Kουαρτέτο του Χάινερ Μύλλερ στο Από Μηχανής Θέατρο

Η Εταιρεία Θεάτρου Συν-Επί (+,Χ) παρουσιάζει το Κουαρτέτο του Χάινερ Μύλλερ στο Από Μηχανής Θέατρο από τις …

15 Νοεμβρίου 2012. O κόσμος στο «Κουαρτέτο» είναι στο χείλος της καταστροφής, ή μόλις την έχει περάσει… Το σπουδαίο έργο του Χάινερ Μύλλερ σε ένα διαφορετικό ανέβασμα δια χειρός Άντζελας Μπρούσκου. Οι ήρωές του, Μερτέιγ και Βαλμόν, είναι οι θύτες και τα θύματα σε ένα ανελέητο παιχνίδι σεξ και εξουσίας. Θεωρούν τον έρωτα μια ταπεινή διέγερση και υπέρτατη ευτυχία, την ευτυχία των ζώων… Τα θύματά τους δεν μπορούν να κάνουν τον παραμικρό ελιγμό: αγνοούν τη γοητεία του κυνηγιού. Οι ήρωες του έργου θέτουν νέα όρια ανάμεσα στην πίστη και την απιστία, τη δύναμη και την αδυναμία, τη σεξουαλική απόλαυση και την υποταγή.

Ο Χάινερ Μύλλερ εμπνέεται από τους δύο χαρακτήρες του διάσημου μυθιστορήματος του Σοντερλό ντε Λακλό «Επικίνδυνες Σχέσεις» και δημιουργεί ένα σύγχρονο, σαγηνευτικό και μοιραίο ζευγάρι που απορρίπτει κάθε κανόνα και δε διστάζει να δοκιμάσει οτιδήποτε απαγορευμένο. Ένα ατέλειωτο γαϊτανάκι φύλων, ρόλων, επιθυμιών και αλλαγών που δε σταματάει να μας ερεθίζει ποτέ.

Λίγα λόγια για το έργο
 
To «Koυαρτέτο» του Χάινερ Μύλλερ εξακολουθεί να απασχολεί σύγχρονους θεατρικούς δημιουργούς και κοινό σε πολλές χώρες του κόσμου. Τριάντα χρόνια από το πρώτο ανέβασμα του στο Μπόχουμ της τότε Δυτικής Γερμανίας (1982) και εικοσιτρία χρόνια από την δική μου μετάφραση στα ελληνικά για την πρώτη σκηνική παρουσίαση του έργου στην Ελλάδα (1989), παραμένει ένα κείμενο «επικίνδυνο». Πρισματικό, σκληρό, αβυσσαλέο και βαθιά πολιτικό κάτω από την επιφάνεια των ερωτικών παιχνιδιών και του θεάτρου μέσα στο θέατρο. Η πρισματική δομή του, συγκροτημένη γύρω από τον πυρήνα της σεξουαλικής εμπειρίας, του επιτρέπει να αναδεικνύει με τις διάφορες κοφτερές και άσεμνες πλευρές, έναν λόγο επίκαιρο για τα ερωτικά σώματα και τον θάνατο, για την υπέρβαση των ορίων και την υπέρβαση των φύλων, για τους θύτες και τα θύματα, για τα εργαλεία θανάτωσης και ταπείνωσης. Ο Μύλλερ διασκευάζοντας  τις «Επικίνδυνες σχέσεις» του Λακλό, έγραψε μια μαύρη κωμωδία για την εποχή της μπουρζουαζίας, για τη θηριωδία της ερωτικής μονομαχίας, για τη χωρίς φραγμούς πάλη του ατόμου να επικρατήσει και να καταδυναστεύσει. Ο Μύλλερ γεφυρώνοντας τον ιστορικό χρόνο, από την απαρχή του αστικού φιλοσοφικού στοχασμού για την ατομικότητα μέχρι το λυκόφως της αστικής κουλτούρας, περνάει από ακτίνες τον σκελετό της αστικής κοινωνίας σε κρίση. Ομως όπως ο ίδιος είχε πει, το «Κουαρτέτο» υπήρξε και «μιαν αντίδραση στο πρόβλημα της Τρομοκρατίας».

Ελένη Βαροπούλου  

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Χάινερ Μύλλερ

Ο Χάινερ Μύλλερ γεννήθηκε στις 9 Ιανουαρίου του 1929 στο Έππεντορφ της Σαξονίας και πέθανε στις 30 Δεκέμβρη του 1995. Οι Ναζί τον στρατολόγησαν στα δεκαέξι του, τις τελευταίες εβδομάδες του πολέμου. Εργάστηκε ως υπάλληλος βιβλιοπωλείου και δημοσιογράφος και τα πρώτα του πεζά και ποιήματα δημοσιεύτηκαν το 1951.
Υπήρξε συνεργάτης του θεατρικού τμήματος της Ένωσης των ανατολικογερμανών συγγραφέων, από όπου διεγράφη μετά την παράσταση με φοιτητές της δραματικής σχολής Η μετοικίζουσα ή Η ζωή στην εξοχή, και συντάκτης του περιοδικού “Νέα Τέχνη”. Συνεργάστηκε με το θέατρο Μαξίμ Γκόρκι του ανατολικού Βερολίνου και κέρδισε μαζί με την σύζυγό του Ινγκς το βραβείο Χάινριχ Μαν για το έργο τους “Μείωση μισθού”.

Το 1971, στην 11η ολομέλεια του ενιαίου σοσιαλιστικού κόμματος Γερμανίας  τον επέκριναν για το έργο του Η οικοδομή, γιατί στα έργα του κυριαρχεί ο «ιστορικός πεσιμισμός». Αφορμή για την επίθεση αυτή στάθηκε και το έργο του Μάκμπεθ, βασισμένο στην ομώνυμη σαιξπηρική τραγωδία. Τα έργα του δεν μπορούσαν γενικά να παίζονται στη Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας.

Αρκετά χρόνια μετά του επετράπη από την Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας να ταξιδεύει ελεύθερα μεταξύ των δύο Γερμανιών και να ανεβάζει τα έργα του, τα οποία πια γνώριζαν μεγάλη επιτυχία. Στη Δυτική Γερμανία απέσπασε πολλά βραβεία, ανάμεσά τους τα βραβεία Λέσλινγκ,  Μιλχάιμ,  Γκέοργκ Μπύχνερ κ.α. Το 1980 σκηνοθέτησε στο ανατολικό Βερολίνο για πρώτη φορά δικό του έργο, την Αποστολή.
Το 1990, και μετά την πτώση του τείχους, ο Μύλλερ εξελέγη πρόεδρος της Ακαδημίας των τεχνών του Βερολίνου και το 1995 έγινε καλλιτεχνικός διευθυντής του “Μπερλίνερ Ανσάμπλ”.
Η υπόθεση της Στάζι, της μυστικής αστυνομίας της ανατολικής Γερμανίας, συνδέθηκε με τον Μύλλερ και κατηγορήθηκε  ως πληροφοριοδότης της. Ο Μύλλερ δήλωσε ότι απλώς επιχείρησε να αποκτήσει επιρροή στη μυστική αστυνομία, με ενέργειες που δεν έβλαψαν κανέναν.
Θεατρικός συγγραφέας, φιλόσοφος, αλλά και ποιητής, εμπνεόταν συχνά από την αρχαία ελληνική τραγωδία ή από έργα μεγάλων συγγραφέων, όπως ο Σαίξπηρ και ο Μπρεχτ. Μεταξύ των σημαντικότερων έργων του ανήκουν τα: Η διόρθωση (1957), Τρακτέρ (1955-61), Φιλοκτήτης (1965), Ηρακλής 6 (1966), Μάουζερ (1970), Μάκβεθ (1971), Τσιμέντο (1972), ΜηχανήΆμλετ (1977), Κουαρτέτο (1980), Ρημαγμένη Όχθη – Μήδειας Υλικό -Τοπίο με Αργοναύτες (1983), Περιγραφή εικόνας (1984).

Λίγα λόγια για τη σκηνοθέτη
Άντζελα Μπρούσκου
Γεννήθηκε στην Αθήνα. Αποφοίτησε από  το  Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν. Συνεργάστηκε ως ηθοποιός και performer με  το  Θέατρο Τέχνης, τον Μιχαήλ Μαρμαρινό, τη Μίρκα Γεμεντζάκη, τη Μαίρη Τσούτη & το χοροθέατρο Ανάλια, τον Θεόδωρο Τερζόπουλο, το Εθνικό Θέατρο, τον Δημήτρη Παπαϊωάννου,  τη Ρούλα Πατεράκη και τον Γιάννη Χουβαρδά.

Έχει ασχοληθεί με την έρευνα πάνω στη μέθοδο και την τεχνική του ηθοποιού με βασικό άξονα την αρχαία τραγωδία, ως δασκάλα, ηθοποιός και σκηνοθέτης.

Το 1993 ίδρυσε το «Θέατρο Δωματίου» με την Παρθενόπη Μπουζούρη –καθώς και το  ομώνυμο  Studio  υποκριτικής– με το οποίο έχει παρουσιάσει, σε δική της σκηνοθεσία, τα έργα: Μισάνθρωπος του Μολιέρου (1994), Υπηρέτριες του Ζαν Ζενέ (1995), Δεσποινίς Τζούλια του Στρίντμπεργκ (1997), Μήδεια του Ευριπίδη (1999), Ναι της Μαργαρίτας Καραπάνου (2001), Βόυτσεκ του Γκέοργκ Μπύχνερ (2002), Ήρθε η ώρα Τομή του Τόμας Οστερμάιερ (2004), Περιμένοντας …(κάτι για την πείνα…), βασισμένο στο Περιμένοντας τον Γκοντό του Σάμουελ Μπέκετ (2005),  Ηλέκτρα του Σοφοκλή (Φεστιβάλ Αθηνών) (2006), Blasted της Σάρα Κέιν (2007), Λεωφορείον ο Πόθος του Τεννεσσή Ουίλλιαμς (2008), Αγαμέμνων του Αισχύλου (Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου) (2008), Reality σε σύλληψη & δραματουργία Άντζελας Μπρούσκου (2009).

Άλλες συνεργασίες της: Αλεξανδρινό Κουαρτέτο του Λώρενς Ντάρελ (2009, Φεστιβάλ Φιλίππων-Καβάλας), Δεσποινίς Μαργαρίτα του Ρομπέρτο Ατάυντε (2009,  Καλλιτεχνικός Οργανισμός «Φάσμα» του Αντώνη Αντύπα), Τζάκυ της Ελφρίντε Γιέλινεκ (2009, Από Μηχανής Θέατρο) Wonderland, βασισμένο στην  Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων του Λούις Κάρολ (2010, Ελληνική Θεαμάτων), Τίτος Ανδρόνικος του Σαίξπηρ (2010, Εθνικό Θέατρο) Κλυταιμνήστρα (2011, Φεστιβάλ Αθηνών), Μαμά η ζωή είναι αγρίως απίθανη(2011, δραματουργία της Άντζελας Μπρούσκου πάνω στα κείμενα της Μαργαρίτας Καραπάνου, Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών), Επιτάφιος του Περικλέους(2012).

Μετάφραση: Ελένη Βαροπούλου
Σκηνοθεσία: Άντζελα Μπρούσκου
Σκηνικά–Κοστούμια: Άντζελα Μπρούσκου-Νίκος Αναγνωστόπουλος
Φωτισμοί: Αλέκος Γιάνναρος
Παίζουν οι ηθοποιοί: Άκις Βλουτής, Δανάη Σκιάδη
Φωτογραφίες: Σταμάτης Αμπάτης