Το Πεδίο Δράσης Κόδρα ’15 προσκαλεί τους νέους δημιουργούς, τελειόφοιτους και απόφοιτους (έως και 2 χρόνων) των σχολών Καλών Τεχνών, να υποβάλλουν τις προτάσεις τους για την έκθεση Fresh: Happy Accidents, έως τις 30 Απριλίου 2015. Ευτυχή ατυχήματα, σφάλματα, αστοχίες, παραπράξεις κάθε είδους: στα “σκουπίδια του κόσμου των φαινομένων” (1) κατέταξε ο Freud μία ευρεία κατηγορία παραδρομών στα οποία μάλιστα ήρθε να δώσει περιεχόμενο και σκοπό, ορίζοντάς τα ως “νοητικές πράξεις που γεννιούνται από την αμοιβαία παρεμβολή δύο προθέσεων” (2). Είτε αναφερόμαστε σε παραδρομές της γλώσσας (lapsus linguae), της μνήμης (lapsus memoriae) ή του χεριού (lapsus manus), τα λάθη εκφράζουν ταυτόχρονα τη σύγκρουση και τον συμβιβασμό δύο ή και περισσότερων αντιτιθέμενων τάσεων (3). Στον χώρο των θετικών επιστημών είναι φανερό ότι ο διαχωρισμός σωστού και λάθους συνιστά τεκμήριο εγκυρότητας, αλλά και κρίσιμη καμπή πειραματισμού και συνεπώς προαγωγής γνώσης, τεχνικής και νέων εφαρμογών. Μεταφέροντας μία τέτοια προβληματική στην περιοχή των εικαστικών τεχνών, ο ορισμός του σωστού και του λάθους παίρνει μια ενδιαφέρουσα τροπή. Από τη μία παύει να αποτελεί κριτήριο αξιολόγησης χάνοντας την απολυτότητά του και προσδίδει περισσότερο τον χαρακτήρα του τυχαίου, του μη ελεγχόμενου. Από την άλλη, αν προσδιορίσουμε το ατύχημα ως μια επισφαλή επιλογή, μία παράτολμη σύζευξη, ανοίγεται ένα ολόκληρο πεδίο ερευνητικών αποριών πάνω στη φύση, τα όρια και τις δυνατότητες του εικαστικού πειραματισμού.
Τι αποτελέσματα παράγουν αυτές οι ευτυχείς συμπτώσεις ή και οι ατυχείς συγκυρίες που προκύπτουν κατά τη διάρκεια της παραγωγής ενός έργου τέχνης; Ποιος ο ρόλος τυχαίων συμβάντων και αστοχιών που ενδεχομένως εκτρέπουν την προσχεδιασμένη δημιουργική διαδικασία ως επακόλουθο μιας αρχικής σύλληψης, αλλά ωστόσο ενσωματώνονται στο τελικό εικαστικό αποτέλεσμα; Αν στην πρακτική του ο καλλιτέχνης, όπως και ο επιστήμονας ή ο τεχνίτης, επιχειρεί, αφού πρώτα γνωρίσει το μέσο ή τα μέσα του, στη συνέχεια να διευρύνει την χρήση και τα όρια των δυνατοτήτων τους, τότε πώς επαναπροσδιορίζει τα όρια αυτά; Πώς διαχειρίζεται τις αντιφάσεις μεταξύ θεωρίας και πρακτικής, ιδέας και εφαρμογής, παραδοσιακού μέσου και καινοτόμου ευρήματος; Σε μορφές έκφρασης όπως το θέατρο ή ο χορός, η performance, τα διαδραστικά ψηφιακά περιβάλλοντα ή τα συμμετοχικά projects, η αυθεντία του δημιουργού -ή των δημιουργών- δείχνει αν όχι να υποχωρεί, σίγουρα να μετουσιώνεται από επιθυμία απόλυτου ελέγχου σε πρόθεση ενορχήστρωσης μιας δυναμικής συνθήκης. Ελαχιστοποιούν ή πολλαπλασιάζουν τα περιθώρια “λάθους” οι σύγχρονες καλλιτεχνικές πρακτικές; Ποια η συμβολή της περιέργειας, του ρίσκου και του αυτοσχεδιασμού στην εξέλιξη της εικαστικής φόρμας; Ποιος ο ρόλος του σφάλματος στην ανακάλυψη;
Μπορούν τελικά τα ευτυχή ατυχήματα ως παράτολμες συναντήσεις και καινοτόμες συναρμογές να πυροδοτήσουν υβριδικές, διαμεσικές μορφές έκφρασης και να αναδείξουν νέες διαδρομές ως άλλα επιστημονικά πειράματα; Trial and error, Τέχνη και Επιστήμη, Τεχνολογία και παραδοσιακά μέσα, διεπιστημονικά projects, Art and Technology, συλλογικές απόπειρες καλλιτεχνικής παρέμβασης στον δημόσιο χώρο, πολυμεσικές εγκαταστάσεις και κάθε καλλιτεχνική διερεύνηση του επισφαλούς είναι το ζητούμενο της έκθεσης Happy Accidents. Φέτος για πρώτη φορά, την έκθεση του Fresh θα πλαισιώσουν ένα masterclass και ένα workshop πάνω σε αντίστοιχες μορφές σύγχρονης καλλιτεχνικής έκφρασης.
Η επιλογή των συμμετεχόντων καλλιτεχνών θα γίνει από την επιμελήτρια της έκθεσης και από επιτροπή. Τα ονόματα των μελών της επιτροπής θα ανακοινωθούν σύντομα.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Επιμέλεια έκθεσης: Ανθή Αργυρίου – Κεντρική Επιμελήτρια / Συντονίστρια Πεδίου Δράσης Κόδρα
(1) “Εισαγωγή στην Ψυχανάλυση”, Γκοβόστης, 2010, σ. 36.
(2) Ό.π. σ. 63.
(3) Ό.π. σ. 65-69.