La mer est ton miroir: έκθεση ζωγραφικής του Γιώργου Σαλταφέρου στη Gallery Genesis

Η Gallery Genesis παρουσιάζει την έκθεση ζωγραφικής του Γιώργου Σαλταφέρου, με τίτλο La mer est ton miroir.

Η Katharina Bütikofer, Καλλιτέχνης, Επιμελήτρια και Καθηγήτρια Διδακτικής της Τέχνης στη Βέρνη και η Ίρις Κρητικού, Επιμελήτρια και Ιστορικός Τέχνης προλογίζουν με τα κείμενα τους την έκθεση του Γιώργου Σαλταφέρου.

Ακολουθούν αποσπάσματα από τα κείμενα τους.

«Ελεύθερε άνθρωπε, θα αγαπάς παντοτινά τη θάλασσα! Η θάλασσα είναι ο καθρέφτης σου, παρατηρείς την ψυχή σου στο κύλισμα τ’ ατέλειωτο του κύματος και το πνεύμα σου είναι εξίσου πικρό όσο ο βυθός της θάλασσας.» – Charles Baudelaire, 1821 – 1867 – Αρχή 14ου ποιήματος “Ο άνθρωπος και η θάλασσα”, «Άνθη του Κακού» (έκδοση 1857)

«Ανθρώπινη ψυχή
Πόσο μοιάζεις στο νερό!
Ανθρώπινο πεπρωμένο
Πόσο μοιάζεις στον άνεμο.»

Johann Wolfgang von Goethe, 1749 – 1832 – “Το τραγούδι των πνευμάτων πάνω στα νερά¨, 1779

Ανέκαθεν οι άνθρωποι ατενίζουν εντυπωσιασμένοι τα κινούμενα ή ήρεμα νερά. Το αέναο παιχνίδι των αντανακλάσεων εμπνέει ποιητές, ζωγράφους, μουσουργούς προκαλώντας τους να εκφράσουν τις πραγματικά δύσκολες στην αναπαράστασή τους λεπτές αλλαγές. Ο Γιώργος Σαλταφέρος εντάσσεται στον κύκλο αυτών των αναζητητών και πειραματιζόμενων καλλιτεχνών. Το θέμα της θάλασσας σφραγίζει τον καλλιτέχνη από την πρώτη παιδική του ηλικία και τον ακολουθεί. Ως παιδί του Αιγαίου έχει βιώσει και εσωτερικεύσει με όλες τις αισθήσεις του τις πολύπτυχες εκφάνσεις του αλμυρού στοιχείου. Το ποίημα του Baudelaire «Ο άνθρωπος και η θάλασσα» είναι προσαρμοσμένο στα μέτρα του Σαλταφέρου και έχει επιλέξει ένα στίχο του ως τίτλο της έκθεσής του: “ La mer est ton miroir” (Η θάλασσα είναι ο καθρέφτης σου).

Από το 2011 έως σήμερα έχει δημιουργηθεί μία μεγάλη σειρά έργων μέσα στην οποία ο Σαλταφέρος έχει αισθητοποιήσει σε ποιητικές εικόνες τις αγκυροβολημένες παρατηρήσεις, αισθήματα, αναμνήσεις και φαντασίες του. Με τους πίνακές του οδηγεί το θεατή να παρατηρήσει από πολύ κοντά την επιφάνεια του νερού. Δίνεται η εντύπωση πως κάποιος καθισμένος σε σκάφος πλησιάζει μυστηριακές ακτές. Είναι περισσότερο μία εντύπωση άφιξης παρά αναχώρησης. Ο ορίζοντας βρίσκεται πίσω από τον θεατή, αισθητός, αλλά όχι άμεσα ορατός. Ο Σαλταφέρος εσκεμμένα εξαιρεί τη νοσταλγική γραμμή του ορίζοντα, ταυτόχρονα αυτή η παράλειψη ενδυναμώνει την παρουσία της στη φαντασία.

Katharina Bütikofer, Bern
Καλλιτέχνης, Επιμελήτρια και Καθηγήτρια Διδακτικής της Τέχνης
Βέρνη, Ελβετία

Η (αν)ήσυχη σάρκα του νερού

Τα ήσυχα νερά κυλούν βαθειά

Τα ήσυχα νερά, κυλούν βαθειά…». Στην ατομική του έκθεση που επιλέγει ως αφετηρία της έναν στίχο από τα Άνθη του Κακού του Baudelaire (La mer est ton mirroir/ Η Θάλασσα είναι ο καθρέφτης σου) και χτίζεται γύρω από έγκλειστους, σκοτεινούς σαν κατράμι όγκους νερού και τις μυριάδες ψιθυριστικές αντανακλάσεις τους στη βιομηχανική ζώνη του Περάματος, ο Γιώργος Σαλταφέρος μετακινείται αθόρυβα από το νυχτερινό αστικό τοπίο της Αθήνας σε έναν γυμνό από προσωπικές μνήμες τόπο, επιλέγοντας τη συγκίνηση της ζωγραφικής, προχωρώντας σε μια νέα εξαντλητική καταβύθιση με διαφορετική θεματολογία αλλά με οικεία στην πυκνή συνθετική του δεξιότητα και ζωγραφική μανιέρα συστατικά. Τα στάσιμα νερά και οι αντανακλάσεις τους στις δεξαμενές και τις παρυφές των σιωπηλών κτηρίων δουλεύονται με τρόπο εξαντλητικό, γίνονται ο τρόπος και ο σκοπός των πλαστικών αλλά και των εννοιολογικών αναζητήσεων του ζωγράφου.  

Η πρώτη επίσκεψη του Σαλταφέρου στη ναυτική ζώνη του Περάματος πραγματοποιήθηκε με την παρότρυνση μιας φίλης, οργανώθηκε εξαιτίας της σφοδρής επιθυμίας των χαμηλόφωνων φαιών και των γκρίζων που ο ζωγράφος αδυνατούσε να εντοπίσει στο εκτυφλωτικό φως του Αιγαίου όπου εργαζόταν μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα. Φτάνοντας εδώ και επιλέγοντας την ώρα που το φως μπερδεύεται με το σκοτάδι ευνοώντας την ορθή απόφαση της αφαίρεσης, εύθραυστες και ευμετάβλητες σάρκες νερού, σκουριάς και τσιμέντου, φάσματα ελάχιστων λάμψεων, επίμονες σημειώσεις με μολύβι και ανακουφιστικά σβησίματα της γραμμής, αναμνήσεις χαρακτικής και αναρίθμητα φωτογραφημένα αρχεία τράπηκαν στη πυκνή ρυθμολογία της νέας δουλειάς του. Στη διαδικασία αυτής της λυτρωτικά απαλλαγμένης από αφηγηματικό προορισμό ζωγραφικής και με εξαίρεση το διασταλτικά φωτεινό καλοκαίρι που  αφιερώνεται εξ ανάγκης στα σχέδια και τις ακουαρέλες, οι εποχές απασχολούν λιγότερο τον Σαλταφέρο από ό,τι οι ώρες. Ο ακίνητος χρόνος αμβλύνεται στο διηνεκές, ανασυντάσσεται με μελάνια και ακρυλικά, επαναπροσδιορίζεται με σβησμένα κόκκινα, ώχρες, φαιά, διαδοχικές απαλειφές και μουντές μεταλλικές λάμψεις.Το πεθαμένο νερό του Περάματος εξέρχεται σαν απροσδιόριστα διεγερτικό φωτεινό μονοπάτι από το ανεξερεύνητο σπήλαιο του Πλάτωνα, ξυπνά και κινείται σε υπόγειες διαδρομές κάτω από τη θολή πορεία του ήλιου, σέρνεται απειλητικά ανάμεσα στα βιομηχανικά κτήρια, σκιρτά και σαλεύει επιζητώντας λεπίδες φωτός, δράττοντας θραύσματα προσοχής και βλέμματος.

…Η σπάνια ποιότητα της ζωγραφικής του Γιώργου Σαλταφέρου, αν και ενταγμένη πλέον θεματικά στον ελληνικό χωροχρόνο εξακολουθεί να επικαλείται και να υπενθυμίζει αβίαστα τις ευρωπαϊκές καταβολές της: οι στίξεις και οι τονικότητες, η ρυθμολογία και η αναπνοή, τα κενά και οι πυκνώσεις της, αμβλύνουν τα γεωγραφικά όρια, κατευθύνουν τον θεατή σε έναν περιρρέοντα ορίζοντα εντυπώσεων, διαθλάσεων και αντανακλάσεων όπου συναντώνται οι παλιές και οι νέες σημειώσεις και οι αθόρυβες επιδιώξεις του ζωγράφου: οι πλημμυρισμένες από παλαιό νερό πλατείες της Βενετίας, οι σιωπηλές διαδρομές των τραίνων σε επαρχιακές εύφορες πεδιάδες και τα ευεργετικά μελαγχολικά απογεύματα σε μικρά ευρωπαϊκά καφέ όπου οι θαμώνες διασταυρώνονται αμίλητοι. Το σκοτεινό κατώι του πατρικού σπιτιού στο Κόρθι με τις ανεπαίσθητες φωτεινές δέσμες στο δάπεδο, οι στραφταλιστές παραλίες της Άνδρου με το ανελέητο φως και το αεικίνητα ήσυχο θαλασσινό νερό, οι ασάλευτοι υδάτινοι όγκοι στο Πέραμα που εξακολουθούν να κυλούν βαθειά…

Ίρις Κρητικού
Επιμελήτρια και Ιστορικός Τέχνης

Ο Γιώργος Σαλταφέρος γεννήθηκε στην Άνδρο το 1966. Σπούδασε Παιδαγωγικά και Πολιτικές Επιστήμες στην Αθήνα και Διδακτική της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο της Βέρνης, Χαρακτική, Έρευνα στο Σχέδιο και Ιστορία της Τέχνης στη Σχολή Καλών Τεχνών της Βέρνης στην Ελβετία.  Έλαβε Μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στη Διδακτική της Τέχνης και Μουσειοπαιδαγωγική από το Πανεπιστήμιο της Βέρνης.

Έχει πραγματοποιήσει 20 ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα, Ελβετία και Γαλλία, ενώ έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές εκθέσεις.

Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.