Μαρία Πάνου, Ντόρα Ζαχαροπούλου: Μια αρχή χωρίς… αρχή!

Η θεατρική ομάδα ΆΝΑΣΣΑ παρουσιάζει την παιδική θεατρική παράσταση «Μια αρχή… χωρίς αρχή» στο Μουσείο Νεώτερης Κεραμικής για λίγες ημέρες, στις 31 Μαΐου, 1, 8, 15, 21 και 29 Ιουνίου. Η εσωτερική αυλή του μουσείου θα μετατραπεί σε ένα μαγικό σκηνικό, το οποίο θα φιλοξενήσει τη φανταστική περιπλάνηση ενός κοριτσιού και του παράξενου φίλου της στις σύγχρονες θεωρίες των φυσικών επιστημών. Η συγγραφέας Μαρία Πάνου και η σκηνοθέτις Ντόρα Ζαχαροπούλου μας αποκάλυψαν κάποια από τα «μυστικά» της ιστορίας για να πάμε υποψιασμένοι στην παράσταση… μικροί και μεγάλοι!!! Ας «κρυφακούσουμε» τις αλήθειες της ιστορίας τους…!

Συνέντευξη: Μαριάννα Παπάκη

Culturenow.gr: Στις 31 Μαΐου, 1, 8, 15, 21 και 29 Ιουνίου θα πραγματοποιηθεί η παράσταση «Μια αρχή… χωρίς αρχή» από τη θεατρική ομάδα Άνασσα. Πείτε μας λίγα λόγια για τη συγγραφή του έργου αλλά και για τον αινιγματικό της τίτλο!

Μαρία Πάνου: Το κείμενο αναφέρεται σε κάποιες από τις σύγχρονες θεωρίες για τη γέννηση και την εξέλιξη του Σύμπαντος, με τρόπο ποιητικό και μυθικό. Δεν είμαι φυσικός ή κοσμολόγος. Είμαι απλώς ένας άνθρωπος γεμάτος ερωτήματα! Πώς ξεκίνησαν όλα; πώς βρεθήκαμε σ’ αυτό το σημείο, τη ζωή; από που πηγάζει η Ύπαρξη; ποια είναι η αρχή του Κόσμου, η προσωπική μου αφετηρία; Ερωτήματα, που άπτονται της φιλοσοφίας, της θρησκείας αλλά και της επιστήμης. Και πραγματικά έχουμε μια πληθώρα ”μύθων”, που προσφέρουν πιθανές απαντήσεις. Θεούς, δαίμονες, αν και γιατί, ελάχιστα ποσά ύλης ή ενέργειας, φανταστικοί αριθμοί, θεωρίες γέννησης, εξέλιξης και θανάτου του σύμπαντος. Κι όταν λέω μύθοι, δεν εννοώ αναληθείς αφηγήσεις, αλλά μέρη μιας κατακερματισμένης Αλήθειας, όπου μπορούμε να πλησιάσουμε μέσω της ικανότητας μας να διαισθανόμαστε, να φανταζόμαστε ελεύθερα και φυσικά μέσω της δεξιότητας του ορθού λόγου.

Κι όσο προσπαθούμε να δώσουμε απαντήσεις τόσο γεννιούνται νέα ερωτήματα! Ερωτήματα, που έχουν να κάνουν με την ευθύνη της επιλογής ενός μοντέλου απαντήσεων. Τι εννοώ; Εννοώ, πως το άτομο κι η κοινωνίας βρίσκονται σε μια τέλεια συμμετρικά ανεπτυγμένη σχέση. Κι εδώ θέλω να σας πω για τον τίτλο της παράστασης ”Μια αρχή… χωρίς αρχή”. Το δικό μου μοντέλο πιθανών απαντήσεων  προτείνει ένα Σύμπαν άναρχο, κι αν όχι το ίδιο το Σύμπαν τότε το ποιητικό του αίτιο. Τότε καταλαβαίνετε, πως και το κοινωνικό μοντέλο, που επιλέγω είναι το αντίστοιχο, κι είναι προσωπική μου ευθύνη να δουλέψω γι αυτό.

Cul.N.: Ποια είναι τα μηνύματα που θέλετε να μεταδώσετε στα παιδιά μέσα από την παράσταση;

Μαρία Πάνου:  Ο καθένας μας ως παιδί ξεκινά έχοντας πολλές δυνατότητες και επιλογές. Είμαστε προικισμένοι με φαντασία, ορμή και θέληση, αλλά δυστυχώς ένα μεγάλο μέρος απ’ τις ικανότητες μας πρόκειται να παραγκωνισθεί από πολύ τρυφερή ηλικία κατά την ένταξη  μας στο κοινωνικό σύνολο. Αποκτούμε συμπεριφορικά μοτίβα, ηθικές αξίες και συνήθειες που καθόλου δεν εξυπηρετούν την ατομική μας εξέλιξη και ολοκλήρωση, αλλά μάλλον εξυπηρετούν την διατήρηση των κοινωνικών δομών. Χτίζοντας αυτή τη παράσταση, νομίζω πώς όλοι μας στην ομάδα, φέροντας το προσωπικό μας παράπονο για όσα αναγκαστήκαμε να αφήσουμε πίσω ως παιδιά, θελήσαμε να προσφέρουμε στους μικρούς και μεγάλους θεατές μας ένα ταξίδι, όπου η φαντασία μπορεί να κινηθεί ελεύθερα προς κάθε κατεύθυνση. Να αμφισβητήσει ότι θεωρεί δεδομένο, να μπορέσει να κάνει και την ”ανάστροφη πορεία”… Η κοσμολογία είναι ένα εξαιρετικό μονοπάτι ως προς την ανάπτυξη του εαυτού. Άλλωστε εάν ακούγαμε μερικά χρόνια πριν ή ακόμη και τώρα τις ανακαλύψεις της σύγχρονης φυσικής, θα λέγαμε, ότι πρόκειται για μαγεία ή σενάρια επιστημονικής φαντασίας. Η φυσική μας προτείνει έναν ολοκαίνουριο κόσμο! Πώς εντάσσεται αυτός ο καινούριος κόσμος στις συντηρητικές μας κοινωνίες; Και πώς μπορεί η κοινωνία, με τα βαριά της πόδια, ν’ ακολουθήσει τις επιστημονικές εξελίξεις, που τρέχουν όλο και ποιο γρήγορα; Ποια νέα ηθική διαμορφώνεται και κατά πόσο η επιστήμη επηρεάζει ή καθορίζει τις κοινωνικές δομές;

Cul.N.: Ποια στοιχεία του έργου σας κέντρισαν το ενδιαφέρον για την παράστασή του;

Ντόρα Ζαχαροπούλου: Πρώτα απ’ όλα το θέμα. Είναι πραγματικά πολύ ενδιαφέρον το πως μπορούμε ν’ ανακαλύψουμε την ποίηση μέσα στην επιστήμη. Πως εμείς οι ”αμύητοι” μπορούμε μέσω της λογοτεχνίας και της καλλιτεχνικής έκφρασης να προσεγγίσουμε θέματα, που έχουν να κάνουν με τις θετικές επιστήμες και τη φιλοσοφία. Το πως μια δύσκολη νοηματικά αλληλουχία σκέψεων, όπως και έννοιες της φυσικής, μπορούν να δουλευτούν μέσα από τα διαφορετικά είδη τέχνης. Και φυσικά πολύ ενδιαφέρον παρουσιάζει για εμάς το πως μπορούμε να κοινωνήσουμε αυτή τη διαδικασία μεταξύ μας ως ομάδα αλλά και με το κοινό. Το ”στήσιμο” της παράστασης  αφορά σε όλες τις ηλικίες, μικρούς και μεγάλους, και  προσπαθεί να επικοινωνήσει τις έννοιες, τις οποίες πραγματεύεται, με τη μεγαλύτερη δυνατή σαφήνεια.

Cul.N.: Στην παράσταση έχετε εντάξει και κάποιες εκπαιδευτικές δράσεις; Θα θέλατε να μας μιλήσετε γι’ αυτές;

Ντόρα Ζαχαροπούλου: Μετά τη παράσταση και για να γίνουν όσο το δυνατό πιο κατανοητές οι έννοιες του χώρου, του χρόνου και του φωτός, που πραγματεύεται το έργο, ακολουθεί εκπαιδευτική δράση. Τα παιδιά με τη βοήθεια εμψυχωτών παίζουν δημιουργώντας τον κόσμο από την αρχή. Ανακαλύπτουν ξανά το χώρο γύρω τους, πειραματίζονται με την αινιγματική έννοια του χρόνου και αντιλαμβάνονται τη σημαντική συμβολή του φωτός στο να μετατραπεί ένα ερέθισμα σε συνείδηση.

Cul.N.: Ποιες είναι οι δυσκολίες όταν οι παραλήπτες του μηνύματος ενός έργου/μιας παράστασης είναι τα παιδιά;

Ντόρα Ζαχαροπούλου: Τα παιδιά δεν είναι μια ιδιαίτερη ομάδα θεατών, που στερούνται αισθητικής ή αντίληψης. Αντιθέτως είναι ένα πολύ δεκτικό κοινό, ανοικτό σε οτιδήποτε καινούριο ή παλιό, με έντονη αντίληψη και οξυμένες αισθήσεις. Είναι πραγματικά ένα ” αληθινό” κοινό, που δεν είναι εύκολο να εξαπατήσεις. Θα έλεγα πως είναι ένα πολύ απαιτητικό και ενδιαφέρον κοινό!

Μαρία Πάνου: Έχοντας δουλέψει με παιδιά στο παρελθόν, γνωρίζω καλά πως τα παιδιά είναι σε θέση να καταλάβουν πολύ περισσότερα πράγματα απ’ αυτά που νομίζουμε οι ενήλικες πως αντιλαμβάνονται. Απλώς ίσως τα καταλαβαίνουν με έναν άλλο τρόπο, γιατί έχουν άλλες προσλαμβάνουσες και άλλες δυνατότητες επεξεργασίας των ερεθισμάτων από εμάς. Δεν θεωρώ πως υπάρχουν δυσκολίες, το μόνο που χρειάζεται είναι οι συντελεστές της παράστασης να χαιρόμαστε αυτό που κάνουμε εκείνη τη στιγμή. Τότε μαζί μας το χαίρονται και τα παιδιά!

Cul.N.: Πείτε μας λίγα λόγια για την ομάδα, τη γέννησή της, τη δραστηριότητα και τους στόχους της.

Ντόρα Ζαχαροπούλου: Η ομάδα  ΑΝΑΣΣΑ ξεκίνησε το Δεκέμβριο του 2009, με αφορμή την παραγωγή της παράστασης «Γυάλινα πηγάδια – Ιστορώντας τους μύθους», η οποία βασιζόταν στο λόγο της δημοτικής ποίησης. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, η θεατρική μας ομάδα παρουσίασε σε παιδιά της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης τη δημιουργική δράση «Από τους μύθους στην επιστήμη», μια δουλειά εμπνευσμένη από την ελληνική μυθολογία. Το Σεπτέμβριο του 2011 η ΑΝΑΣΣΑ, υπό την αιγίδα του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, παρουσίασε στο Λουτρό των Αέρηδων, το θεατρικό αναλόγιο «Το απόκρυφον σημείον», του ομώνυμου διηγήματος του Paul de Kock. Τον Μάιο και τον Ιούνιο του επόμενου έτους   ξεκίνησε ένας νέος κύκλος παραστάσεων με καινούργια σκηνοθετική ματιά, στο Μουσείο Νεώτερης Κεραμικής.

Μαρία Πάνου: Προσπαθούμε πάντα τα κείμενα τα οποία επιλέγουμε αλλά και ο τρόπος, με τον οποίο δομούμε μια παράσταση, να παρουσιάζουν ένα άρτιο καλλιτεχνικά και αισθητικά αποτέλεσμα. Στόχος μας είναι να δώσουμε στους εαυτούς μας και στους θεατές μας την ευκαιρία να αισθανθούμε, να φανταστούμε ελεύθερα και να επικοινωνήσουμε τις ανησυχίες μας με τρόπο δημιουργικό.

Cul.N.: Η παράσταση θα παρουσιαστεί στην εσωτερική αυλή του Μουσείου Νεώτερης Κεραμικής. Πόσο καθοριστικός είναι ο χώρος για την επιτυχία μιας παράστασης και ιδιαίτερα μιας παιδικής παράστασης;

Ντόρα Ζαχαροπούλου: Το μουσείο Νεώτερης Κεραμεικής Τέχνης αποτελεί από μόνο του ένα σκηνικό. Από την άλλη ένας μη θεατρικός χώρος παρουσιάζει πάντοτε κάποιες ιδιαίτερες δυσκολίες που μας βάζουν στη δημιουργική διαδικασία της επίλυσης των όποιων προβλημάτων μπορεί να προκύψουν, κάνοντάς μας πιο ευρηματικούς.

Μαρία Πάνου: Η επιτυχία μιας παράστασης παιδικής ή μη, δεν καθορίζεται από τον χώρο αλλά σίγουρα ο χώρος συμβάλλει σε αυτήν. Πιστεύουμε πως φροντίσαμε η παράσταση μας να δομηθεί με τέτοιον τρόπο ώστε να προσαρμόζεται σε κάθε χώρο.

 Στη φωτογραφία 1, η κυρία Ντόρα Ζαχαροπούλου, στη 2. η κυρία Μαρία Πάνου

Η παράσταση «Μια αρχή χωρίς αρχή» θα παρουσιαστεί στο Μουσείο Νεώτερης Κεραμικής 31 Μαΐου (δωρεάν είσοδος) & 1, 8, 15, 21, 29 Ιουνίου 2014, ώρα: 11:30.