Μαραθώνιος μιας Ημιτελούς Άνοιξης: Γρηγόρης Λαμπράκης, του Στέλιου Χαραλαμπόπουλου

Η Feelgood παρουσιάζει στις κινηματογραφικές αίθουσες το ντοκιμαντέρ του Στέλιου Χαραλαμπόπουλου, με τίτλο “Μαραθώνιος μιας Ημιτελούς Άνοιξης: Γρηγόρης Λαμπράκης”, από 20 Φεβρουαρίου 2014.

Πρόκειται για ένα ντοκιμαντέρ που παρουσιάζει σπάνια φωτογραφικά αρχεία και άγνωστα μέχρι σήμερα κινηματογραφικά ντοκουμέντα που στοιχειοθετούν τη μοναδική περίπτωση του Γρηγόρη Λαμπράκη. Πολύτιμο υλικό που βλέπει για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας, το οποίο υποβλήθηκε σε ειδική επεξεργασία για να διασωθεί και να μοιραστεί με το κοινό δεκαετίες αργότερα. Μεταξύ άλλων εμφανίζεται ο ίδιος ο Γρηγόρης Λαμπράκης στη Μαραθώνια Πορεία Ειρήνης, πλάνα από το λαϊκό προσκύνημα στη σορό του και τη μεγαλειώδη κηδεία/διαδήλωση, καθώς και μαρτυρίες ανθρώπων που γνώρισαν ή και συνεργάστηκαν με τον Γρηγόρη Λαμπράκη.

Αθλητές, γιατροί, συγγενείς, ασθενείς και συναγωνιστές του καταθέτουν τις εμπειρίες τους από τη γνωριμία με τον μεγάλο αυτό αγωνιστή. Μεταξύ αυτών είναι: ο Μανώλης Γλέζος με τον οποίο βρέθηκε στα έδρανα της Βουλής με την ΕΔΑ και μαζί πήραν μέρος στην τετραήμερη Παγκόσμια Πορεία Ειρήνης του Ωλντερμάστον, ο Τάκης Μπενάς που ήταν τότε Γραμματέας της Νεολαίας ΕΔΑ και κατόπιν Γραμματέας της Νεολαίας Λαμπράκη, ο Κωνσταντίνος Χορομίδης τελευταίος εν ζωή δικηγόρος της Πολιτικής Αγωγής στη δίκη για τη δολοφονία του Λαμπράκη, ο Ανδρέας Μαμωνάς που δεκαεξάχρονος τότε μαθητής έσπασε τα μπλόκα και περπάτησε με τον Λαμπράκη στην απαγορευμένη Πορεία Ειρήνης. Αλλά και νεαροί αυτόπτες μάρτυρες στη δολοφονία του αγωνιστή της ειρήνης και μετέπειτα σημαντικά στελέχη του αντιδικτατορικού κινήματος, καθώς και πολλοί ακόμη που φωτίζουν ο καθένας με τον τρόπο του την πολυσχιδή δραστηριότητα του Γρηγόρη Λαμπράκη.

Σημείωμα σκηνοθέτη

Ο Γρηγόρης Λαμπράκης είναι η κατεξοχήν προσωπικότητα που συγκεντρώνει όλα τα χαρακτηριστικά για να γίνει σύμβολο. Φτωχόπαιδο από αγροτική περιοχή – ένα από τα 18 παιδιά της οικογένειάς του – ξεκινά από το χωριό του και μετά από πολλούς κόπους και βάσανα σπουδάζει γιατρός. Γυναικολόγος και μαιευτήρας που φέρνει στον κόσμο τη νέα ζωή και πρωτοπόρος της ενδοκρινολογίας στην Ελλάδα. Στο ιατρείο του, υπήρχε απ’ έξω ταμπέλα που έγραφε : «Ο Ιατρός δέχεται τους απόρους εκάστην Τετάρτην 5 – 7 μ.μ.». Στην περίοδο της Κατοχής θα πάρει μέρος στην αντίσταση κατά των Γερμανών. Θα εξετάζει δωρεάν τους ασθενείς και θα οργανώσει λαϊκά συσσίτια. Παράλληλα με τις σπουδές του στην ιατρική υπήρξε και αθλητής του στίβου που άφησε εποχή. Εκπροσώπησε την Ελλάδα στους Ολυμπιακούς του Βερολίνου το 1936 και τους Παγκόσμιους Φοιτητικούς Αγώνες το 1937 στο Παρίσι. Το ρεκόρ του στο άλμα εις μήκος έμεινε ακατάρριπτο για 21 ολόκληρα χρόνια. Υπήρξε πολλές φορές Βαλκανιονίκης στους δρόμους ταχύτητας και στα άλματα. Κράτησε μακροχρόνιους δεσμούς φιλίας με Βαλκάνιους αθλητές και κυρίως με τους «προαιώνιους εχθρούς», τους Τούρκους. Έβλεπε τον αθλητισμό σαν ένα βήμα Ειρήνης. Το ενδιαφέρον του για τα κοινά θα τον οδηγήσει και στην πολιτική. Βουλευτής που εκλέγεται στις φτωχογειτονιές του Πειραιά και ακτιβιστής της Ειρήνης. Ένας άνθρωπος που ο προσωπικός του μύθος μαγνητίζει τις συλλογικές προσδοκίες. Με το θάνατό του θα περάσει στη λαϊκή συνείδηση ως νέος Άδωνις που ξαναγεννιέται. Ο κόσμος αρνείται να δεχτεί πως πέθανε. Το σύνθημα «Ο Λαμπράκης Ζει» θα ακούγεται για πολλά χρόνια. Το αρχικό γράμμα «Ζ» που συμβολίζει τη Ζωή – Ζωή που ήταν ταγμένος κι ο ίδιος για να φέρνει στο φως – θα μείνει για πάντα χαραγμένο στη μνήμη του ελληνικού λαού και θα γίνει πηγή έμπνευσης για τραγούδια, βιβλία και ταινίες.

Η περίπτωση Λαμπράκη απεικονίζει ιδανικά τη συνάντηση ατομικού και συλλογικού. Η δολοφονία του αποτελεί μια χρονική τομή, όπου μια αργόσυρτη ιστορική εξέλιξη γεννά μια άλλη, αλλά ήδη κυοφορούμενη – εξίσου αργόσυρτη σε διάρκεια ιστορική εξέλιξη (η μετεμφυλιακή Ελλάδα που στηρίζεται στους παρακρατικούς μηχανισμούς αναγκάζεται να υποχωρήσει μπροστά στη δυναμική επανεμφάνιση των μαζών που απαιτούν μια νέα πορεία). Ένα συμβάν τέμνει το χρόνο στο παλιό και στο καινούριο. Απλοποιώντας λίγο θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι η περίπτωση όπου η μακρά διάρκεια συναντά τη συμβαντολογική ιστόρηση. Όσο κι αν μοιάζουν αυθαίρετες οι τομές, τόσο στην Επιστήμη όσο και στην Ιστορία, εν τούτοις υπάρχουν γεγονότα που τουλάχιστον στη λαϊκή συνείδηση εγκαθίστανται με αυτό τον τρόπο και η περίπτωση Λαμπράκη έτσι πέρασε στην Ιστορία.

Στέλιος Χαραλαμπόπουλος

Σχετικά με τον Γρηγόρη Λαμπράκη

Η ζωή και ο θάνατος ενός ανθρώπου που δόξασε την πατρίδα του, υπηρέτησε με συνέπεια την επιστήμη και αγωνίστηκε για ειρήνη και κοινωνική δικαιοσύνη μέσα στον πολυτάραχο εικοστό αιώνα. Ο Λαμπράκης από την περίοδο του μεσοπολέμου συμμετέχει ενεργά στις περιπέτειες και τα πάθη της πατρίδας του. Μεταξική δικτατορία, Κατοχή και Αντίσταση, Δεκεμβριανά, Εμφύλιος και στη συνέχεια η δύσκολη δεκαετία της ανασυγκρότησης – η δεκαετία του ’50. Το νήμα της ζωής του θα κοπεί βίαια από το παρακράτος της Δεξιάς στις 22 Μαϊ̈́ου του 1963. Η δολοφονία του θα αφυπνίσει συνειδήσεις, η κηδεία του θα μετατραπεί σε μια τεράστια διαδήλωση που θα δρομολογήσει ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις και το όνομά του θα γίνει σύμβολο για τη νεολαία και τους αγώνες της τη σύντομη Άνοιξη της δεκαετίας του ’60.

Ο Γρηγόρης Λαμπράκης γεννήθηκε στην Κερασίτσα Αρκαδίας το 1912. Ιατρός γυναικολόγος, Υφηγητής της Ιατρικής και πρωτοπόρος της Ενδοκρινολογίας στην Ελλάδα. Στον μεσοπόλεμο υπήρξε πρωταθλητής Ελλάδας στο άλμα εις μήκος, στο τριπλούν και στους δρόμους ταχύτητας, 100 και 200 μέτρα. Εκπροσώπησε την Ελλάδα στους Ολυμπιακούς του Βερολίνου, σε Παγκόσμιους Φοιτητικούς Αγώνες κι επανειλημμένα στέφθηκε Βαλκανιονίκης – το ρεκόρ του μάλιστα στο άλμα εις μήκος έμεινε ακατάρριπτο για 21 ολόκληρα χρόνια. Την περίοδο της Κατοχής οργάνωνε συσσίτια και εξέταζε δωρεάν τους αθλητές. Την κοινωνική του προσφορά ως γιατρός συνέχισε σε όλη τη διάρκεια της ζωής του προσφέροντας αμισθί τις υπηρεσίες του στους άπορους. Το 1961 θα βγει βουλευτής Πειραιά συνεργαζόμενος με την Αριστερά και το 1963 θα καταφέρει παρά τις απαγορεύσεις να περπατήσει στην Α΄ Μαραθώνια Πορεία Ειρήνης και να γίνει σύμβολο του Παγκόσμιου Φιλειρηνικού Κινήματος. Θα δολοφονηθεί στη Θεσσαλονίκη, από παρακρατικούς τραμπούκους σε συνεργασία με την αστυνομία, σε μια εκδήλωση των Φίλων της Ειρήνης.

Μαραθώνιος μιας Ημιτελούς Άνοιξης: Γρηγόρης Λαμπράκης (114′)

Συντελεστές:

Σενάριο – Σκηνοθεσία: Στέλιος Χαραλαμπόπουλος

Παραγωγός: Θάνος Λαμπρόπουλος

Παραγωγή: Περίπλους

Διεύθυνση Φωτογραφίας: Δημήτρης Κορδελάς

Μοντάζ: Κωνσταντίνος Τσιχριτζής

Mουσική: Πλάτων Ανδριτσάκης

Aφήγηση: Δημήτρης Ήμελλος, Τάσος Ράπτης, Βαγγέλης Αλεξανδρής, Ξάνθος Μαϊντάς, Χρίστος Ρουμελιωτάκης

Έρευνα: Στέλιος Χαραλαμπόπουλος, Γεράσιμος Βάκρος, Αλέξανδρος Αλεξανδρόπουλος

Συνεργάτες Ιστορικοί: Ηλίας Νικολακόπουλος, Ιωάννα Παπαθανασίου, Στράτος Δορδανάς

Διεύθυνση Παραγωγής: Αλέξανδρος Αλεξανδρόπουλος

Οργάνωση παραγωγής (Αρκαδία): Γεράσιμος Βάκρος

Βοηθός σκηνοθέτη: Θάνος Ψυχογυιός

Σχεδιασμός Ήχου: Φίλιππος Μάνεσης

Μιξάζ: Κώστας Φυλακτίδης

Τίτλοι: Φοίβος Σκρουμπέλος

Με τη χρηματοδότηση του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου

Χορηγία: Εθνική Τράπεζα Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία Πανελλήνια Ένωση Ενδοκρινολόγων Δήμος Τρίπολης