Ο Λάμπρος Τσάγκας που υποδύεται τον Πατροκοσμά, θα έχει ως «συνομιλητή» του τον αείμνηστο αδελφό του Χρίστο Τσάγκα, που με ηχογραφημένη τη φωνή του, θα αποτελεί τη συνείδησή του. Το έργο αυτό, παίχτηκε το 2011 και επαναφέρεται στο σανίδι, με αφορμή τα 30 χρόνια από την ίδρυση του Θεάτρου Κνωσός, που ίδρυσαν τα δύο αδέλφια Χρίστος και Λάμπρος Τσάγκας. Εκτός της υπόθεσης του έργου που επικεντρώνεται όχι στο θρησκειολογικό μέρος, αλλά στην φράση του Κοσμά του Αιτωλού «ανοίξτε σχολειά», η ατμόσφαιρα είναι συναισθηματική ηλεκτρισμένη καθώς τα δυο αδέλφια ηθοποιοί και σκηνοθέτες, ο ένας εν ζωή και ο άλλος εν ουρανοίς, σμίγουν μέσω της τεχνολογίας. Άλλωστε το έργο αυτό υπήρξε και το τελευταίο της ζωής του αείμνηστου Χρίστου Τσάγκα και αυτός είναι και ο κυριότερος λόγος που ο αδελφός του Λάμπρος, επιθυμεί να το αναδείξει μέσα από μια θεατρική οπτική, δίχως ακρότητες και προκαταλήψεις.
Γιατί σπουδαιότερος σύμμαχος της ζωής και της ιστορίας, είναι η τέχνη και δη του θεάτρου…
ΠΕΡΙ ΚΟΣΜΑ ΑΙΤΩΛΟΥ
Ο Κοσμάς ο Αιτωλός, [1714 – 1779] ο επονομαζόμενος Πατροκοσμάς, υπήρξε μια σπουδαία μορφή της χριστιανοσύνης. Ως ιερομόναχος επιδόθηκε σ’ έναν αγώνα αφύπνισης των υπόδουλων Ρωμιών μέσω της παρότρυνσης του ανοίγματος σχολείων. Πίστευε πως τα γράμματα αποτελούν τη βάση για να έρθουν καλύτερες μέρες, γι’ αυτό και περιόδευσε σε αναρίθμητες πόλεις και χωριά διδάσκοντας τα ευαγγέλια, που γράφτηκαν σε γλώσσα ελληνική. Κάποιοι συνδέουν την δράση του με τον παλιότερο θρησκευτικό ουμανισμό «Φτιάξτε σχολειά δεν βλέπετε πως αγρίεψε το Γένος μας από τη αμάθειαν και εγινήκαμεν ως τα θηρία; Τα πάντα από το σχολείον τα μανθάνομεν, διατί χωρίς το σχολείον περιπατούμεν εις το σκότος. Καλύτερα να έχεις εις την χώραν σου σχολείον ελληνικόν, παρά να έχεις βρύσες και ποταμούς, διατί η βρύσις ποτίζει το σώμα, το δε σχολείον ποτίζει την ψυχήν».
Υπάρχουν όμως και απόψεις που ποικίλουν όσον αφορά τις προθέσεις του Κοσμά του Αιτωλού. Άλλοι θεωρούν ότι εξέφραζε αντι- εβραϊσμό, άλλοι πως εναντιώνονταν στους κοτζαμπάσηδες και τον πλούτο και άλλοι πως στόχευε στους παπικούς, τους Αλβανούς και τους Τούρκους. Υπήρχαν κι εκείνοι που εκτιμούσαν πως μετά την Ελληνική Επανάσταση του 1770 στην Πελοπόννησο, κατά την περίοδο των Ορλοφικών, οι Τούρκοι τον υποπτεύονταν ως πράκτορα των Ρώσων. Αναμφίβολα υπήρξε μια ιστορική μορφή που σήμερα η Ορθόδοξη Εκκλησία τον τιμά ως Άγιο.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Οι περιοδείες του σε συνδυασμό με τις διδαχές του, συνέβαλαν στην δημιουργία ενός μύθου, που όμως υπεύθυνοι να τον κρίνουν με στοιχεία και αντικειμενικότητα, είναι οι ερευνητές και οι ιστορικοί. Συνελήφθη και εκτελέστηκε στις 24 Αυγούστου, ημέρα Σάββατο του 1779 στο χωριό Κολικόντασι, κοντά στην πόλη του Βερατίου στην σημερινή Αλβανία. Στο κήρυγμα του αναφερόταν στις σχέσεις των ατόμων, της αγοράς, στις σχέσεις ανδρών και γυναικών και γενικότερα σε σχέσεις που ανάγονται στην ελλειμματική συνείδηση περί «κακού». Η προτροπή του για παιδεία, μέσω της κατανόησης των ιερών Γραφών, συνίστατο στην ανάγκη εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας, όχι όμως και της ελληνικής σκέψης που αναμφίβολα είναι κάτι διαφορετικό.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Συγγραφέας: Γρηγόρης Χαλιακόπουλος
Σκηνοθεσία: Μιχάλης Σδούγκος
Μουσική: Φίλιππος Περιστέρης
Σκηνικά – κοστούμια: Μιχάλης Σδούγκος
Φωτισμοί: Δημήτρης Παπαδόπουλος
Βοηθός Σκηνοθέτης: Δανάη Καλαχώρα
Παραγωγή: Θέατρο Κνωσός
Ερμηνεύει: Λάμπρος Τσάγκας
Αφηγητής: Χρίστος Τσάγκας