Λίτσα Τότσκα: Ο Ουρανός παραμένει ανεξερεύνητος προορισμός

Την ανάγκη ο ελληνικός μύθος ν’ αποτελέσει τον μίτο που θα μας συνδέσει με τη ρίζα μας και θα νοηματοδοτήσει την πορεία και την ταυτότητά μας, επισημαίνει η Λίτσα Τότσκα με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου της «Ο Ουρανός μιλά ελληνικά» από την Ελληνοεκδοτική το οποίο πλέον θα διατίθεται και στα πωλητήρια των μουσείων όλης της χώρας. Μαγιά στη σκέψη της, η πολύχρονη δημοσιογραφική της πορεία στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο. Μέσα από τις ιστορίες της μιλά για τη ζωή και τα απρόοπτά της, αναζητώντας τρόπους να συναντηθεί με την καλύτερη εκδοχή του εαυτού της.

***

-Είναι το δικό σας χριστουγεννιάτικο δώρο ότι το βιβλίο σας θα διατίθεται πλέον και στα πωλητήρια των μουσείων μας;

Δεν θα μπορούσατε να το θέσετε καλύτερα. Αυτό αποφάσισε ο ΟΔΑΠ, ο Οργανισμός Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων του Υπουργείου Πολιτισμού, το παλιό ΤΑΠ, που αποφασίζει ποιές εκδόσεις διατίθενται στα πωλητήρια των μουσείων της χώρας μας. Είναι μεγάλη η τιμή και την εκλαμβάνω ως επιβράβευση της προσπάθειάς μου ν’ αποδώσω με συνέπεια και ακρίβεια τους ελληνικούς μύθους με τους οποίους καταπιάστηκα. Και είμαι διπλά χαρούμενη γιατί θα διατίθεται και η έκδοση του βιβλίου στα αγγλικά οπότε θα ταξιδέψει στις βιβλιοθήκες όλου του κόσμου χάρη στους επισκέπτες των μουσείων μας που θα το επιλέξουν.

-Πώς αποτιμάτε την πορεία του βιβλίου;

Μέσα στην πρώτη χρονιά της κυκλοφορίας του, πέρασε ήδη στην δεύτερη έκδοση και την τέταρτη χιλιάδα του και συνεχίζει το ταξίδι του. Αγαπήθηκε από μικρούς και μεγάλους. Πολλοί ενήλικες θέλησαν να το κάνουν δώρο σε παιδιά αλλά συγκινήθηκαν και οι ίδιοι από τις περιπέτειες του ελληνικού μύθου: έρωτες, μάχες και περιπέτειες που προσφέρουν συγκινήσεις αντάξιες μίας χολιγουντιανής ταινίας. Δεν είναι τυχαίο ότι ο ελληνικός μύθος κρατά γερά στο box office του διεθνούς ενδιαφέροντος εδώ και αιώνες.

-Τί κενό ήρθε να καλύψει βιβλιογραφικά;

Θέλησα να συγκεντρώσω σε ένα βιβλίο γνώσεων, που θα είναι γραμμένο απλά αλλά όχι απλοϊκά, ελληνικούς μύθους που αφορούν στη γέννηση των αστερισμών. Είναι ένα βιβλίο που δίνει την αφορμή, μικροί και μεγάλοι να σηκώσουμε το βλέμμα στον ουρανό, κάτι που δεν κάνουμε συχνά γιατί μας κρατούν δεμένους στα… επίγεια, αγωνίες και προβλήματα. Έτσι όμως αποσυνδεόμαστε από τη μήτρα που μας γέννησε, από τη φύση, το μεγαλείο της αλλά και τα μυστήριά της. Στον 21ο αι. ο ουρανός παραμένει ένας ανεξερεύνητος προορισμός, οπότε έχει ενδιαφέρον να μάθεις τί σκαρφίστηκαν οι αρχαίοι Έλληνες για να δώσουν απαντήσεις σε ερωτήματα που γεννήθηκαν τις έναστρες νύχτες. Νομίζω ότι η γοητεία της ζωής κρύβεται στην ανακάλυψή της: οι απορίες γεννούν ερωτήσεις και οδηγούν τα βήματά μας από την εποχή των σπηλαίων έως σήμερα.

-Ελληνοκεντρικός ο τίτλος…

Θα έλεγα κυριολεκτικός. Αυτό αποφάσισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση τη δεκαετία του 1920 η οποία όρισε τα επακριβή όρια καθενός από τους 88 αστερισμούς, διατηρώντας τις ονομασίες που τους έδωσαν οι αρχαίοι Έλληνες. Σήμερα, χρησιμοποιούμε διεθνώς, τις ελληνικές ονομασίες των βασικών αστερισμών του ουράνιου θόλου, που βέβαια παραπέμπουν στους μύθους που τους γέννησαν. Και οι Κινέζοι έχουν τη δική τους μακραίωνη πορεία στην παρατήρηση των άστρων ενώ μετά τους αρχαίους Έλληνες ακολούθησαν με επιτυχία οι Άραβες. Όμως, γεννήθηκα και ζω σε αυτό το κομμάτι γης που λέγεται Ελλάδα και με ενδιαφέρει ό,τι έχει διαμορφώσει έως σήμερα την ταυτότητά μου. Οι μύθοι, τα έθιμα και οι αντιλήψεις που με μεγάλες αντοχές ταξίδεψαν στον χρόνο για να με συναντήσουν, έβαλαν σε αυτό το λιθαράκι τους και με απασχολούν εδώ και χρόνια.

-Έχουν νόημα όλα αυτά σ’ ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον;

Πώς θα προσδιορίσεις τη θέση σου στον κόσμο; Πώς θα εκπέμψεις το στίγμα σου αν δεν γνωρίζεις την αφετηρία και την πορεία σου; Θεωρώ ότι οι μύθοι και τα έθιμα είναι πνευματικά και πολιτισμικά επιτεύγματα, που φέρουν σημάδια της ιστορίας κάθε λαού. Με επηρέασαν στο πώς σκέφτομαι, αντιδρώ και αισθάνομαι και με βοηθούν να καταλάβω καλύτερα τον εαυτό μου και το περιβάλλον στο οποίο ζω. Ο ελληνικός μύθος αποτέλεσε το θεμέλιο της ελληνικής φιλοσοφίας και κατ’ επέκταση του δυτικού πολιτισμού, είναι βασικός κρίκος στην εξέλιξη της σκέψης του ανθρώπου στη Δύση.

-Συστηθήκαμε εξ’ αρχής έτσι όπως έπρεπε με την προγονική κληρονομιά;

Η αρχαία ελληνική σκέψη δεν είναι κάτι στείρο και…καταναγκαστικό όπως παραλίγο να μας πείσει το εκπαιδευτικό μας σύστημα αλλά βρίσκεται σε διαρκή συνομιλία με την παγκόσμια σκέψη όπως φανερώνει το πλήθος ξενόγλωσσων βιβλίων που κυκλοφορούν κάθε χρόνο και αφορούν στην αρχαία Ελλάδα. Επειδή λοιπόν υπάρχει… ένοχο προηγούμενο, σκέφθηκα πολύ πριν αρχίσω να επισκέπτομαι σχολεία για το πώς θα έπρεπε να μιλήσω στα παιδιά για το βιβλίο. Έτσι, για να μην βαριούνται, έχω στήσει ένα ιδιαίτερο παιχνίδι με αφετηρία τα ονόματα και τα προσωπικά τους βιώματα και το παίζουμε συντροφιά. Τα παιδιά διψούν για κάθε τί καινούργιο αρκεί να τα κάνεις να ενδιαφερθούν: η πλήξη είναι ο χειρότερος εχθρός τους. Είμαι ευγνώμων γιατί η εικονογράφος Μαρία Μανουρά ζωντάνεψε με έμπνευση και ευαισθησία τους ήρωες του μύθου και δημιούργησε καθαρές μορφές με στοιχεία που δανείστηκε από τα αγγεία της κλασικής αρχαιότητας. Όταν πάλι απευθύνομαι σε ενήλικο κοινό η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από το πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τον ελληνικό μύθο και τη φιλοσοφία για να κάνουμε τη ζωή μας καλύτερη.

-Συμμετέχετε με διηγήματά σας και σε συλλογές ενηλίκων. Κατοικούν σε διαφορετικούς… πλανήτες η συγγραφή και η δημοσιογραφία;

Στη συγγραφή, εμπειρίες, λόγια και σκέψεις της καθημερινής ζωής, βάζουν τη φαντασία στο παιχνίδι. Η δημοσιογραφία από την άλλη, είναι μία καλή πρώτη ύλη για ν’ αποδελτιώσεις τη ζωή. Εδώ όμως υπάρχει ένα θέμα. Το πώς αποφασίζεις να αποδελτιώσεις τη ζωή, δηλαδή να προσεγγίσεις τα γεγονότα, να τα κατανοήσεις και να τα ερμηνεύσεις. Με θυμώνουν απίστευτα όλες αυτές οι άνευ ουσίας ανατριχιαστικές λεπτομέρειες σε ρεπορτάζ και δημοσιεύματα, με αφορμή ιστορίες ενδοοικογενειακής βίας και κακοποίησης, που δυστυχώς αυξάνουν και πληθύνονται στον καιρό μας. Είναι σαν να εκβιάζουν την προσοχή μας απευθυνόμενοι στα κατώτερα ένστικτά μας που διψούν για αίμα και σπέρμα. Κανείς δεν αναλογίζεται ότι αυτές οι πληροφορίες λόγω διαδικτύου είναι εκτεθειμένες και στα μάτια παιδιών και εφήβων. Αισθάνομαι πραγματικά ευγνώμων που στην εκπομπή μου τα πρωινά του Σαββατοκύριακου στο Δεύτερο Πρόγραμμα της ΕΡΤ, έχω την…πολυτέλεια ν’ αναδεικνύω τις όμορφες πλευρές της ζωής και ν’ αναζητώ μαζί με τους ακροατές λέξεις και σκέψεις που θα μας δημιουργήσουν την ανάγκη να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι γιατί «έχει η ζωή γυρίσματα» όπως είναι και ο τίτλος της εκπομπής.

-Η χρονιά στη δύση της. Τί θα θέλατε να ευχηθείτε;

Να έχουμε υγεία και να μπορούμε να πορευόμαστε με αξιοπρέπεια. Για μένα είναι πολύ σημαντικό οι πράξεις μας να συνοδοιπορούν με τις αξίες και τις σκέψεις μας. Με λίγα λόγια, κι αν κληθούμε να κάνουμε εκπτώσεις -γιατί δεν ζούμε σε μία κοινωνία αγγέλων- να μην μας τραυματίσουν εσωτερικά και χάσουμε το ενδιαφέρον μας για τη ζωή. Τα απρόοπτα είναι πάντα στο πρόγραμμα, αρκεί να έχουμε τις αντοχές και την ψυχραιμία να τα διαχειριστούμε. Και βέβαια να σηκώνουμε πού και πού το βλέμμα μας στον ουρανό: μιλά ελληνικά και θα συνεννοηθούμε μια χαρά.

Info: «Ο Ουρανός μιλά Ελληνικά» της Λίτσας Τότσκα σε εικονογράφηση Μαρίας Μανουρά και η αγγλική έκδοσή του με τίτλο “Greek myths and stars: Discover the Constellations and the Greek Mythology” κυκλοφορούν από την Ελληνοεκδοτική στα βιβλιοπωλεία Ελλάδας και Κύπρου και στα πωλητήρια των μουσείων της Ελλάδας.

Διαβάστε επίσης:

Ο ουρανός μιλά ελληνικά – Οι αστερισμοί στην Ελληνική Μυθολογία: Παιδικό βιβλίο από την Λίτσα Τότσκα