Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης παρουσιάζει την έκθεση Μακεδονία. Χαρτογραφία και Ιστορία, 15ος – 18ος αιώνας στο Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης του ΜΙΕΤ, στη Βίλα Καπαντζή, από 11 Απριλίου έως 13 Ιουλίου 2014.
Πρόκειται για την πέμπτη έκθεση παλαιών χαρτών της σειράς Χαρτογραφία και Ιστορία που βασίζεται στη συλλογή του Αρχείου Χαρτογραφίας του Ελληνικού Χώρου του ΜΙΕΤ και πρωτοπαρουσιάστηκε στο Μέγαρο Εϋνάρδου στην Αθήνα τον Μάιο του 2013.
Η έκθεση, με γενική επιμέλεια του Βίκτωρος Θ. Μελά και επιστημονική επιμέλεια της Λεονόρας Ναβάρι, οργανώνεται σε στενή συνεργασία με την Αγιορειτική Χαρτοθήκη, τη Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων, την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, το Sylvia Ioannou Foundation, τους κυρίους Αλέξανδρο Γαρύφαλλο, Σάββα Δεμερτζή, Βασίλη Καφταντζή, Κώστα Σταμάτη και την κυρία Μαργαρίτα Σαμούρκα.
Με την έκθεση παλαιών χαρτών της Μακεδονίας, το ΜΙΕΤ επιδιώκει –όπως και στις προηγούμενες εκθέσεις του της Κρήτης, της Πελοποννήσου, του Ιονίου πελάγους και του Αιγαίου– να αναδείξει τους χάρτες της εποχής εκείνης ως σημαντικά τεκμήρια για την ιστορία της περιοχής, που συμπληρώνουν τις άλλες ιστορικές πηγές που διαθέτουμε, αλλά ακόμα και ως τεκμήρια των συνειδήσεων της κοινωνίας στην οποία ανήκαν οι χαρτογράφοι που τους εκπόνησαν.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ωστόσο, το σκεπτικό της συγκεκριμένης έκθεσης διαφέρει κάπως από τις προηγούμενες, λόγω των ιστορικών, πολιτικών και πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων της Μακεδονίας σε σχέση κυρίως με τη νότια και νησιωτική Ελλάδα (Πελοπόννησος, Κρήτη, Ιόνιo, Αιγαίο), όπου η Βενετοκρατία αλλά και η γενικότερη παρουσία Δυτικών εμπόρων, ναυτικών και περιηγητών άφησαν ανεξίτηλα σημάδια, που καταγράφονται και στους χάρτες. Έτσι, παρά την εκτεταμένη ακτογραμμή της, η θάλασσα και οι θαλάσσιοι δρόμοι στην περιοχή δεν προσήλκυσαν ιδιαίτερα το ενδιαφέρον των χαρτογράφων, τουλάχιστον κατά τους πρώτους αιώνες. Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι το ενδιαφέρον της Δύσης για την ελληνική αρχαιότητα, που έδωσε την πλούσια παραγωγή ιστορικών ή αρχαιογνωστικών χαρτών του ελληνικού χώρου, άργησε να εκδηλωθεί για τη Μακεδονία. Τέλος, άλλη μια ιδιομορφία της Μακεδονίας είναι τα ασαφή και μεταβαλλόμενα όριά της ανά τους αιώνες, στοιχείο που αποτυπώνεται καθαρά στα εκθέματα της έκθεσης.
Τον κατάλογο της έκθεσης, όπου παρουσιάζονται και σχολιάζονται όλα τα εκθέματα, συμπληρώνουν τα εισαγωγικά κείμενα για την ιστορία και τη χαρτογραφία της Μακεδονίας, τα οποία υπογράφουν ο Α. Γαρύφαλλος, ο Β. Κ. Γούναρης, Σ. Δεμερτζής, η Ελισάβετ Α. Ζαχαριάδου, ο Φ. Π. Κοτζαγεώργης και ο Β. Θ. Μελάς.