Μαρία Τσιμά: Είναι σημαντικό να σπας τη σιωπή και να ομολογείς τις αδυναμίες σου

«Αυτός» και «Αυτή», δύο ανώνυμοι απλοί άνθρωποι, εννέα χρόνια μετά την οδυνηρή απώλεια του παιδιού τους και τον χωρισμό τους, βρίσκονται στην αίθουσα αναμονής ενός νεκροταφείου. Μπορεί κανείς πραγματικά να ξεχάσει; Πώς μπορεί κανείς να αντέξει τον πόνο; Μπορούμε να αποδεχτούμε πραγματικά την αλλαγή; Τέτοιου είδους ερωτήματα θέτει το «Δηλητήριο» της Λοτ Φέικεμανς που παρουσιάζεται από 21 Απριλίου στο Φουαγιέ της Εταιρίας Μακεδονικών Σπουδών σε μετάφραση και σκηνοθεσία Γιάννη Μόσχου.

«Είναι λυτρωτικό να μπορείς να αφηγηθείς μια ιστορία για τον πόνο. Είναι σημαντικό να σπας τη σιωπή και να ομολογείς τις αδυναμίες σου. Τις αποτυχίες, τα λάθη σου», λέει η Μαρία Τσιμά μιλώντας στο CultureNow.gr με αφορμή την παράσταση. Η ίδια, που ομολογεί ότι φοβάται την απώλεια αλλά προσπαθεί να την διαχειριστεί και να προχωρήσει, αναφέρει για την συνάντησή της με το έργο και την ηρωίδα της: «Υπέροχη στιγμή για τη ζωή μου -που γεμάτη κι εγώ από απώλειες κάθε είδους-  μπορώ να ξαναδώ το παρελθόν».

Παράλληλα, με την ιδιότητα της Αναπληρώτριας Καλλιτεχνικής Διευθύντριας, μοιράζεται μαζί μας τις σκέψεις της για το παρόν και το μέλλον του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδας.

– Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος συστήνει στο ελληνικό κοινό το βραβευμένο και βασισμένο σε αληθινή ιστορία έργο της Λοτ Φέικεμανς, με τίτλο «Δηλητήριο». Τί ακριβώς πραγματεύεται αυτό το έργο και ποια είναι τα ζητήματα που θίγει;

To «Δηλητήριο» πραγματεύεται το ζήτημα της απώλειας και τη διαχείρισή της. Και το ερώτημα που θέτει είναι αν κάποιος μπορεί πραγματικά να ξεχάσει. Και πώς μπορεί κανείς να αντέξει τον πόνο, αλλά και την αλλαγή στη ζωή. Μπορεί να μετακινηθεί πραγματικά;

Οι δύο ήρωες του έργου δεν έχουν ονόματα, αλλά είναι “Αυτός” και “Αυτή”, ένα ζευγάρι που μετά από εννέα χρόνια χωρισμού σμίγουν ξανά προσπαθώντας να διαχειριστούν την  απώλεια του παιδιού τους  και να βρουν έναν τρόπο να συμφιλιωθούν με την καινούργια πραγματικότητα που τους έχει επιφυλάξει η ζωή. Πρόκειται για δύο ανώνυμους,  δύο απλούς ανθρώπους που έρχονται αντιμέτωποι με το πιο σκληρό πρόσωπο της ζωής.  Με ένα παρελθόν που στοιχειώνει το παρόν τους, το οποίο επιχειρούν να διαχειριστούν για να κοιτάξουν μπροστά. Να συμφιλιωθούν με τα φαντάσματα τους και να προχωρήσουν.

– Πόσο δύσκολο είναι να μιλήσεις για μία οδυνηρή απώλεια, όπως ο θάνατος ενός παιδιού, αλλά και για το πένθος που βιώνουν οι γονείς του; Επιπλέον, πώς είναι να ενσαρκώνεις μια γυναίκα με τέτοια συναισθήματα στη σκηνή;

Είναι λυτρωτικό να μπορείς να αφηγηθείς μια ιστορία για τον πόνο. Είναι σημαντικό να σπας τη σιωπή και να ομολογείς τις αδυναμίες σου. Τις αποτυχίες, τα λάθη σου. Δεν είναι μακριά από μας οι ήρωες. Εμείς δίνουμε νόημα σε αυτά που λένε και σε αυτά που δεν ομολογούν. Υπέροχη στιγμή για τη ζωή μου -που γεμάτη κι εγώ από απώλειες κάθε είδους- μπορώ να ξαναδώ το παρελθόν. Η ΑΥΤΗ είναι μια αφορμή περισσότερο για σκέψη παρά για δραματικές προσεγγίσεις.

– Η απώλεια ενός παιδιού και το πένθος μιας μάνας βρίσκονται και στον πυρήνα του βιβλίου σας «Το Λιθόστρατο». Θα λέγατε ότι σας προβληματίζει ιδιαίτερα αυτή η θεματική;

Είναι μια σύμπτωση. Αλλά βρίσκομαι σε μια ηλικία που η ζωή γεμίζει από απώλειες. Χάνονται οι γεννήτορες, φίλοι, έρωτες, σύντροφοι. Με κινητοποιεί λοιπόν κάτι που ζω η ίδια. Έτσι κι αλλιώς για κάτι δικό μας μιλάμε. Κρυφό καμιά φορά κι από μας τους ίδιους.

– Σε πιο προσωπικό επίπεδο, φοβάστε την “απώλεια”; Πώς προσπαθείτε να την διαχειριστείτε εσείς η ίδια;

Φοβάμαι, ναι. Την έχω ζήσει. Και φοβάμαι και γι’ αυτά που έρχονται. Αλλά δεν μπορώ να είμαι σε διαρκές καθεστώς φόβου ή λύπης. Προσπαθώ να το αποδεχτώ-όσο γίνεται. Αλλά είμαι και ευγνώμων για την κάθε μέρα γιατί δεν είναι αυτονόητη.

– Επιστρέφοντας στο «Δηλητήριο», μπορείτε μέσα σε μερικές φράσεις να περιγράψετε τη συνεργασία σας με τον Γιάννη Μόσχο και τη σκηνική σας σχέση σας με τον Ταξιάρχη Χάνο;

Είναι ευτυχής συγκυρία να συνεργάζεσαι με τον Γιάννη Μόσχο. Είναι ακριβής, ουσιαστικός και τρυφερός. Όσο για τον Ταξιάρχη Χάνο από πολύ νωρίς -σαν να γνωριζόμασταν σκηνικά από χρόνια- αναπτύξαμε ένα κώδικα που κάθε βράδυ δοκιμάζεται με ρίσκο.

– Παρά το οδυνηρό θέμα του, ποιο θα λέγατε ότι είναι το αισιόδοξο μήνυμα που εκπέμπει το έργο που παρουσιάζετε;

Οι άνθρωποι όταν σπάζουν τη σιωπή τους και ομολογούν αυτά που τους «δηλητηριάζουν» για χρόνια κάνουν ένα βήμα μπροστά. Ζητούν συγγνώμη, θυμούνται, συμφιλιώνονται. Ακόμα και μετά  την απώλεια και το χωρισμό τους δοκιμάζουν τις αντοχές τους αλλά όταν συναντιούνται η αγάπη τους κατακλύζει.

– Μετά το «Δηλητήριο» να περιμένουμε κάτι άλλο από εσάς – επί σκηνής ή επί χάρτου – για την συνέχεια;

Δεν έχω κάτι προς το παρόν. Μόλις τώρα άλλωστε ανεβάσαμε το Δηλητήριο. Πάω βήμα βήμα. Θέλω να πάει καλά η παράσταση και το βιβλίο. Και κυρίως να πάει καλά συνολικά το θέατρο.

– Κλείνοντας, από την θέση της Αναπληρώτριας Καλλιτεχνικής Διευθύντριας, θα θέλατε να μας πείτε πώς βλέπετε το παρόν και πώς φαντάζεστε το μέλλον του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδας;

Το  ΚΘΒΕ  προσπαθεί να βρει ένα βηματισμό. Μειώθηκαν τα χρέη του, οι πληρωμές γίνονται κανονικά.  Το καλό  ρεπερτόριο, οι αξιόλογοι  σκηνοθέτες και το ενεργό δυναμικό δίνουν μια νέα ώθηση. Χιλιάδες θεατές παρακολούθησαν τις παραστάσεις μας. Νέοι άνθρωποι βρήκαν ένα χώρο έκφρασης. Προσπαθούμε να είναι το θέατρο ανοιχτό και τολμηρό στις επιλογές του. Δημιουργούμε ένα δίκτυο μέσα στην πόλη. Οι παραστάσεις μας και διάφορες δράσεις συνάντησαν τους ανθρώπους  στα μουσεία, στα ΚΑΠΗ, στις φυλακές, στους προσφυγικούς καταυλισμούς, στους Δήμους και στην Περιφέρεια. Με τη χαμηλή τιμολογιακή πολιτική (5 ευρώ κάθε Τετάρτη και Πέμπτη και 20 θέσεις δωρεάν για ανέργους σε κάθε παράσταση) είμαστε κοντά στους οικονομικά αδύναμους σε αυτή τη δύσκολη περίοδο της ύφεσης.

Ένα κρατικό θέατρο πρέπει να λειτουργήσει σαν ένα σχολείο, σαν ένα σπίτι. Να προσδώσει στον πολίτη ασφάλεια και παρηγοριά και την ίδια στιγμή να του εγείρει ερωτήματα. Να επιτελέσει τον κοινωνικό και τον εκπαιδευτικό του ρόλο. Μόνο ένας τέτοιος προσανατολισμός έχει νόημα. Αν αλλάξει κάτι στο θέατρο θα αλλάξει κάτι στην πόλη και ο κόσμος είναι οι πόλεις που εμείς χτίζουμε.

Διαβάστε επίσης: To Δηλητήριο της Λοτ Φέϊκεμανς στο Φουαγιέ της ΕΜΣ | 21 Απριλίου – 28 Μαΐου