Το βιβλίο του Witold Gombrowicz, με τίτλο “Κόσμος”, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Νεφελη σε μετάφραση του Βασίλη Αμανατίδη.
Κινούμενος με παιγνιώδη ελευθερία μέσα στο είδος της αστυνομικής λογοτεχνίας, ο μεγάλος Πολωνός συγγραφέας Βίτολντ Γκομπρόβιτς εξερευνά διασκεδαστικά και με σαρδόνια ειρωνεία την αγωνία της ανθρώπινης ύπαρξης, την τυχαιότητα και αυθαιρεσία της γλώσσας, το δαιμονικό αστείο της ανθρώπινης ελευθερίας, τα όρια του εαυτού, αλλά και την απόπειρα του ανθρώπου να φέρει τάξη στο χάος του ψυχισμού του και του κόσμου.
Δυο νεαροί, ο Βίτολντ και ο Φουξ, συναντιούνται τυχαία σε μία πολωνική παραθεριστική πολίχνη. Θέλοντας να αποφορτιστούν από τα άγχη και την ανία της περίπλοκης μα τετριμμένης ζωής τους, εντοπίζουν μία απομονωμένη οικογενειακή πανσιόν στην οποία αποφασίζουν να καταλύσουν. Όμως πριν καλά καλά προλάβουν να φτάσουν, βρίσκονται μπλεγμένοι στα δίχτυα ενός μακάβριου συμβάντος, και λίγο αργότερα στις ιδιόμορφες δραστηριότητες και στις ψυχικές διακυμάνσεις της οικογένειας που κατοικεί εκεί. Ποιο είναι το αόρατο νήμα που συνδέει ένα κρεμασμένο σπουργίτι, δυο γυναικεία στόματα, ένα βέλος, ένα κλαράκι, ένα κοντάρι, μια γάτα και έναν παπά; Και ποιος ο αυτουργός των γελοίων εγκλημάτων τούτης της σεβάσμιας οικίας; Υπάρχει άραγε λύση στο αίνιγμα αυτό;
Το “Κόσμος” τιμήθηκε το 1967 με το Διεθνές Βραβείο Λογοτεχνίας (Formentor), ανοίγοντας το δρόμο για τη διεθνή αναγνώριση του Γκομπρόβιτς, ο οποίος έζησε τα περισσότερα χρόνια της ώριμης ζωής του αυτοεξόριστος στο Μπουένος Άιρες. Τελευταίο και πιο προσωπικό έργο του, αλλά και ένα από τα πλέον ακατάτακτα και ιδιαίτερα μυθιστορήματα του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα, είναι το μοναδικό μυθιστόρημα του Γκομπρόβιτς που δεν είχε εκδοθεί ώς τώρα στα ελληνικά. Η έκδοση συνοδεύεται από μεταφραστικό επίμετρο και εκτεταμένο χρονολόγιο-εργοβιογραφία του συγγραφέα.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ο Βιτόλντ Γκομπρόβιτς, γιος Πολωνών ευγενών, γεννήθηκε το 1904 στο Μαλοσύτσε. Το 1915 η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στη Βαρσοβία, όπου ο Γκομπρόβιτς φοίτησε στο γυμνάσιο και μετά στη Νομική Σχολή. Το 1926, πηγαίνει στη Γαλλία για μεταπτυχιακές σπουδές, ωστόσο ανακαλύπτει ότι τον ενδιαφέρουν ελάχιστα. Έτσι μένει ένα χρόνο στο Παρίσι και έξι μήνες στα Πυρηναία. Επιστρέφοντας στη Βαρσοβία το 1927, εργάζεται μέχρι το 1934 ως γραμματέας στο Πρωτοδικείο και το Εφετείο της πόλης, ενώ παράλληλα επιχειρεί τα πρώτα του λογοτεχνικά βήματα. Εκδίδει τα πρώτα του διηγήματα με τον τίτλο “Μνήμες από την εποχή της ανωριμότητας” (1933) και το θεατρικό έργο “Υβόννη, πριγκίπισσα της Βουργουνδίας” (1935). Συνεργάζεται ως κριτικός σε διάφορες εφημερίδες της Βαρσοβίας και το 1937 δημοσιεύει το μυθιστόρημα “Φερντυντούρκε” (στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ερατώ), που τον φέρνει στην πρώτη γραμμή της νέας πολωνικής λογοτεχνίας. Η έκρηξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, το καλοκαίρι του 1939 -εποχή που δημοσιεύεται στον πολωνικό τύπο το μυθιστόρημά του “Οι μαγεμένοι”- βρίσκει τον Γκομπρόβιτς να ταξιδεύει για το Μπουένος Άιρες, απ’ όπου δεν θα επιστρέψει. Θα μείνει εκεί είκοσι τέσσερα χρόνια και θα δημιουργήσει το σύνολο σχεδόν του έργου του, το οποίο από το 1950 εκδίδεται στα πολωνικά, πρώτα στο Παρίσι και μετά στην Πολωνία: “Υπερ-Ατλαντικός και Γάμος” (1950), “Ημερολόγιο” (1957-1966), “Η πορνογραφία” (1960), “Κόσμος” (1965), “Οπερέτα” (1966). Το 1963 επιστρέφει στην Ευρώπη. Εγκαθίσταται οριστικά στη Βανς, στη Νότια Γαλλία, όπου και πεθαίνει το 1969. Το 1967 του απονέμεται το Διεθνές Βραβείο Λογοτεχνίας “Φορμεντόρ”.
Διαβάστε την κριτική του βιβλίου από τον Γιάννη Αντωνιάδη, εδώ.