“Λένε πως οι λέξεις πεθαίνουν τη στιγμή που θα ειπωθούν. Εγώ λέω πως εκείνη τη μέρα γεννιούνται” θα γράψει η Emily Dickinson. Με τα ποιήματα της Millay ο λόγος γιορτάζει και η έκφραση φοράει τα καλά της. Είναι τόσο πηγαία τα συναισθήματα, τόσο όμορφα σπαρμένα τα άνθη της ψυχής της που ο αναγνώστης χαίρεται ακόμα και όταν αισθάνεται την δραματικότητα και την απελπισία της. Μια ποιήτρια όχι τόσο γνωστή στο ελληνικό κοινό και όμως τόσο άξια που τιμά την γυναικεία φύση την οποία πάλεψε να υπερασπιστεί. Τόσο ο πρόλογος του μεταφραστή Χαρίλαου Νικολαΐδη όσο και το επίμετρο της Ευαγγελίας Κουλιζάκη δείχνουν το μεράκι των ανθρώπων που φρόντισαν να φτάσει στα χέρια μας μια τέτοια έκδοση και πόσο η Millay έχει σημαδέψει την διανόηση και την ποιητική σκέψη με το αυθόρμητα ταραχώδες και συνάμα το ρομαντικό του ψυχισμού της.
Ο έρωτας στα χρόνια της Millay
“Η Millay γιορτάζει την παροδικότητα του έρωτα. Απορρίπτει τη συναισθηματολογία της χαμένης αγάπης, όχι όμως το συναίσθημα” γράφει ο Χ. Νικολαΐδης στον πρόλογο. Είναι όντως πολύ τολμηρή και γενναία και μιλά ανοιχτά για τον έρωτα που συναρπάζει, σκορπά, συγκινεί και αναστατώνει τον άνθρωπο. Με οδηγό την δική της προσωπική κατάσταση και με έμπνευση τις ερωτοτροπίες που στιγμάτισαν τη ζωή της ξεδιπλώνει έναν ολόκληρο κόσμο εικόνων και περιγραφών, με θέρμη και πάθος ξετυλίγει το κουβάρι της ιστορίας των ερωτικών πόθων χωρίς επιφυλάξεις και συγκράτηση. Γιατί γεννηθήκαμε για να μας περιπαίζει ο έρωτας, να μας δίνει χαρές ο έρωτας, να μας κάνει να χύνουμε δάκρυα, αυτός ο λιλιπούτειος Θεός που δεν λογαριάζει τίποτα στον διάβα του.
Μια δυναμική γυναίκα
Η Millay ανήκει στη γενιά εκείνη των δημιουργών που στάθηκαν αγέρωχες και όρθιες απέναντι στην αντρική υπεροχή, με δυναμισμό και σθένος προέταξαν την δική τους δημιουργικότητα και προσέφεραν ακόμα περισσότερο ευαισθησία στον ποιητικό ή συγγραφικό λόγο. Γυναίκα “παθιασμένη, συναισθηματικά ανελέητη και εύθρυπτη ταυτόχρονα” γράφει η Ε. Κουλιζάκη και πράγματι στους στίχους της αναδύεται αυτή η όμορφα δαιμονισμένη ιέρεια με έντονο το γυναικείο στοιχείο που τόσο πολύ μαγεύει και συγκινεί, μία άλλη Ζέλντα Φιτζέρλαντ που είναι έτοιμη για τα πάντα. Δυναμική η ίδια για έναν ακόμα λόγο πολύ σημαντικό. Έχοντας βιώσει και τον χωρισμό των γονιών της δεν λύγισε, στάθηκε όρθια και μέσω της λυτρωτικής γραφής προσπάθησε να επουλώσει τις τραυματικές πληγές ενός τέτοιου βιώματος κάτι που αντικατοπτρίζεται και στους στίχους της.
“Ω πράγματα που δεν είχα δει, κομμάτια που δεν μπόρεσα να ενώσω,
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Γιατί με κράταγαν φράχτες θαμνώδεις και χαντάκια ώσπου να μεγαλώσω.
Και ο πατέρας και η μητέρα από δύο μεριές με άρπαζαν δυνατά,
Με ένα “Ποιον θα προτιμούσες;” κι ένα “Με ποιον θα ήσουν πιο καλά;”
Ο μύθος της Millay
Η Millay δεν αποσκοπούσε με την γραφή της να χτίσει την υστεροφημία της, ήταν μία γυναίκα που τόσο με την γυναικεία της φύση όσο και με την απαράμιλλη προσωπική χροιά της γραφής της κατάφερε μέσα στα χρόνια που έζησε να χτίσει έναν μύθο που την έχει κατατάξει στις κορυφαίες ποιήτριες του 20ου αιώνα. Αυτή η παρακαταθήκη αξίζει να φωτίζεται όλο και περισσότερο με εκδόσεις όπως αυτή.
“Το κερί μου φλέγεται κι από τις δυο μεριές͘
Δεν θα βαστήξει όλο το βράδυ
Μα ω, φίλοι μου καλοί, και αχ, έχθρες παλιές –
Πανέμορφα δαμάζει το σκοτάδι!”