Η πορεία της ομάδας “Ραφή” είναι λίγο – πολύ γνωστή στο μουσικόφιλο κοινό. Μερικοί νέοι και ταλαντούχοι τραγουδιστές κατάφεραν τα τελευταία χρόνια να “απεγκλωβίσουν” την όπερα από τις αυστηρές, μεγαλοπρεπείς αίθουσες και να την “μεταφέρουν” σε εναλλακτικές, απρόσμενες τοποθεσίες. Η πιο πρόσφατη παράστασή τους, ήταν ο “Μικάδος” στην Εναλλακτική Σκηνή της Λυρικής, την περασμένη σεζόν.
Ο προγραμματισμός του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου 2018 όμως, περιλαμβάνει μια ακόμα ενδιαφέρουσα παραγωγή από την “Ραφή“. Επέλεξαν να παρουσιάσουν τον “Ιδομενέα” του Μότσαρτ στο παλαιότερο σπίτι της Αθήνας, το Αρχοντικό Μπενιζέλων στην Πλάκα, με την αναγνωρισμένη χορογράφο Αμάλια Μπένετ να αναλαμβάνει αυτήν την φορά την σκηνοθετική καθοδήγηση.
Έχοντας μια ακόμη καλή αφορμή λοιπόν, η υψίφωνος Λητώ Μεσσήνη, μιλά για όσα καθιστούν τον “Ιδομενέα” μια ιδιαίτερη πρόταση στον φεστιβαλικό χάρτη της Αθήνας, το βάρος αλλά και την πρόκληση να ασχολείται ένας νέος ερμηνευτής με το λυρικό τραγούδι σήμερα, αλλά και το όνειρο κάποιου σημαντικού ανοίγματος της “Ραφής” στο εξωτερικό. Κάτι που τους ευχόμαστε ολόψυχα!
– Ο «Ιδομενέας» του Μότσαρτ παρουσιάζεται από την ομάδα Ραφή, στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών. Γιατί επιλέξατε την συγκεκριμένη όπερα; Ποιες ερμηνευτικές προκλήσεις κρύβει;
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Αναζητούσαμε ένα έργο που να μπορούμε να εμβαθύνουμε στους χαρακτήρες. Και ο Ιδομενέας πέρα από την υπέροχη μουσική -σα να σε μεταφέρει σε παλάτια και κήπους δίπλα στη θάλασσα- μάς δίνει ήρωες με βάθος. Πέντε πρόσωπα με την δική τους ιστορία και όλες αυτές οι ιστορίες εμπλέκονται μεταξύ τους. Η επιλογή του καθενός επηρεάζει την ζωή όλων. Εδώ δεν υπάρχουν καλοί και κακοί. Ο κάθε ένας έχει αρετές, αδυναμίες, διλήμματα. Η σκιαγράφηση αυτών των πολύπλευρων χαρακτήρων αποτελεί πρόκληση.
– Στον τίτλο υπάρχει και η φράση «Το βάρος της ιστορίας». Ποια έννοια της ιστορίας χρησιμοποιείται στην συγκεκριμένη περίπτωση και τι θέλετε εσείς να εκφράσετε μέσα από αυτό;
Πρόκειται για το βάρος της ιστορίας που διατρέχει τις γενιές. Στο επίκεντρο του έργου βρίσκεται το χάσμα των γενεών, το παλιό που καλείται να συγκρουστεί με το νέο. Τα πρέπει του παρελθόντος αναμετρώνται με τα θέλω του παρόντος. Όπως σημειώνει και η σκηνοθέτις της παράστασης, Αμάλια Μπένετ, «Η προβληματική της όπερας ,τολμηρή και σύγχρονη, αφοπλίζει με την επικαιρότητά της: Οι νεότεροι προσπαθούν να μην συνθλιβούν από την ιστορία, οι γηραιότεροι από το βάρος της προσωπικής τους ιστορίας».
– Πώς συνδιαλέγεται κατά τη γνώμη σας ο Ιδομενέας με το Αρχοντικό των Μπενιζέλων, όπου θα πραγματοποιηθεί η παράσταση; Ποιοι άξονες συνδέουν το έργο με το σημαντικό ιστορικό κτίριο;
Το πολύ ενδιαφέρον στοιχείο με το Αρχοντικό των Μπενιζέλων είναι ότι από τον 16ο αιώνα που χτίστηκε η πρώτη κατοικία έως τον 20ο, συνεχώς μεταβάλλεται. Μπαίνουν προσθήκες, μετασκευάζεται, αναμειγνύονται οι αρχιτεκτονικοί ρυθμοί. Φαίνονται τα διαφορετικά layers της Ιστορίας. Σε αυτόν τον χώρο, που γίνεται μέρος της δραματουργίας, κινούνται οι χαρακτήρες του έργου, φέροντας τη δική τους Ιστορία και αλληλεπιδρώντας με το σπίτι. Κινούμαστε στα διάφορα επίπεδα και ο καθένας μας φωτίζει πτυχές το κτίσματος, δωμάτια, γωνιές, τη σκάλα, το μπαλκόνι.
– Γενικότερα, ως «Ραφή» έχετε σχηματίσει έναν ενδιαφέροντα «χάρτη» με μέρη όπου φιλοξένησαν κατά καιρούς τις διάφορες παραστάσεις σας. Τι συμβολίζουν οι τόποι που επιλέγετε για τις εκάστοτε παραγωγές σας;
Επιλέγουμε χώρους που φέρουν ένα στίγμα θεατρικό, καλλιτεχνικό, ιστορικό, αρχιτεκτονικό. Εξ αρχής οι παραγωγές μας ήταν site specific. Ο χώρος παίζει ρόλο στην επιλογή του έργου. Και το αντίστροφο. Οι δύο αυτοί πόλοι συνδιαλέγονται και αλληλοσυμπληρώνονται, χωρίς να είναι αντίπαλα δέη και το ένα να επικρατεί του άλλου.
– Στην πορεία της η «Ραφή» έχει συνεργαστεί με εμπνευσμένους σκηνοθέτες. Με μια αναγνωρισμένη χορογράφο όπως η Αμάλια Μπένετ να παραλαμβάνει τη «σκυτάλη», τι διαστάσεις παίρνει η σκηνοθετική δομή του Ιδομενέα;
Η Αμάλια έχτισε την δραματουργία με αφετηρία το διάλογο του έργου με τον χώρο. Στον οικείο χώρο του σπιτιού οι χαρακτήρες βρίσκονται σε μία συνεχή ροή. Ήρωες σε διαρκή κίνηση -αναχωρητές από τον εαυτό τους, από τις σχέσεις, από την ιστορία.
– Διαθέτετε ένα πλούσιο βιογραφικό με σημαντικές σπουδές. Ως μια καλλιτέχνιδα της νεότερης γενιάς, πώς βλέπετε να αντιμετωπίζεται το λυρικό τραγούδι στην Ελλάδα σήμερα, τόσο από πλευράς θεατών, όσο και από πλευράς των επικεφαλής του πολιτισμού;
Το λυρικό τραγούδι έχει πάντα κοινό στην Ελλάδα και μία παράδοση δύο αιώνων. Τον 19ο αιώνα Έλληνες συνθέτες διαπρέπουν στο εξωτερικό. Στις αρχές του 20ου αιώνα, η οπερέτα και η επιθεώρηση, είδη που διατηρούν το λυρικό ιδίωμα, γνωρίζουν μεγάλη άνθηση γεμίζοντας κάθε βράδυ τα θέατρα της Αθήνας.
Τα τελευταία χρόνια η Λυρική Σκηνή έχει διευρύνει το κοινό της. Με εκπαιδευτικές δράσεις, εμπλουτισμένο ρεπερτόριο, εμπλοκή θεατρικών σκηνοθετών στις παραγωγές, έλκει όλο και περισσότερο κόσμο.
Επίσης, το λυρικό τραγούδι εισέρχεται σιγά σιγά στο χώρο του θεάτρου, του χορού, των εικαστικών τεχνών.
Πιστεύω ότι αυτό που χρειάζεται πλέον είναι να μπουν και άλλοι θεσμοί στο παιχνίδι. Ωραιότατα θα μπορούσαν να ανεβαίνουν παραστάσεις μουσικού θεάτρου σε συνεργασία με το Εθνικό Θέατρο και με ΔΗΠΕΘΕ.
Επίσης, είναι επιτακτική ανάγκη να ξεκινήσουν επιχορηγήσεις και να δωθούν κίνητρα σε ιδιώτες ή επιχειρήσεις για χορηγίες.
– Από προσωπική εμπειρία θα λέγατε πως στην Ελλάδα, ένας λυρικός ερμηνευτής μπορεί να βιοποριστεί ασχολούμενος αποκλειστικά με τη μουσική που αγαπά; Και τι απαιτήσεις κρύβει κάτι τέτοιο;
Στην Ελλάδα είναι δύσκολο να βιοποριστεί κανείς μόνο από την όπερα. Υπάρχει δυστυχώς ένα μοναδικό λυρικό θέατρο που, παρά την πληθώρα παραγωγών, δεν μπορεί να απορροφήσει τον όγκο των τόσο αξιόλογων τραγουδιστών που υπάρχουν. Οι περισσότεροι εργαζόμαστε ως freelancer και αυτό είναι ζόρικο, γιατί συνεχώς ερχόμαστε σε επαφή με το εφήμερο. Οι αντίξοες συνθήκες , όμως, κάποιες φορές μας τροφοδοτούν με πείσμα και εφευρετικότητα, ώστε να καταφερουμε στο τέλος να πετύχουμε σε αυτό που αγαπάμε.
– Ποιες είναι οι δημιουργικές σας φιλοδοξίες για το μέλλον;
Να συνεργαστώ με ανθρώπους από διαφορετικούς καλλιτεχνικούς χώρους και να κάνει η «Ραφή» το μεγάλο της βήμα σε φεστιβάλ του εξωτερικού.
Φωτογραφίες: © Ηλίας Μαδούρος
Διαβάστε επίσης:
Ιδομενέας, από την Ομάδα Ραφή και την Αμαλία Μπένετ | * Οι παραστάσεις για όλες τις ημέρες είναι sold out