Το κυνήγι του Βασιλιά Ματθία: Κριτική βιβλίου του Νίκου Ξένιου

Μια ιστορία από τα βάθη του χρόνου που κυλά σαν γάργαρο νερό και σαν θεριό θυμίζει πως ο άνθρωπος είναι ικανός για το χειρότερο και το καλύτερο, να μισεί και να αγαπά, να εξουσιάζει και να υπομένει, να δημιουργεί και να καταστρέφει, να μεγαλουργεί και να συρρικνώνει. Με αβίαστο τρόπο η ιστορία του βασιλιά Ματθία έρχεται να συμπορευτεί στο τώρα με την ιστορία πέντε ανθρώπων μεταναστών που παλεύουν να ξεφύγουν από τα νύχια του ματωμένου περιστεριού, να λυτρωθούν από τις ριπές ενός πολέμου και να ζήσουν με αξιοπρέπεια τη ζωή τους, μια ζωή που αξίζει να την ζεις. Αυτό είναι το πάντρεμα που κατορθώνει με εξαιρετικά ευφυή αλλά και έξοχα απλό τρόπο ο συγγραφέας Νίκος Ξένιος μέσα σε μόλις λίγες σελίδες. Συναισθηματικά φορτισμένη η ιστορία και λογοτεχνικά άρτια σε κάθε της σημείο αιχμαλωτίζει την προσοχή μας και γεννά μέσα μας ερωτήματα για το που βαδίζουμε και τι κόσμο θα αφήσουμε στους επόμενους που ακολουθούν.

Ο αδίστακτος βασιλιάς Ματθίας

Οι πέντε μετανάστες επιθυμούν διακαώς την μεταφορά τους στην Ευρώπη για να οικοδομήσουν ένα μέλλον ασφάλειας και σιγουριάς μακριά από την καταπίεση που βιώνουν στο Κουρδιστάν από όπου ξεκινούν το φιλόδοξο όσο και σωτήριο οδοιπορικό τους. Ποια Ευρώπη όμως τους περιμένει και τι τελικά μπορεί να τους προσφέρει; Είναι ένα όνειρο θερινής νυκτός ή ελπίδας αυτό που επιχειρούν να δοκιμάσουν με κίνδυνο της ζωής τους; Η ιστορία που ο Ξένιος αφηγείται δείχνει το αέναο κυνήγι της εξουσίας ενός βασιλιά στην Ουγγαρία, ο οποίος δεν λογαριάζει τίποτα και κανέναν στον δρόμο για την κατάκτηση όσων επιθυμεί και λαχταρά. Με κάθε κόστος είτε ανθρώπων είτε άλλων έμβιων όντων, θα ξεχυθεί σε έναν αγώνα κυνηγιού σε όλα τα μήκη και πλάτη της επικράτειας του βασιλείου του για να εκδικηθεί για την χαμένη αγάπη, για την Μερσούδα που αγάπησε και αυτή τόλμησε να τον εγκαταλείψει για να νιώσει την ελευθερία. Αδυσώπητος, αδίστακτος, αιμοσταγής σε κάθε έκφανση του βίου του θα βρει θύμα του την αθώα ψυχή ενός ελαφιού που θα κατακτήσει γιατί η εξουσία του και η δύναμη του δεν βρίσκουν καμία αντίσταση. Και όλα αυτά γιατί η γυναίκα που θέλει ως λάφυρό του δεν θα υποκύψει στην αδηφάγα όρεξή του, θα ορίσει εκείνη την τύχη της πράγμα ανεπίτρεπτο και έτσι εκείνος οφείλει να πάρει εκδίκηση.

Στον δρόμο προς την ελευθερία

Τελικά ποιος ορίζει την τύχη των ανθρώπων και γιατί η αδικία κυριαρχεί και παρασύρει στον διάβα της κάθε προσπάθεια επιβίωσης; Τι τίμημα πληρώνει αυτή η παρέα των πέντε ανθρώπων που το μόνο που ζήτησαν είναι ένα πιάτο ελευθερίας και ήρεμης ζωής μακριά από τύμπανα πολέμου και αναξιοπρέπειας που κάποιοι επιμένουν να σερβίρουν; Τόσους αιώνες μετά το κυνήγι συνεχίζεται, όχι από τον Ματθία αυτή την φορά, αλλά από κάποιους άλλους αδίστακτους εμπόρους σαρκός που έχουν ντυθεί με τα πέπλα των επίδοξων κυρίαρχων βασιλέων και σπέρνουν δυστυχία, τρόμο και πανικό. Οι πέντε φίλοι θα μεταμορφωθούν σε ελάφια και θα έρθουν αντιμέτωποι με ένα ζοφερό παρόν και ένα ανύπαρκτο μέλλον μακριά πολύ από αυτά που οι ίδιοι είχαν μέσα τους φανταστεί και ονειρευτεί. Δεν έχει λογική, δεν έχει ερμηνεία η καταδίκη τους αυτή, ο Θεός που πιστεύουν όμως δεν τους εγκατέλειψε, με τον δικό του τρόπο τους απελευθερώνει από τα δεινά της επί γης ζωής, παίρνει κοντά του τα ελάφια του. Τα λόγια του αφηγητή είναι χαρακτηριστικά: “Αρκούσε λίγος φόβος για να διαλυθούμε. Τα πρόσωπα των φίλων μου εξατμίστηκαν, μαζί με τις ιστορίες τους και τις νοσταλγίες τους και τις αγάπες τους”.

Η πληγωμένη Ευρώπη αδυνατεί

Είναι τόσο οδυνηρό να αντικρίζει κανείς την αδυναμία της Δύσης – των κυβερνήσεων και των μηχανισμών – να αγκαλιάσει και να προστατεύσει αθώες ψυχές, να παρέμβει αποφασιστικά δείχνοντας ανθρωπιά, να δώσει ελπίδα στον κατατρεγμένο, να διαφυλάξει με ζήλο τα ιδανικά που θεωρητικά πρεσβεύει και έτσι να δείξει ανά τον κόσμο πως μέσα στα σύνορά της, στα σπλάχνα της ο κόσμος είναι λίγο καλύτερος και λίγο πιο ελπιδοφόρος. Ο Ξένιος με μοναδικά ανθρώπινο τρόπο περνάει τόσα πολλά μηνύματα, συγκινεί χωρίς μελοδραματισμούς και ξόδεμα άσκοπων συναισθηματισμών. Είναι εκεί να καταγράψει και να εξιστορήσει ιστορίες ανθρώπων με αγάπη και να νοιαστεί για όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μας. Και να γράψει μέσω του ήρωά του: “Το μέλλον μας είναι αβέβαιο. Οι σχέσεις μας κάνουν φτερά και πετούν σαν τις κουβέντες μας και σαν τον αέρα. Στην Ευρώπη φυσάει ένας άνεμος ζοφερός, που θα μας παρασύρει και θα μας στροβιλίσει σαν φύλλα δέντρου”.

Αποσπάσματα

“Στον ορίζοντα ούτε χωριό ούτε σπίτι. Σαν να είχε περάσει από κει ο ‘Ανθρωπος μία και μοναδική φορά, αδειάζοντας πίσω του άσφαλτο και τίποτε άλλο”.

Διαβάστε επίσης:

Ο Νίκος Ξένιος και το «Κυνήγι του Βασιλιά Ματθία»

Το κυνήγι του Βασιλιά Ματθία – Νίκος Ξένιος