Με αυτή την αφορμή, η πρωτοπόρα καλλιτεχνική κολεκτίβα, που καταπιάνεται για πρώτη φορά με τη μεταφορά ενός λογοτεχνικού έργου στη σκηνή, μας μιλάει για τις προκλήσεις αυτού του εγχειρήματος, για τον ποιητικό κόσμο του χαρισματικού Γιάννη Στίγκα, για την σύμπραξη με τον διακεκριμένο χορευτή Γιάννη Νικολαϊδη, ενώ μας δίνει και μία πρώτη εικόνα από την οπτικοακουστική σκηνική αφήγηση που “χτίζεται” μπροστά στα μάτια του θεατή. Επιπλέον, μας λέει πως ο ήρωας υπάρχει – κι ας ακούγεται αυτό κλισέ στην αντιηρωϊκή εποχή μας – και είναι ο άνθρωπος που «δρα, δεν καταθέτει τα όπλα, δεν αφήνεται στην πίκρα και την απογοήτευσή του». Άλλωστε, «αυτό είναι και η μεγάλη πράξη ελευθερίας. Όχι το να αρνείσαι και να αντιδράς μόνο, αλλά να χτίζεις, να προτείνεις. Όχι να γκρινιάζεις, αλλά να πάρεις την ευθύνη και να δράσεις.»
Συνέντευξη: Ερριέττα Μπελέκου
– Ο δρόμος μέχρι το περίπτερο, είναι η πρώτη παράσταση που θα ανέβει στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, στο πλαίσιο του αφιερώματος «Η Λογοτεχνία στη σκηνή». Πείτε μας, αρχικά, τι σας γοητεύει στην ποίηση του Γιάννη Στίγκα, και πιο συγκεκριμένα στο εν λόγω έργο;
Είναι η ορμή και η ωμότητα, που εναλλάσσεται με την τρυφεράδα. Δεν είναι όμως μελιστάλακτος, ούτε κυνικός. Βαθιά ανθρώπινος. Στα μάτια μας φαντάζει σαν ερωτικός, πολιτικός, υπαρξιακός, ταυτόχρονα. Το ανθρώπινο βίωμα δε το μιλάει καθημερινά, το μεγαλώνει, το τοποθετεί, το βλέπει μέσα στο μεγάλο πλαίσιο. Στην ποίησή του το υποκείμενο έχει ιστορικότητα, υπάρχει. Και δη, στον Δρόμο Μέχρι το Περίπτερο, το Υποκείμενο καλείται να συνθέσει τον Κόσμο, να τον παρατηρήσει, να τον κρίνει, και να δράσει.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Αν και είναι κλισέ η ατάκα για ήρωες στην αντιηρωική εποχή, να πούμε ότι στον κόσμο του Στίγκα, για εμάς, ο ήρωας υπάρχει, και είναι ο άνθρωπος, που ακόμη και χωρίς κάποιο μεγαλεπήβολο κίνητρο, δρα, δεν καταθέτει τα όπλα, δεν αφήνεται στην πίκρα και την απογοήτευσή του.
– Καταπιάνεστε για πρώτη φορά με τη μεταφορά ενός λογοτεχνικού έργου στη σκηνή. Μιλήστε μας για τις δυσκολίες αλλά και τις προκλήσεις που ενέχει αυτό το εγχείρημα.
Μια πρώτη πρόκληση είναι το τι θέλεις να πεις. Να μην ενδώσεις στον πειρασμό να αδειάσεις το έργο από το περιεχόμενό του, και να το γεμίσεις με τα δικά σου, αυθαίρετα. Ούτε όμως να λειτουργήσεις σαν “μεταφραστής”, σαν απλός εκτελεστής. Αλλά να πιάσεις τις ατμόσφαιρες του, και να μπορέσεις να δώσεις τον κόσμο του ποιητή, του ποιήματος.
Ένα άλλο ζήτημα ήταν στο ότι μέχρι τώρα προτιμούσαμε τα έργα μας-να μην έχουν γραμμική αφήγηση, επρόκειτο περισσότερο για ριζώματα, χωρίς γραμμικότητα απαραίτητα. Εδώ όμως, αποφασίσαμε να κρατήσουμε την αφηγηματική δομή του Στίγκα, ώστε να χτίσουμε μια ιστορία στη σκηνή. Για τον λόγο αυτό και χρειάστηκε να κάνουμε δραματουργική ανάλυση-μελέτη.
Τέλος, ήταν πρόκληση, να δούμε το πώς ο λόγος ο ποιητικός, μπορεί να παρασταθεί στη σκηνή, όχι όμως κυρίως μέσα από τη δράση χαρακτήρων ή μέσα από τον προφορικό λόγο, αλλά μέσα από τη μουσική, το βίντεο, την κίνηση, που είναι η δική μας γλώσσα.
Επίσης υπήρξαν και ερωτήματα του τύπου, “μήπως μη σεβόμενοι τις συμβάσεις του είδους” χαλάμε το τελικό αποτέλεσμα; Μήπως χάνεται η ποιητικότητα; Που η ίδια η παράσταση μας τα απάντησε με τον πιο ωραίο τρόπο.
– Δώστε μας μία πρώτη εικόνα από την οπτικοακουστική σκηνική αφήγηση που πρόκειται κατασκευαστεί μπροστά στα μάτια του θεατή.
4 σώματα, 4 performers επί σκηνής, οικοδομούν τον κόσμο του Στίγκα και την παράσταση σε πραγματικό χρόνο. Όλα συμβαίνουν μπροστά στα μάτια του θεατή.
Εναλλαγή μουσικής, κίνησης, βίντεο. Με συνοδοιπόρο τη φωνή του Στίγκα, που ηχογραφημένη ακούγεται να λέει αποσπάσματα του ποιήματος.
Ένα διαμεσικό θέαμα, όπου οι τέχνες βρίσκονται σε διάλογο.
Η ψευδαίσθηση και ο εντυπωσιασμός της οθόνης, ενώ ταυτόχρονα αποδομείται από την παρουσία των “τεχνικών” στη σκηνή.
– «Αίμα που’ χει το μέλλον μας και πως να το χορέψεις»
Ο δρόμος για το περίπτερο μέσα από τα μάτια ενός χορευτή και με οδηγό το σώμα του…
Θέλαμε αυτή τη φορά να θέσουμε σε διάλογο το ζωντανό σώμα-τη φυσική παρουσία με τους οπτικοακουστικούς πειραματισμούς μας. Αναζητούσαμε έναν χορευτή, με ικανότητα στον αυτοσχεδιασμό. Ο Γιάννης Νικολαΐδης φάνταζε η καλύτερη λύση. Έμπειρος, σημαίνων χορευτής της σύγχρονης σκηνής, συνέβαλλε στο τελικό αποτέλεσμα καθοριστικά, από το πρώτο κιόλας στάδιο της παράστασης, δίνοντας δημιουργικές ιδέες, σκηνοθετικές λύσεις. Μια πολύ ζεστή συνεργασία, που σίγουρα θέλουμε να έχει και συνέχεια, αφού δεν ήταν μόνο μια κοινή αισθητική, αλλά και συνολικότερα τα βρήκαμε μαζί του. Και ξέρετε, είναι δύσκολο αυτό, εμείς ως Medea γνωριζόμαστε μεταξύ μας, ξέρουμε τον τρόπο δουλειάς του καθένα, και με τον Γιάννη βρήκαμε κοινούς βηματισμούς πολύ γρήγορα.
– Τελικά, πόσο δύσκολο είναι να προσδώσουμε ένα – έστω και ελάχιστο – νόημα στη ζωή μας; Πώς θα καταφέρουμε να διασχίσουμε τον δρόμο μέχρι απέναντι;
Αυτό είναι και η μεγάλη πράξη ελευθερίας. Όχι το να αρνείσαι και να αντιδράς μόνο, αλλά να χτίζεις, να προτείνεις. Όχι να γκρινιάζεις, αλλά να πάρεις την ευθύνη και να δράσεις.
Έχουν πολλά ειπωθεί, από το ότι δεν υπάρχει κανένα νόημα, και άρα πορεύσου όπως, στα χαμένα, μέχρι τη lifestyle εκδοχή του “ζήσε τη στιγμή”.
Αλλά, ο κόσμος και ο άνθρωπος, είναι συνεχώς ο ένας το διακύβευμα του άλλου. Παίκτες και παίγνια είμαστε την ίδια στιγμή.
Μας φαίνεται πιο γοητευτική και γονιμοποιός η πορεία προς τον καθορισμό ενός-εφήμερου-κάθε φορά-νοήματος, που συνεχώς είναι αντικείμενο διαπραγμάτευσης και αναστοχασμού. Και αυτό ισχύει τόσο για το προσωπικό, όσο και για το συλλογικό. Δε λέμε ότι η λύση είναι καθένας να βρει έναν λόγο να δρα και να πράττει, αλλά υπάρχει και το καθήκον της συλλογικής θέσμισης. Και η ευθύνη αυτή εμπεριέχει και την ευθύνη της υλοποίησης αλλά και της λήψης του κόστους, των όποιων επιπτώσεων.
Photo credits © Zak Varvaresso
Η cross-arts performance “Ο δρόμος μέχρι το περίπτερο”, βασισμένη σε ποίηση του Γιάννη Στίγκα, παρουσιάζεται για δυο ακόμα παραστάσεις στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης. Περισσότερες πληροφορίες, εδώ