Με τις λέξεις “Making as if Wondering: So What Is This?”, η Έβα Λόοτς (Eva Lootz, Βιέννη, 1940) παραπέμπει σε έναν ιδιαίτερο τρόπο κατανόησης της δραστηριότητας της τέχνης: να αφήνει κανείς τον εαυτό του, ενώ δημιουργεί, να ανακρίνει τον κόσμο από την αρχή. Με αυτό ως προϋπόθεση, η έκθεση παρουσιάζει ένα μη χρονολογικό, αλλά πανοραμικό ταξίδι μέσα από πέντε δεκαετίες τέχνης της Λόοτς, παρουσιάζοντας ένα σύνολο έργων που δώρισε πρόσφατα η καλλιτέχνις στο Μουσείο Βασίλισσα Σοφία και άλλα έργα, μερικά από τα οποία παρουσιάζονται για πρώτη φορά ή έχουν ανακατασκευαστεί ειδικά για την περίσταση: εν ολίγοις, πίνακες ζωγραφικής, γλυπτά, εγκαταστάσεις, βίντεο, φωτογραφικές σειρές και ηχητικά έργα, όλα αντιπροσωπευτικά της δουλειάς της Λόοτς. Δίνεται έμφαση στα σχέδια τα οποία, σε συνδυασμό με την εξερεύνηση και το κείμενο, αποτελούν ένα είδος γραφής που τρέχει παράλληλα με τις έρευνες της καλλιτέχνιδας και τα οποία, σε διαφορετικά σημεία, λειτουργούν ως ημερολόγιο.
Η Λόοτς έφτασε στη Μαδρίτη τη δεκαετία του 1960. Τα έργα που δημιουργήθηκαν τη δεκαετία του 1970 – μια περίοδο που εκείνη αποκαλεί «αρχέγονη σούπα» – συνέπεσαν με την ανάπτυξη της τέχνης της διαδικασίας και της αντιφόρμας στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη, όπου η διαδικασία ήταν εξίσου σημαντική με τα αποτελέσματα. Ενώ αυτά τα κομμάτια βασίζονται στην κυριολεξία της ύλης, άλλα έργα, αργότερα, ερευνούν την υλικότητα της γλώσσας. Με την πάροδο του χρόνου, αυτό το ενδιαφέρον για τον λόγο και τις γλώσσες συμπυκνώθηκε στην ανάγκη επανεξέτασης του διαλόγου μεταξύ ανθρώπων και άλλων ζώων, καθώς και προειδοποίησης για την εξαφάνιση των γλωσσών που εξακολουθεί να συμβαίνει σε εδάφη που υπόκεινται σε αποικιακή δυναμική.
Επιπλέον, η πρακτική της Λόοτς διερευνά τη σύγχρονη οπτικότητα: την υπερβολική έκθεση σε εικόνες, τον αντίκτυπο της ψηφιακής κουλτούρας και τις επιπτώσεις τους στον τρόπο με τον οποίο βιώνουμε τα πράγματα. Πώς, λοιπόν, να φτάσουμε σε αυτό που παραμένει δυσδιάκριτο στα τυφλά σημεία της όρασής μας; Η Λόοτς αναφέρεται σε αυτό το εγχείρημα ως «να κοιτάς με την άκρη του ματιού». Μια στρατηγική για εκείνους που ιστορικά έχουν υποβαθμιστεί στο περιθώριο του πολιτισμού, όπως οι γυναίκες, που αποφεύγει το άμεσο βλέμμα και ταυτόχρονα είναι ένας εναλλακτικός τρόπος ανάγνωσης του κόσμου. Το να βλέπει κανείς από την άκρη του ματιού δίνει τη δυνατότητα στην Λόοτς, για παράδειγμα, να κατανοήσει τα ορυχεία – εκείνα τα μέρη για την εξόρυξη των πρώτων υλών που συντηρούν τον τρόπο ζωής των κοινωνιών μας – ως «αρνητικά μνημεία» που αποκαλύπτουν τι κρύβουν αυτές οι ίδιες κοινωνίες, και τις πρώτες αυτές ύλες ως τα «άπλυτα» της Ιστορίας με κεφαλαίο γιώτα. Εάν η ανθρώπινη δράση είναι καθηλωμένη από νοητικές αποκρυσταλλώσεις, η επιμονή της Λόορτς στα υλικά που ρέουν, στα νήματα και τους κόμπους τους, μας καλεί να σκεφτούμε τόσο πέρα από σταθερές οντότητες όσο και μέσα στο υλικό πλέγμα στο οποίο ζούμε.
Σε όλο το πρόγραμμα της έκθεσης υπάρχουν αποσπάσματα κειμένων της Λόοτς που αποτυπώνουν τις ιδιότυπες αναφορές και τρόπους δράσης της.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Photo credit: View of the exhibition Eva Lootz. Making as if Wondering: So What Is This?, 2024
Πηγή: Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía
