Κώστας Παπακωνσταντίνου: Με τους «Κάλπηδες» επιστρέφουμε ως ομάδα «Πτωχαλαζόνες» στο είδος θεάτρου με το οποίο ξεκινήσαμε

Πριν κάποια χρόνια, ο δημοσιογράφος Γιώργος Βιδάλης μού έδωσε να διαβάσω το διήγημα «οι Κάλπηδες» του Στρατή Μυριβήλη, λέγοντάς μου ότι θα ταίριαζε στον τρόπο που η ομάδα μας «Πτωχαλαζόνες» δραματοποιεί μη θεατρικά κείμενα. Είχε απόλυτο δίκιο.

Όταν επικοινώνησα με την εγγονή του συγγραφέα κα Χριστίνα Αγγελοπούλου, μας έδωσε την άδεια με χαρά.

Μας είπε πως την ιστορία των Κάλπηδων τής την έλεγε ο παππούς της σαν παραμύθι και αυτή με την σειρά της έλεγε αργότερα το ίδιο παραμύθι στα δικά της παιδιά.

Μια φορά κι έναν καιρό, ζούσαν πάνω στο νησί της Λέσβου δύο ξακουσμένοι κατεργάρηδες. Ο Ψευτοθόδωρος στη Χώρα και ο Καλπομανώλης στη Συκαμιά (το χωριό του Μυριβήλη). Κόμπαζαν και οι δύο πως κανείς δεν τους παραβγαίνει στην πονηριά και την μπαμπεσιά. Δεν άντεχαν όμως να ακούνε ο ένας για τα κατορθώματα του άλλου, κι έτσι ξεκίνησαν να βρουν τον ανταγωνιστή τους, να τον ξεγελάσουν και να αποδείξουν μια και καλή ποιος είναι ο πρωταθλητής στην κατεργαριά. Συναντιούνται στη μέση της διαδρομής, και χωρίς να αναγνωρίσει ο ένας τον άλλον, ξεγελούν και ξεγελιούνται αμοιβαία.

Το «ματς» έχει έρθει ισόπαλο κι ο αντίπαλος αποδεικνύεται υπολογίσιμος.

Ποιος είναι όμως ο αρχικάλπης;

Είναι ζήτημα τιμής και αξιοπρέπειας και πρέπει να λυθεί.

Στην προσπάθειά τους να το λύσουν, οι δύο κάλπηδες μπλέκουν σε περιπέτειες, συναντούν πειρατές, θησαυρούς, βρυκόλακες, δαιμόνους και «περιποιητικούς» Ανατολίτες.

Αφού κακοπάθουν αρκετά, αναγκάζονται να παραδεχτούν ο ένας την αξία του άλλου στην απατεωνιά, και να ζήσουν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα…

Με τους «Κάλπηδες», επιστρέφουμε ως ομάδα στο είδος θεάτρου με το οποίο ξεκινήσαμε, γίναμε γνωστοί, ασχοληθήκαμε για χρόνια και το αγαπάμε, την δραματοποίηση λογοτεχνίας.

Επιστρέφουμε κυρίως στην πρωτότυπη μέθοδο δραματοποίησης τής τριτοπρόσωπης αφήγησης  που επινοήσαμε και χρησιμοποιήσαμε  στις παραστάσεις μας: «οι Χαλασοχώρηδες» του Αλ. Παπαδιαμάντη, «Μαζώχτρα» του Αργ. Εφταλιώτη, «Αυτόχειρ» του Μιχαήλ Μητσάκη, «Μεταξύ Πειραιώς και Νεαπόλεως» του Γ. Βιζυηνού. H μέθοδος αυτή αντιμετωπίζει όλο το κείμενο ως διάλογο και επιτρέπει στο διήγημα να αποκτήσει θεατρική μορφή, διατηρώντας το όμως αυτούσιο, χωρίς διασκευή.

Για 3 χρόνια (2019-22) δίδαξα αυτή τη μέθοδο στο μάθημα «δραματοποίηση της λογοτεχνίας» στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ.

Οι «Κάλπηδες» είναι ένα άκρως κωμικό διήγημα, σατιρίζει στοιχεία κουλτούρας και συμπεριφοράς που αν και αρνητικά, αποδίδονται ως χαριτωμένα στην ελληνική ράτσα, όπως: το ψέμα, η επιπολαιότητα, η πονηριά, η καπατσοσύνη, η κομπορρημοσύνη, ο εύκολος πλουτισμός κ.α.

Ως παράσταση, θέλουμε μέσα από το γέλιο, να αναγνωρίσουμε τα ελαττώματά μας, να συμφιλιωθούμε μαζί τους, όχι όμως για να τα αποδεχτούμε, αλλά μήπως καταφέρουμε έτσι να λυτρωθούμε από αυτά, αφήνοντάς τα πίσω μας.

Διαβάστε επίσης:

Οι Κάλπηδες, του Στρατή Μυριβήλη σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου στο θέατρο Μπέλλος