Κορνήλιος Γραμμένος: Η φύση και η τέχνη δεν δημιουργούν ποτέ ανία

Η έκθεση φιλοξενείται στην αίθουσα τέχνης Έκφραση – Γιάννα Γραμματοπούλου και αποτελεί συνέχεια της περσινής (Repatriation Vol. 1).

Culture Now: Σε αυτή τη δουλειά σας, συναντάμε πολλά υλικά που χρησιμοποιήσατε και στην προηγούμενη ενότητα Repatriation I. Ποια είναι τα κοινά σημεία των δύο ενοτήτων και ποιος ο λόγος να χωριστούν και να παρουσιαστούν σε δύο ενότητες;

Κορνήλιος Γραμμένος: Τα υλικά μου grosso modo είναι και παραμένουν, το ξύλο, το χαρτόνι, ο σίδηρος  και φυσικά το παντοδύναμο χρώμα. Μερικές φορές έρχονται και δημιουργούν μια άλλη κατάσταση σαν guest stars το μάρμαρο, ο μόλυβδος, το μαλλί, το ανοξείδωτο. Με τα υλικά υπάρχει συνεχής καθημερινός διάλογος και η ύλη παίρνει την φυσική της κατ’ εμέ θέση στον χώρο και κατ’ επέκταση στο έργο που φτιάχνεται από αυτά.

Οι ενότητες παρουσιάστηκαν ξεχωριστά γιατί έτσι ήταν το αρχικό πλάνο να γίνουν σε 2 χώρους ταυτοχρόνως-στην γκαλερί και στο ινστιτούτο Γκαίτε που έχουν και άμεση γειτνίαση- άλλα δεν προχώρησε γιατί το ινστιτούτο είχε συμμετοχή στα D14 όλο το 2017, έδειξε reprints όλων των αφισών της Documenta.

Ποια είναι τα κοινά σημεία; Μα όλα είναι κοινά σε αυτό το γλυπτικό project, ένα μέρος του εστίασε στην εστία, στο κοντινό, στο άμεσο, σε αυτό που ζει μαζί μας που προστατεύεται και ελέγχεται ίσως και το άλλο στο άνοιγμα στον κόσμο, στον επαναπατρισμό του κόσμου, του μεγάλου κόσμου αν θέλετε. Νομίζω ότι ένα πράγμα που θα έπρεπε να κάνουν όλοι οι άνθρωποι και ειδικά οι κάνοντες τέχνη είναι  να τοποθετούνται με τις σκέψεις τους και με τις πράξεις τους καθημερινώς απέναντι του, όχι;

CN: Πιστεύω ότι οι τίτλοι των έργων σας κατευθύνουν το θεατή ώστε να καταλάβει τι απεικονίζει το έργο. Πόση βαρύτητα έχει για εσάς να είναι «συγκεκριμένη» η ανάγνωση του έργου σας;

ΚΓ: Ο τίτλος δεν κάνει τίποτα περισσότερο από το να κάνει μια πρόταση, να  προτρέπει ενδεχομένως τον θεατή να ξεκινήσει την ανάγνωση του έργου, με λίγα λόγια να ασχοληθεί μαζί του ίσως λίγο παραπάνω από τα 3-4 δευτερόλεπτα που συνήθως αφιερώνει στο έργο.

Ένας εύστοχος τίτλος θα μπορούσε να κινήσει την περιέργεια του θεατή να απασχολήσει έστω λίγο περισσότερο το μυαλό του και γιατί όχι να του δώσει χαρά και μια στιγμιαία δέσμευση ενδεχομένως.

Οι τίτλοι επίσης είναι και μία κάρτα αναγνώρισης του έργου όταν μιλάμε για αυτά, είτε είναι βιβλία, είτε δίσκοι/cd, είτε θέατρο, είτε χορός, είτε κινηματογράφος και πάει λέγοντας.

Βέβαια οφείλω να πω ότι παλαιότερα είχα πολλά άτιτλα έργα και έχω κάνει αρκετά άτιτλα ζωγραφικά έργα τα τελευταία χρόνια.

CN: Γνωρίζετε από την αρχή τι ακριβώς θέλετε να δημιουργήσετε; Για παράδειγμα στο έργο Equus (Ίππος), είχατε από την αρχή στο μυαλό σας τη μορφή του αλόγου, ή αυτή προέκυψε στην πορεία όπως επίσης και ο τίτλος;

ΚΓ: Την μορφή του αλόγου την γνωρίζουμε και μάλλον γλύπτες και ζωγράφοι την γνωρίζουν καλύτερα από άλλους.

Η αλήθεια είναι ότι στην αρχή-αρχή δεν γνωρίζω πολλά, θα έλεγα ότι ξεκινώντας αρχίζω να αναγνωρίζω το σχέδιο/τα σχέδιά μου σε αυτό που φτιάχνω έτσι αρχίζει να παίρνει υλική υπόσταση η ιδέα/το σχέδιο και καθώς αρχίζει να στήνεται το έργο θέλει να πάει ας πούμε προς τα δεξιά, εγώ το τραβάω στα αριστερά και εκεί που περίπου συμφωνούμε έρχεται το χρώμα μας βάζει και τους δυο κάτω από την κουβέρτα του και τελειώνει η μικρή περιπέτεια.

Στην τέχνη άλλα πράγματα είναι ή τα βλέπουμε γραμμικά και άλλα καθόλου. Το πως θα επεξεργαστείς και θα υλοποιήσεις την ιδέα είναι άλλωστε το ζητούμενο σε όλες τις μορφές τέχνης, αυτό  δεν είναι που της δίνει το ξεχωριστό ενδιαφέρον και την καθιστά Τέχνη;

Στο συγκεκριμένο πάντως έργο (Equus) μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι η πολυθρόνα είχε συμφωνήσει και δεχθεί από τηναρχή να γίνει Ίππος και μάλιστα καλπάζων.

CN: Σε αυτή την έκθεση, βλέπουμε ότι δημιουργείτε κυρίως γλυπτά. Νιώθετε ότι απομακρύνεστε από τη ζωγραφική;

ΚΓ: Καθόλου, χωρίς την ζωγραφική δεν θα αντιλαμβανόμουν τον χώρο που καταλαμβάνει “βιαίως” η γλυπτική.

Οι εκθέσεις Wechselwirkungen (1987), Kornelios Grammenos à Palazzo Corvaja (1990), Werken (1998), Sarmata (2007-2009), Flowers (2010), Totem-Poles (2010-2012) περιείχαν πολύ ζωγραφική και κολάζ

Στην έκθεση Sculptura emphatica (2014) και στα δύο μέρη της Repatriation θεώρησα ότι υπήρχε πολύ ζωγραφική/χρώμα μέσα στα έργα που θα ήταν πλεονασμός να προστεθεί επιπλέον χρώμα.

Πάντως η επομένη μου δουλειά θα είναι μόνο στον τοίχο, έτσι πιστεύω.

CN: Με ποια κεντρική/βασική ιδέα παλεύτε σε όλες τις δουλειές σας; Στην ιστοσελίδα σας, αναφέρετε ότι είστε «πιστός στη μεγάλη ιδέα της κυριαρχίας της φύσης».

ΚΓ: Ω, ναι, μάλλον το μόνο πράγμα που δεν είναι, ήταν και θα είναι ποτέ βαρετό είναι η φύση.

Μπορεί να σας ακούγεται μπανάλ ή κλισέ ή οτιδήποτε άλλο θέλετε αλλά δεν μπορείτε να αρνηθείτε ότι η φύση κυριαρχεί επειδή είναι πάντα διαφορετική δηλαδή πάντα ή ίδια.

Δεν είναι μεγαλειώδες αυτό; Δεν είναι ίσως μαζί με την τέχνη το μόνο πράγμα που δεν δημιουργεί ανία, “και περιμένω, φθείρομαι και ανιώ” που έγραψε και ο Καβάφης.

Να μην βαριέμαι λοιπόν όταν σκέφτομαι ή κάνω τα έργα μου αυτό είναι τώρα που το ρωτάτε αυτό με το οποίο παλεύω.

CN: Το 2015, σε συνέντευξή σας με την κυρία Ελεάννα Μαρτίνου, είχατε δηλώσει ότι θεωρείτε ότι είστε «εγγονός» του Σεζάν, του Τζον Κολτρέην και του Ιγκόρ Στραβίνσκι. Ποια στοιχεία από τις δουλειές τους βλέπουμε στη τωρινή σας έκθεση;

ΚΓ: Ναι ε; χαίρομαι που το λέτε γιατί δεν το θυμόμουν. Μα ο Σεζάν είναι ο πατέρας όλων των γεννημένων μετά από αυτόν. Είναι αυτός που άνοιξε όλα τα παράθυρα, που άνοιξε και καινούργια να μην σας πω ότι μας έβγαλε ανεπιστρεπτί έξω από το σπίτι μας στην φύση. Λένε ότι κάποια φορά βρέθηκαν μαζί καλλιτέχνες και ο Πικάσο μαζί και ο τελευταίος πήγε και βρήκε κλαδιά και γύρισε και στεφάνωσε τον Σεζάν. Και να μην έγινε ακριβώς έτσι, είναι ακριβώς έτσι.

Όσον αφορά τον Στραβίνσκυ  και την αλλαγή που έφερε στην σύνθεση, στους ήχους, στην δυναμική που μπορεί να παραγάγει μια ορχήστρα ήταν σε άμεση σχέση με αυτά που οι ζωγράφοι και γλύπτες ζητούσαν στα έργα τους, μια νέα γλώσσα που προέρχεται από το παρελθόν της μουσικής, όλης της μουσικής των ανθρώπων και φτιάχνει ένα καινούριο ακουστικό σύμπαν.

Η τζαζ είναι μια σοβαρή εκδοχή του σήμερα, είναι ο καινούργιος κόσμος όπως έλεγαν και για την Αμερική τότε οι καλλιτέχνες που έφευγαν για τους γνωστούς λόγους από τη Ευρώπη. Για τον Κολτρέην ειδικά έχω να πω ότι ό,τι παίζει ακούγεται σωστά, οτιδήποτε παίζει είναι σωστό, μεγάλη ζήλια του έχω.

Αν υπάρχουν ψήγματα από όλα τα παραπάνω στην δουλειά μου και όχι μόνο σ’ αυτήν την  έκθεση/ενότητα, τότε μάλλον σε σωστό μονοπάτι βρίσκομαι, λέτε να υπάρχουν;

Εσείς πρέπει να το πείτε αυτό.

Διαβάστε επίσης:

Έκθεση του Κορνήλιου Γραμμένου στη Γκαλερί «εκφραση – γιαννα γραμματοπουλου»