γι’ αυτήν. Έτσι αποφάσισε να τον σκοτώσει. Η απόφαση των δικαστών δεν την νοιάζει. Έχει ήδη καταδικαστεί. Θα ζει το φόνο του άντρα που αγάπησε στο διηνεκές, χωρίς την πιθανότητα της λύτρωσης.
Η παράσταση
Η Κλυταιμνήστρα της παράστασης είναι μια γυναίκα σύγχρονη που βιώνει τον έρωτα σε όλη του την χαρά, την αγριότητα και τον πόνο, με τον τρόπο που μόνο η γαλλική τέχνη ξέρει να περιγράφει. Το πορτραίτο της Κλυταιμνήστρας σκιαγραφείται με μαεστρία από μια συγγραφέα που συνδυάζει στο λόγο της το συναρπαστικό ύφος και την σοφία της γνώσης.
Ωστόσο, αυτή η Κλυταιμνήστρα, μας υποβάλει σαφώς ένα ερώτημα: γιατί αυτή η τόσο ικανή γυναίκα, που κυβέρνησε το δυνατότερο βασίλειο του μυκηναϊκού κόσμου, δεν αφήνει αυτήν την πλευρά της να φανεί και να εξελιχτεί, γιατί ξεχνά την θέση της στη δημόσια σφαίρα, απορρίπτει τον πολιτικό της ρόλο και μένει μόνο μέσα στα «πάθια του έρωτα»; Η παράσταση αναζητά να δείξει το δύσκολο ταξίδι της Κλυταιμνήστρας μέχρι το φόνο κι έπειτα μπροστά στο δικαστήριο, διαβάζοντας όμως το κείμενο με γνώμονα το τελευταίο ερώτημα.
Θα μπορούσε να περιφρονήσει τον άντρα που της φέρθηκε με τέτοια συναισθηματική βία, που την ταπείνωσε με την συμπεριφορά και τις επιλογές του; Θα μπορούσε να βαδίσει αγέρωχα μπροστά, να απαιτήσει τον ηγετικό της ρόλο; Ακόμα πιο πέρα, θα μπορούσε να πάψει να τον αντιγράφει και να βρει το δικό της βηματισμό; -Παλιός ο προβληματισμός του γυναικείου κινήματος για την σχέση φύλου και πολιτικής. Πολύ επίκαιρος ξανά στις μέρες μας…
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ της ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ:
Μετάφραση: Μαρία Φωστιέρη
Σκηνοθεσία: Μαρώ Τριανταφύλλου
Μουσική (πρωτότυπη σύνθεση tango): Λεωνίδας Μαριδάκης
Τραγούδι (ερμηνεύει ζωντανά): Αιμιλία Ράπτη
Χορογραφία: Σταμάτης Σουσούδης
Φωτισμοί: Σάββας Στρούμπος
Φωτογραφίες: Πέτρος Γιασεμής
Γραφιστικά: Θυμέλη
Στο ρόλο της Κλυταιμνήστρας η Ειρήνη Μελά
Διάρκεια παράστασης: 60 λεπτά (χωρίς διάλειμμα)
Μαρώ Τριανταφύλλου, σκηνοθεσία (μικρό CV)
Πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Αθηνών, 2 μεταπτυχιακά στο Παρίσι (Σημειολογία και Φιλοσοφία της Τέχνης, το τελευταίο με θέμα το θέατρο του Αρτώ). Διδάκτορας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Πανεπιστημίου Κρήτης (θέμα: «Ο θάνατος ως θέαμα και το θέαμα του θανάτου στην Ύστερη Αρχαιότητα»). Συγγραφέας (τελευταίο βιβλίο η συλλογή διηγημάτων «Τι νέα απ’ το στρατόπεδο του Κρίσενβελτ;», εκδ. Εύμαρος). Αρθρογράφος σε θέματα παιδείας και πολιτισμού. Μεταφράστρια από τα γαλλικά και αγγλικά. Θεατρική κριτικός από 20ετίας στην εφημερίδα ΕΠΟΧΗ.
