Η έκθεση, που παρουσιάζει περισσότερες από 80 -ανέκδοτες στην πλειοψηφία τους- φωτογραφίες του Κώστα Ζημέρη, φωτογραφικό υλικό και εξοπλισμό του φωτογραφείου του, εγκαινιάζεται την Παρασκευή 10 Δεκεμβρίου και θα έχει διάρκεια έως τις 27 Μαρτίου του 2022.
Η πόλη του Βόλου στη διάρκεια του 20ού αιώνα ανέδειξε μια σειρά σημαντικών φωτογράφων, όπως οι Στέφανος Στουρνάρας, Αντώνης Ραφανίδης, Δημήτρης Λέτσιος, θέτοντας το ερώτημα μιας τοπικής «Σχολής», που ως τέτοια θα συνιστούσε ιδιαιτερότητα για όλη την περιφέρεια. Επίλεκτη θέση σ’ αυτή διατηρεί ο Κωνσταντίνος Ζημέρης (1886-1980), που υπήρξε ενεργός τουλάχιστον για τέσσερις δεκαετίες, μεταξύ 1920-1960.
O κόσμος του Κώστα Ζημέρη, όπως αποτυπώνεται στις φωτογραφίες του στην πρώτη περίοδο του έργου του (1922 – 1940), είναι ο Βόλος, η καθημερινή ζωή, τα πρόσωπα της πόλης, πορτραίτα επώνυμων και ανώνυμων, οι πρόσφυγες και η εγκατάστασή τους, σημαντικές ιστορικές στιγμές, κτίρια και γωνιές του Βόλου που συνδέθηκαν με την επαγγελματική ζωή, τη βιομηχανική ανάπτυξη, τη λειτουργία του δημόσιου χώρου, αλλά και τα τοπία του Βόλου.
Στη δεύτερη περίοδο της δουλειάς του (1930 – 1938) δέχεται παραγγελίες κυρίως για λόγους προβολής, βιομηχανικές εγκαταστάσεις, προϊόντα της βιομηχανίας, όπως ψυγεία ή ραδιόφωνα, εργάτες, θεατρικές παραστάσεις, κ.ά., οι οποίες αποτυπώνουν την ανάπτυξη της πόλης, την οικονομική και κοινωνική ζωή, τους ανθρώπους και τις συνήθειές τους στο δημόσιο χώρο.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Στην τρίτη περίοδο (1940 – 1970) μεγάλο μέρος του έργου του καταλαμβάνει η καταγραφή γεγονότων κατά την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όπως βομβαρδισμοί, αλλά και εικόνες από τις ημέρες της Απελευθέρωσης και των διαδηλώσεων για τα Δεκεμβριανά. Μετά το τέλος του πολέμου ο Ζημέρης απαθανατίζει με τον φακό του παιδικές κατασκηνώσεις στο Πήλιο, καρναβαλικές εκδηλώσεις, παρελάσεις, εικόνες από το ΠΙΚΠΑ.
Όλα τα παραπάνω συνιστούν μοναδικά τεκμήρια και πολύτιμες όψεις μιας σημαντικής πόλης για 50 και πλέον χρόνια στη διάρκεια του 20ου αιώνα, μέσα από την προσωπική μάτια ενός σημαντικού φωτογράφου, αλλά και ανεκτίμητα φωτογραφικά έργα τέχνης.
Η Διεύθυνση Αρχείων, Μουσείων και Βιβλιοθηκών του Δήμου Βόλου διαθέτει στις συλλογές της 5.037 αρνητικά φωτογραφιών σε γυάλινες πλάκες από το εργαστήρια του Κώστα Ζημέρη, καθώς και φωτογραφικές μηχανές, μεγεθυμένες φωτογραφίες, εξοπλισμό φωτογραφικού στούντιο και εμφανιστηρίου, διάφορα εργαλεία, βιβλία και αναλώσιμο υλικό επαγγελματικού φωτογραφείου. Ανάμεσά τους φιλμ, συσκευασμένα από τον ίδιο τον φωτογράφο με όλα τα τότε γνωστά μέτρα προφύλαξης για τη διατήρησή τους, καθώς και ένα μεγάλο βιβλίο παραγγελιών.
Όπως σημειώνει ο επιμελητής της έκθεσης Ηρακλής Παπαϊωάννου: «Το αρχείο Ζημέρη σκιαγραφεί έτσι σε τοπικό επίπεδο το πρώτο μισό του δραματικού ελληνικού 20ού αιώνα. Το έργο του ταλαντεύεται από το ατομικό στο συλλογικό, φανερώνοντας μια εποχή στην οποία ένα πνεύμα ατομισμού διαβρώνει την έννοια της κοινότητας χωρίς ακόμη να κυριαρχεί. Ταλαντεύεται ακόμη ανάμεσα στην κλασική και τη μοντέρνα φωτογραφία, σε επίπεδο τεχνικό, αισθητικό όσο και εννοιακό: άλλοτε πατά στέρεα στη φωτογραφία των αρχών του 20ού αιώνα, κι άλλοτε ατενίζει νηφάλια μια εποχή προσδοκιών, ανακατατάξεων, συγκρούσεων, διαψεύσεων».
Παράλληλα με την έκθεση, κυκλοφορεί λεύκωμα – κατάλογος με φωτογραφίες και κείμενα για το έργο του φωτογράφου και τη σημασία του αρχείου του.
Επιπλέον, θα προσφέρεται στο κοινό ένας ακόμη τρόπος προσέγγισης του έργου του Κώστα Ζημέρη, με τη λειτουργία διαδραστικής πλατφόρμας, όπου θα παρουσιάζονται ψηφιοποιημένες φωτογραφίες από το αρχείο του. Οι επισκέπτες της ιστοσελίδας του Μουσείου της Πόλης του Βόλου θα μπορούν να καταθέτουν την προφορική τους μαρτυρία με αφορμή ένα γεγονός ή ένα σημείο που θα ανασύρει μνήμες και γεγονότα, εμπλουτίζοντας την τράπεζα προφορικών μαρτυριών που διαθέτει το Μουσείο, σε συνεργασία με το Εργαστήριο Προφορικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Με τις παραπάνω δράσεις παρέχεται για πρώτη φορά μια ολιστική ματιά στο έργο του Κώστα Ζημέρη, το τόσο σημαντικό για την ιστορία του Βόλου αλλά και την τέχνη της φωτογραφίας στην Ελλάδα γενικότερα.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
O Κωνσταντίνος Zημέρης (1886 – 1980) αποφοίτησε από την Εμπορική Σχολή Βόλου, όπου είχε καθηγητή σχεδίου τον γνωστό ζωγράφο Γιάννη Πούλακα. Το 1904 έφυγε στην Αμερική κι εγκαταστάθηκε στο Σεντ Λούις, όπου εργάστηκε ως φωτογράφος στούντιο, ενώ παρακολούθησε και μαθήματα σχεδίου. Το 1912 επέστρεψε στην Ελλάδα και πολέμησε εθελοντής στους Βαλκανικούς πολέμους. Στη συνέχεια εργάστηκε στο φωτογραφείο Μπούκα (Boucas) στην Αθήνα. Το 1918 γύρισε στον Bόλο και συνεργάστηκε με τον Αντώνη Pαφανίδη, φωτογράφο με δικό του στούντιο ήδη από το 1890 και δημιούργησαν τη γνωστή φωτογραφική φίρμα «Ραφανίδης & Ζημέρης» (ΡΑΦ.-ΖΗΜ). Μετά τη συνταξιοδότησή του εξακολούθησε να εργάζεται στο φωτογραφείο που κράτησαν ο γιος του Ιπποκράτης και η κόρη του Κυβέλη Ζημέρη, σύζυγος Κίτσου Μακρή.
O Κωνσταντίνος Zημέρης ήταν ένας από τους πρώτους πικτοριαλιστές Έλληνες φωτογράφους. Προσέγγιζε δηλαδή τη φωτογραφία ως τέχνη κοντινή στη ζωγραφική. Φύση πολύπλευρα καλλιτεχνική, ασχολήθηκε με τη ζωγραφική, τη μουσική και τη λογοτεχνία. Από το 1925 συμμετείχε σε φωτογραφικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό κερδίζοντας πολλές διακρίσεις. Το φωτογραφικό του ένστικτο διαμορφώθηκε πολύ από τον τόπο στον οποίο ζούσε. Το Πήλιο με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του αποτέλεσε μία από τις βασικότερες πηγές έμπνευσής του. Επίσης, εκτός από τοπία και πορτρέτα φωτογράφιζε με πάθος την πόλη του Βόλου, διασώζοντας εικόνες που χάθηκαν με τους σεισμούς του 1955.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Συντονισμός έργου – εποπτεία: Αίγλη Δημόγλου
Επιμέλεια έκθεσης: Ηρακλής Παπαϊωάννου
Πρώτη επιλογή φωτογραφιών / φωτογράφιση αρχειακού υλικού: Λέων Μουρτζούκος
Κείμενα καταλόγου: Ηρακλής Παπαϊωάννου, Λέων Μουρτζούκος, Ευγένιος Παπαδόπουλος
Τεκμηρίωση: Γιάννης Κουτής
Καλλιτεχνική επεξεργασία καταλόγου: Ελισσάβετ Μήλτου
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Λεωφορεία στην οδό Δημητριάδος, περίοδος Μεσοπολέμου (αρχείο Ζημέρη, ΔΗ.Κ.Ι)
