Λεσβία: Το ιδιαίτερο ντοκιμαντέρ της Τζέλης Χατζηδημητρίου ξανά στο Τριανόν

Θα μπορούσε να είναι μια οποιαδήποτε όμορφη κωμόπολη σε ένα οποιοδήποτε όμορφο ελληνικό νησί. Όμως δεν είναι. Η Ερεσός της Λέσβου των 1.581 κατοίκων σήμερα, η Ερεσός της αρχαιότητας, συνδεδεμένη αξεδιάλυτα με τη λυρική ποιήτρια Σαπφώ, αποτελεί εδώ και δεκαετίες πόλο έλξης και ουτοπία μιας παγκόσμιας λεσβιακής κοινότητας.

Για περισσότερα από 40 χρόνια, λεσβίες απ’ όλο τον κόσμο συρρέουν εδώ αναζητώντας αγάπη, ελευθερία και μια αίσθηση κοινότητας. Η συναναστροφή τους με τους ντόπιους δεν έχει ανέκαθεν υπάρξει ανέφελη. Ποιος ορίζει την κυρίαρχη σημασία της λέξης Λεσβία; Και πόσο έτοιμη μπορεί να είναι μια μικρή κοινωνία να δεχτεί την πλήρη ανατροπή του ετεροκανονικού μοντέλου, πόσο μάλλον ν’ αποτελέσει σύμβολό της;

Η ταινία έκανε πρεμιέρα στο Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα του 26ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, όπου κέρδισε Ειδική Μνεία (Mermaid) και Βραβείο του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου πρωτοεμφανιζόμενης σκηνοθέτιδος του ελληνικού προγράμματος. Το ντοκιμαντέρ απέσπασε επίσης το Βραβείο της Επιτροπής και το Βραβείο Κοινού στο Festival Écrans Mixtes στη Λυόν, ενώ συνεχίζει το ταξίδι του σε πολυάριθμα φεστιβάλ του εξωτερικού (BFI Flare London LGBTQIA+ Festival, Roze Filmdagen – Amsterdam LGBTQ+ Film Festival, The Greek Film Festival in Berlin, Lovers Film Festival στο Τορίνο, Thin Line Fest στο Τέξας κ.ά.). Επιπλέον, κέρδισε το Βραβείο Κοινού στο Wicked Queer: Boston’s LGBTQ+ Film Festival και στο Pink Apple Film Festival στην Ελβετία.

Λεσβία – Σύνοψη ταινίας

Τη δεκαετία του ‘70, λεσβίες από όλο τον κόσμο καταφθάνουν σε ένα μικρό χωριό της Λέσβου. Ενώ οι εντάσεις με τους κατοίκους αυξάνονται, η σκηνοθέτρια Τζέλη Χατζηδημητρίου -ντόπια και λεσβία η ίδια- αφηγείται μια ιστορία 40+ χρόνων γύρω από την αγάπη, την κοινότητα, τις συγκρούσεις, αλλά και τι σημαίνει να νιώθει κανείς αποδεκτός.

Η σκηνοθέτρια, φωτογράφος και συγγραφέας Τζέλη Χατζηδημητρίου φέρει υπερήφανα και διττά την ταυτότητα της Λεσβίας. Με την ομώνυμη πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της παραδίδει μια πολύτιμη καταγραφή της πορείας της Ερεσού από τη δεκαετία του 70 έως σήμερα, διασώζοντας ταυτόχρονα ένα σημαντικό κομμάτι της ΛΟΑΤΚΙ+ ιστορίας.

Μέσα από σπάνιο αρχειακό υλικό, ημερολόγια, φωτογραφίες, βίντεο και συνεντεύξεις των ανθρώπων που καθόρισαν την ανθρωπογεωγραφία και το πνεύμα της περιοχής μέσα στα χρόνια, ξετυλίγεται η συναρπαστική ιστορία ενός τόπου αλλά και μιας ολόκληρης κοινότητας, που αξίωσε συμπερίληψη και ίση μεταχείριση, ακόμα κι όταν αυτά δεν ήταν καθόλου αυτονόητα. Μια ιστορία τόσο παλιά και τόσο καινούργια, επίκαιρη όσο ποτέ, τη στιγμή που στην Ελλάδα σήμερα δίνεται ξανά η μάχη για τα ίσα δικαιώματα.

Σημείωμα σκηνοθέτιδας – Τζέλη Χατζηδημητρίου

Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο νησί της Λέσβου, της οποίας το φως, οι άνθρωποι και τα τοπία έχουν αποτελέσει πάντοτε έμπνευση για μένα. Σε όλες τις προηγούμενες δουλειές μου έχω προσπαθήσει να αποτυπώσω το πνεύμα των ανθρώπων της Λέσβου. Στη «Λεσβία», την πρώτη μου μεγάλου μήκους ταινία, θέλησα να πάρω τον λόγο εγώ, ως υπερήφανο μέλος της λεσβιακής κοινότητας, και να μιλήσω για το πώς αυτή η κοινότητα δημιουργήθηκε. Η «Λεσβία» είναι αποτέλεσμα δουλειάς 10 χρόνων, κατά τη διάρκεια των οποίων συγκέντρωσα υλικό και έκανα εκ βαθέων συζητήσεις με δεκάδες μέλη της λεσβιακής κοινότητας και με ντόπιους της Ερεσού. Θέλω να πιστεύω ότι έδωσα σε όλους τον χώρο να είναι ο εαυτός τους.

Η Ερεσός η ίδια, αυτό το εκπληκτικής ομορφιάς ηφαιστιογενές τοπίο με την ατελείωτη παραλία, τα γαλάζια νερά και το μοναδικό φως που ενέπνευσε την Σαπφώ, αποτελεί μια από τις κεντρικές ηρωίδες της ταινίας μου. Η εικόνα της μέσα στις διαφορετικές εποχές του χρόνου μπλέκεται με τη δική μου προσωπική ιστορία. Υπ’ αυτή την έννοια η ταινία αποτελεί εξίσου μια προσωπική όσο και συλλογική αφήγηση. Δεν είναι μόνο η ιστορία μου αλλά και η ιστορία εκατοντάδων λεσβιών που διεκδίκησαν έναν χώρο για να υπάρξουν ελεύθερα και με ασφάλεια. Εκεί που η λεσβιακή κοινότητα συνεχίζει ακόμα και σήμερα να αλλάζει, να διευρύνεται και να προσφέρει έναν αδιαπραγμάτευτο και ασφαλή χώρο προσωπικής έκφρασης.

Ταυτότητα ταινίας
Λεσβία

77’ | Σκηνοθεσία, Διεύθυνση Φωτογραφίας, Ήχος: ΤΖΕΛΗ ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡΙΟΥ | Μοντάζ: IVA RADIVOJEVIC, ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΓΑΚΗΣ | Πρωτότυπη Μουσική, Sound Design & Μίξη Ήχου: ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, ΝΑΣΟΣ ΣΩΠΥΛΗΣ – FABRIKA | Επεξεργασία Εικόνας: ΣΑΚΗΣ ΜΠΟΥΖΑΝΗΣ – 2|35 | Υπηρεσίες Post Production: MASSIVE PRODUCTIONS | Σύμβουλος Περιεχομένου: ΕΛΙΣΑΒΕΤ ΠΑΚΗ | Επικοινωνία: PANYIOTA PAGOULATOS – PINK ORCHID INTERNATIONAL | Associate Producer: JAN ROFEKAMP | Παραγωγοί: ΤΖΕΛΗ ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡΙΟΥ – ΑΝΕΜΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ, ΡΕΑ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗ, ΓΙΟΥΡΙ ΑΒΕΡΩΦ – ANEMON PRODUCTIONS | Συμπαραγωγή: ΕΡΤ | Ελληνική Διανομή: Cinedoc

Με την υποστήριξη ΕΚΚ, ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ, EL*C, ONASSIS CULTURE, 2/35 MASSIVE PRODUCTIONS | Φεστιβαλική Διανομή: THE FILM COLLABORATIVE