Όλα τα Κέντρα PEN έλαβαν πρόσκληση να μοιραστούν 10 τίτλους από τα καλύτερα βιβλία γυναικών συγγραφέων της χώρας τους ώστε να ενθαρρυνθεί η διαπολιτισμική κατανόηση, να δημιουργηθούν λέσχες βιβλίου μεταξύ των Κέντρων PEN, περαιτέρω αναγνώσεις και παρουσιάσεις συγγραφέων.
Σύμφωνα με τις οδηγίες που έλαβε το PEN Greece από το PEN International, η λίστα δύναται να απαρτίζεται από οποιοδήποτε κειμενικό είδος και δεν είναι απαραίτητη η συμπερίληψη αποκλειστικά βιβλίων γυναικών μελών του PEN Greece.
Το Δ.Σ του PEN Greece αποφάσισε να ορίσει μια ανεξάρτητη 3μελή επιτροπή για την επιλογή των τίτλων η οποία απαρτίστηκε από τους ακόλουθους, τους οποίους και ευχαριστεί θερμά για την αγαστή συνεργασία και επιμέλεια του όλου project:
Σωτηρία Γεωργαντή
Επικεφαλής Επιτροπής Γυναικών Συγγραφέων του PEN Greece (Πρόεδρος της Επιτροπής)
Η Σωτηρία Γεωργαντή ολοκλήρωσε τις προπτυχιακές της σπουδές στο Τμήμα Νομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στο ίδιο πανεπιστήμιο με αντικείμενο το Ευρωπαϊκό Δίκαιο. Παράλληλα, εισήχθη στο Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, με κατεύθυνση Λογοτεχνία και Πολιτισμός. Εμβάθυνε σε ζητήματα θεωρίας και κριτικής της λογοτεχνίας, του θεάτρου και του κινηματογράφου, με έμφαση στο έργο δημιουργών όπως ο Σαίξπηρ, ο Γέητς, και οι Ρομαντικοί Ποιητές, αλλά και πεζογράφων και ποιητών της σύγχρονης αγγλόφωνης λογοτεχνίας, ενώ την απασχόλησε και η αναπαράσταση της γυναίκας στον κινηματογράφο. Κείμενά της για τη λογοτεχνία δημοσιεύονται από το 2013 σε διαδικτυακά λογοτεχνικά περιοδικά. Έχει γράψει δοκίμια και λογοτεχνικές κριτικές, ενώ έχει λάβει συνεντεύξεις από σημαντικούς έλληνες λογοτέχνες.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Μανώλης Πιμπλής
Ο Μανώλης Πιμπλής είναι δημοσιογράφος, αρχισυντάκτης και παρουσιαστής της εκπομπής «Βιβλιοβούλιο» στο Κανάλι της Βουλής. Είναι επίσης συν-συντονιστής του ενθέτου βιβλίου «Η εποχή των βιβλίων» της εφημερίδας «Η εποχή» καθώς και αρθρογράφος της Εφημερίδας των Συντακτών. Υπήρξε πολιτιστικός συντάκτης και υπεύθυνος του ενθέτου βιβλίου της εφημερίδας «ΤΑ ΝΕΑ» για αρκετά χρόνια. Το 2022 ίδρυσε το ετήσιο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων του οποίου παραμένει διευθυντής ενώ κατά το διάστημα 2017-2020 διετέλεσε διευθυντής της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης. Το διάστημα 2010-2013 συνεργάστηκε με τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών ως συν-συντονιστής της σειράς εκδηλώσεων λόγου «Λέξεις και Σκέψεις». Έχει μεταφράσει 12 λογοτεχνικά βιβλία από τα γαλλικά.
Κατερίνα Φράγκου
Λογοτεχνική ατζέντισσα που εκπροσωπεί ξένους εκδότες και συγγραφείς στην Ελλάδα και Έλληνες συγγραφείς διεθνώς. Σπούδασε Γαλλική Φιλολογία στην Αθήνα και Συγκριτική Λογοτεχνία (DEA) στη Γαλλία. Έμεινε στο Παρίσι 15 χρόνια και το 1995 ίδρυσε εκεί το Λογοτεχνικό Πρακτορείο Ίρις. Ήταν η πρώτη ατζέντισσα στην Ελλάδα που εκπροσώπησε Έλληνες συγγραφείς στο εξωτερικό. Από το 2000 έχει επιστρέψει στην Ελλάδα και εκπροσωπεί συγγραφείς και ως primary agent. Έχει ασχοληθεί με τη διοργάνωση εκδηλώσεων για το ελληνικό βιβλίο στο εξωτερικό, μεταφράζει από τα γαλλικά κι έχει επιμεληθεί συλλογές διηγημάτων.
Ακολουθεί η λίστα με τα 10 βιβλία γυναικών συγγραφέων που επιλέχθηκαν καθώς και το σκεπτικό της επιτροπής. Η λίστα θα μεταφραστεί στα αγγλικά και θα σταλεί στο PEN International.
Σκεπτικό Κριτικής Επιτροπής Επιλογής Βιβλίων για το Project “Know Her Words”, της Επιτροπής Γυναικών Συγγραφέων του PEN International:
Η επιλογή των δέκα καλύτερων βιβλίων Ελληνίδων γυναικών συγγραφέων, χωρίς κανέναν περιορισμό στον χρόνο έκδοσης ή στο κειμενικό είδος, αποτέλεσε πρόκληση για την επιτροπή, καθώς η ελληνική εκδοτική παραγωγή κοσμείται από ουκ ολίγα έργα γυναικών συγγραφέων που τυγχάνουν άξια συζήτησης για τη μυθοπλασία, την αισθητική, το ύφος αλλά και την τεχνική τους. Ωστόσο, το τοπίο έγινε πιο ξεκάθαρο και η στόχευση πιο ευθύβολη άπαξ και συγκεκριμενοποιήθηκαν τα κριτήρια, κατόπιν διαλογικής συζήτησης μεταξύ των μελών της επιτροπής:
- Προτάθηκαν βιβλία από Ελληνίδες συγγραφείς, τόσο πρωτοεμφανιζόμενες όσο και με παραπάνω από ένα λογοτεχνικό έργο στο ενεργητικό τους, οι οποίες είναι εν ζωή και έχουν ενεργή παρουσία στον χώρο.
- Δεν επελέγησαν μόνο βιβλία που έχουν μεταφραστεί, τουναντίον αξιοποιήθηκε η ευκαιρία να προταθούν και βιβλία τα οποία αξίζουν να συστηθούν σε ένα ευρύτερο, και μάλιστα παγκόσμιο, αναγνωστικό κοινό.
- Τα δέκα βιβλία που προτείνονται εκπροσωπούν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο εύρος κειμενικών ειδών, όπως μυθιστόρημα, διήγημα, ποίηση, παιδική λογοτεχνία και δοκίμιο.
- Στη φάση αυτή της επιλογής, που δεν γίνεται άπαξ, δόθηκε έμφαση σε βιβλία συγγραφέων σχετικά νεότερων ηλικιών και σε βιβλία που, έστω και αν αυτό δεν αποτελούσε προϋπόθεση, έχουν μία συνάφεια με τους γενικούς στόχους του PEN, ιδίως στο πεδίο ελευθερίας του λόγου και στην προώθηση θεματικών που αφορούν στη θέση της γυναίκας στις σημερινές κοινωνίες.
Έχοντας κατά νου τα παραπάνω κριτήρια, προτάθηκαν τα παρακάτω βιβλία που ακολουθούν ανά κειμενικό είδος και με αλφαβητική σειρά των συγγραφέων:
Στην κατηγορία του Μυθιστορήματος προτάθηκαν τα εξής:
1. Θηριόμορφοι, Έλενα Μαρούτσου, Εκδόσεις Πόλις 2020
Για την τολμηρή εξερεύνηση της θηριώδους πλευράς που κρύβεται μέσα στην ανθρώπινη φύση.
2. Τι είδε η γυναίκα του Λωτ, Ιωάννα Μπουραζοπούλου, Εκδόσεις Καστανιώτη 2007
Για την ευρηματικότητα στη σύλληψη και την αριστοτεχνική οικοδόμηση ενός ολόκληρου σύμπαντος που προσιδιάζει σε μια εφιαλτική δυστοπία.
3. Δενδρίτες, Κάλλια Παπαδάκη, Εκδόσεις Πόλις 2015
Για την πικρή διάψευση του αμερικανικού ονείρου.
4. Το τέλος της πείνας, Λίνα Ρόκου, Εκδόσεις Ίκαρος 2018
Για τον λυρισμό και την πλαστικότητα της αφήγησης.
Στην κατηγορία του Διηγήματος προτάθηκαν τα εξής:
5. Πράγματα που σκέφτεται η παρθένος Μαρία καπνίζοντας κρυφά στο μπάνιο, Αλεξάνδρα Κ*, Εκδόσεις Πατάκη 2023
Για το πολυπρισματικό γυναικείο σύμπαν που φιλοτεχνεί.
6. Αλφαβητάρι εντόμων, Δήμητρα Κολλιάκου, Εκδόσεις Πατάκη 2018
Για το παιχνίδι μεταξύ αλληγορίας και καθημερινότητας μέσω των συμβολισμών που επιστρατεύει.
Στην κατηγορία της Ποίησης προτάθηκαν τα εξής:
7. Dyno: Με τα ζάρια στον αέρα, Κωνσταντίνα Κορρυβάντη, Εκδόσεις Πόλις 2019
Για την ευρηματική εξερεύνηση των εννοιών της αναρρίχησης και της πτώσης.
8. Ιστορίες απ’ όλον τον κόσμο μου, Παυλίνα Μάρβιν, Εκδόσεις Κίχλη 2017
Για το εύρος του κόσμου που περιγράφει αλλά και τα εκφραστικά μέσα με τα οποία τον σκιαγραφεί.
Στην κατηγορία της Παιδικής Λογοτεχνίας προτάθηκε το εξής:
9. Η ντουλάπα, Στέργια Κάββαλου, εικονογράφηση Ζακλίν Πολενάκη, Εκδόσεις Ποταμός 2021
Για τον τρόπο με τον οποίο πραγματεύεται τις εσωτερικές συγκρούσεις ως προς τις έμφυλες ταυτότητες στην παιδική ηλικία.
Στην κατηγορία του Δοκιμίου προτάθηκε το εξής:
10. Φουστανέλες και χλαμύδες, Χριστίνα Κουλούρη, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια 2020
Για την ιστορική έρευνα με αντικείμενο τη διαμόρφωση της ελληνικής εθνικής συνείδησης.
Επισημαίνεται ότι τα δέκα αυτά βιβλία είναι μόνο η αρχή, αφού υπάρχει η προοπτική αυτή η λίστα να εμπλουτίζεται και να επικαιροποιείται.
