«Μυθιστόρημα μυστηριώδες, μυστικό, μουρμουριστό, ψιθυριστό, μυκώμενο και μουγγό, το Πέδρο Πάραμο συγκεντρώνει έτσι όλους τους νεκρούς ήχους του μύθου». Έτσι περιγράφει ο Μεξικανός συγγραφέας Κάρλος Φουέντες Μασίας το εμβληματικό έργο του Χουάν Ρούλφο, με το οποίο επέλεξε να καταπιαστεί φέτος η αναγνωρισμένη Ομάδα Μουσικού Θεάτρου ΟΠΕRΑ.
Το Πέδρο Πάραμο, θα παρουσιαστεί επί σκηνής σε πανελλήνια πρώτη, στο ιστορικό ξενοδοχείο «Μπάγκειον» στην Ομόνοια. «Ο χώρος του ξενοδοχείου αυτού, ένας εγκαταλελειμμένος χώρος, ταιριάζει πολύ με την ατμόσφαιρα ενός χωριού-φάντασμα που περιγράφεται στο μυθιστόρημα», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Κώστας Βασαρδάνης ο οποίος μας μίλησε γι’ αυτό το πολυφωνικό μυθιστόρημα που του θυμίζει ταινίες του Φερνάντο Σολάνας, για τις “αλύτρωτες ψυχές” της Κομάλα που συμβολίζουν όλους εμάς, καθώς και για την “θεατρική συγγένεια” με τα μέλη της ομάδας OPERA.
Ο ίδιος, από από τους πιο ταλαντούχους ηθοποιούς της γενιάς του με πολλές και ενδιαφέρουσες ερμηνείες στο ενεργητικό του και κάτοχος του Βραβείου Χορν (2004), προβληματίζεται για το “επικίνδυνα πλουραλιστικό” θεατρικό τοπίο στην Ελλάδα και οραματίζεται για το μέλλον καλύτερες εργασιακές συνθήκες, ενώ σε πιο προσωπικό επίπεδο ονειρεύεται να μην χάσει το ενδιαφέρον του για την υποκριτική.
– Σε λίγες ημέρες, θα παρουσιάσετε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το Πέδρο Πάραμο, ένα από τα πιο όμορφα αλλά και πιο αινιγματικά κείμενα της σύγχρονης παγκόσμιας λογοτεχνίας. Ποια στοιχεία του έργου, θα λέγατε ότι σας γοητεύουν περισσότερο;
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Καταρχάς, ήταν ένα άγνωστο σε μένα βιβλίο και ένας απολύτως άγνωστος συγγραφέας. Θα έλεγα πως έχει μια ποιητική-μουσική αίσθηση ο τρόπος που είναι γραμμένο. Μου θυμίζει ταινίες του Φερνάντο Σολάνας, είναι σαν ένα μεγάλο τραγούδι, δεν έχει γραμμική αφήγηση, δομή καθαρή. Κι έχει αυτήν την παράξενη ατμόσφαιρα αυτών των χωρών της Λατινικής Αμερικής, ένα κλίμα όχι ακριβώς γνωστό σε μένα αλλά ούτε κι άγνωστο. Φτιάχνεις εικόνες, διαβάζοντας. Κι επίσης δεν κατατάσσεται εύκολα σε είδος. Έχει ένα επίπεδο πολιτικό, ένα άλλο υπαρξιακό, ένα άλλο μεταφυσικό. Πρόκειται για ένα πολύ ιδιαίτερο μυθιστόρημα, αναμφίβολα.
– Το Πέδρο Πάραμο περιγράφει μία “καμένη γη”, ένα χωριό-φάντασμα όπου ζουν οι βασανισμένες ψυχές των νεκρών που αναζητούν λύτρωση. Σύμφωνα με την δική σας άποψη, ποιες είναι οι αντανακλάσεις του έργου στο σήμερα;
Δεν ξέρω. Δεν πιστεύω ότι το έργο τέχνης υπάρχει λόγος να συνομιλεί με το σήμερα. Το έργο τέχνης συνομιλεί με την ψυχή του ανθρώπου η οποία δεν έχει σχέση με το επίκαιρο αλλά με το άχρονο. Δεν είναι τυχαίο ότι ο χρόνος δεν αντιμετωπίζεται γραμμικά στο μυθιστόρημα αυτό. Και δεν εννοώ ότι έχει flashbacks στη δράση, αυτό άλλωστε είναι μια πολύ συνηθισμένη τεχνική, μιλάω για έναν πολύ πιο βαθύ κατακερματισμό του χρόνου. Από κει και ύστερα, σαφώς μπορεί κανείς να βρει στοιχεία που αφορούν στο σήμερα (ο καθολικός παπάς τον οποίο παίζω εγώ, π.χ, αναρωτιέται για τη σημασία και την αξία της θρησκείας, την εντιμότητα του Κλήρου) αλλά νομίζω ότι το πράγμα οφείλει να πηγαίνει πέραν αυτού.
– Σε πιο προσωπικό επίπεδο, τί συμβολίζουν τα μουρμουρητά των “αλύτρωτων ψυχών” της Κομάλα καθώς και η φιγούρα του Πέδρο Πάραμο;
Ο Πέδρο Πάραμο, αυτό το “τέρας”, ο αφέντης, ο δυνάστης, ο τσιφλικάς, έχε έναν βαθύ, ανικανοποίητο παιδικό έρωτα…. Αυτό από μόνο του νομίζω πως συμβολίζει τις βαθιές αντιφάσεις του ανθρώπου. Όσο για όλα αυτά τα πλάσματα που κυκλοφορούν ως νεκροζώντανοι στην εγκαταλελειμμένη Κομάλα, νομίζω πως είμαστε όλοι μας, με την ιστορία μας, τα πάθη μας, τα ένστικτα και όλα όσα μας απαρτίζουν.
– Μετά τις Σοφολογιότατες και τους Εμπόρους των Εθνών, συνεργάζεστε ξανά με την Ομάδα Μουσικού Θεάτρου ΟΠΕRΑ η οποία διερευνά την χορικότητα της θεατρικής αφήγησης μέσα από έναν ιδιότυπο κώδικα σκηνικής επικοινωνίας. Τί σηματοδοτεί για εσάς αυτή η συνεργασία;
Με τη Τζωρτζίνα Δαλιάνη και τη Δανάη Σαριδάκη μας συνδέει μια σχέση είκοσι πια σχεδόν χρόνων αφού μαζί ξεκινήσαμε από τη δραματική σχολή του θεάτρου Εμπρός. Τα κορίτσια τελείωσαν για την ακρίβεια τέσσερα χρόνια πιο πριν από εμένα τη σχολή αλλά Οι Σοφολογιότατες που αναφέρετε είναι και για τους τρεις μας από τις πρώτες μας παραστάσεις. Πέρασαν αρκετά χρόνια από τότε αλλά νομίζω όλοι μας θυμόμαστε αυτήν την παράσταση με συγκίνηση και νοσταλγία. Ξανασυναντήθηκαμε πρόπερσι στους Εμπόρους, μια παράσταση που γνώρισε μεγάλη επιτυχία και παίχτηκε και στο εξωτερικό. Υπάρχει ένα στοιχείο θεατρικής συγγένειας που είναι πολύ όμορφο. Η χορικότητα νομίζω πως εντέλει συμβολίζει την επιθυμία για ένα θέατρο συνόλου, μια απόπειρα συλλογικής λειτουργίας, τουλάχιστον ως έναν βαθμό διότι ο ηθοποιός – κι αυτό δεν είναι μεμπτό – οφείλει να λειτουργεί επί σκηνής και ως μονάδα.
– Θα θέλατε να μας μιλήσετε λίγο και για τις επόμενες καλλιτεχνικές σας “συναντήσεις”; Υπάρχουν σκέψεις ώστε το Πέδρο Πάραμο και η Ψυχολογία Συριανού Συζύγου να συνεχίσουν το ταξίδι τους στη σκηνή την επόμενη θεατρική σεζόν;
Για τον Πέδρο Πάραμο δεν ξέρω να σας πω. Θα εξαρτηθεί νομίζω από τα προγράμματα και τον συντονισμό όλων μας. Ο Ροΐδης είναι πολύ πιο “ευέλικτος”. Έκλεισε φέτος έναν κύκλο παραστάσεων στην Αθήνα (Θέατρο Σταθμός, Φιλολογικός Σύλλογος Παρνασσός) και στην επαρχία (Σύρο, Αίγιο) αλλά νομίζω πως με την καινούρια σεζόν θα τον ξαναεπιθυμήσω. Είναι ένα εξαιρετικό κείμενο. Κρύβει πολλά κάτω από το χιούμορ και το πρώτο “δαντελωτό” επίπεδο, στοιχεία τα οποία βεβαίως πρέπει να είναι “εκεί” αλλά την ίδια στιγμή από μόνα τους δε φτάνουν.
Εκτός από τον Ροΐδη και τον Ρούλφο, θα συμμετάσχω και στον Προμηθέα Δεσμώτη του Αισχύλου που ανεβάζει η Μάρθα Φριντζήλα στο Μικρό θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου στις αρχές Αυγούστου. Παίζω δύο θεούς, τον Ήφαιστο και τον Ερμή στην αρχή και στο τέλος του έργου αντιστοίχως. Είναι δύο εκ διαμέτρου αντίθετοι ρόλοι, διότι ο πρώτος συμπονά τον Προμηθέα ενώ ο δεύτερος σαφώς έχει μια εχθρική διάθεση απέναντί του. Νομίζω ότι ένας δρόμος για να “βρεθούν” λοιπόν οι ρόλοι είναι μέσα από τη δυναμική της αντίθετης διάθεσής τους.
– Θυμάστε ποιος ήταν ο κυριότερος λόγος που σας έκανε να περιπλανηθείτε στον κόσμο του θεάτρου;
Ποιος είναι ο λόγος δεν το ξέρω ακριβώς. Το θέατρο άσκησε επάνω μου μεγάλη γοητεία από όταν ήμουν μικρό παιδί. Νομίζω πως μια επινοημένη πραγματικότητα είναι ο στόχος του θεάτρου κι αυτό αναζητούσα.
– Πώς ονειρεύεστε την συνέχεια αυτής της διαδρομής;
Ονειρεύομαι να ξεκαθαρίσει λίγο το θεατρικό τοπίο στη χώρα μας, το οποίο αυτήν τη στιγμή θα έλεγα πως είναι επικίνδυνα πλουραλιστικό… για να μιλήσω με χιούμορ… Ονειρεύομαι να βελτιωθούν οι εργασιακές συνθήκες. Σε πιο προσωπικό – καλλιτεχνικό, αν το θέλετε – επίπεδο ονειρεύομαι να μη χάσω τον ενθουσιασμό μου για την υποκριτική.
Info:
Πέδρο Πάραμο, του Χουάν Ρούλφο
22, 23, 24, 29, 30 Ιουνίου και 1η Ιουλίου 2018
«Μπάγκειον Ξενοδοχείο»
Προπώληση: viva.gr
Συγγραφέας: Juan Rulfo
Μετάφραση: Έφη Γιαννοπούλου
Σκηνοθεσία: Ελεάνα Τσίχλη
Μουσική σύνθεση: Θοδωρής Αμπαζής
Κινησιολογία: Νατάσσα Σαραντοπούλου
Σκηνογράφος – Ενδυματολόγος: Τίνα Τζόκα
Σχεδιαστής Φωτισμών: Στέλλα Κάλτσου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Αντριάννα Ανδρέοβιτς
Φωτογραφίες: Παναγιώτης Μάλλιαρης
Παίζουν οι Ηθοποιοί: Κώστας Βασαρδάνης, Τζωρτζίνα Δαλιάνη, Νέστωρ Κοψιδάς, Φώτης Λαζάρου, Νεφέλη Μαϊστράλη, Γιώργος Νούσης, Δανάη Σαριδάκη (στην παράσταση ακούγεται η φωνή της Νένας Μεντή)
* Το μυθιστόρημα του Χουάν Ρούλφο, Πέδρο Πάραμο, κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πατάκη, σε μετάφραση της Έφης Γιαννοπούλου.
Κεντρική φωτογραφία θέματος: ©Αντρέας Μαντάς
Διαβάστε επίσης:
Pedro Paramo, του Juan Rulfo από την ομάδα ΟΠΕRΑ στο Μπάγκειον