Τα τελευταία πολλά χρόνια διατηρώ μια ιδιότυπη συλλογή. Κάθε φορά που ένας φίλος ή συνεργάτης ή συγγενής πηγαίνει ταξίδι στο εξωτερικό του ζητάω να μπει σε ένα δισκοπωλείο και να μου αγοράσει ένα ή δύο άλμπουμ καλλιτεχνών της χώρας της οποίας επισκέπτεται. Έχει τις επιπλέον οδηγίες το άλμπουμ να είναι τελευταίας εσοδείας (της εκάστοτε τρέχουσας χρονιάς ή έστω της αμέσως προηγούμενης) και ο καλλιτέχνης να μην είναι σούπερ σταρ στη χώρα του αλλά ούτε και τελείως άσημος.
Το κριτήριο για την τελική επιλογή ανήκει στον ίδιο. Εννοείται ότι δεν έχει που αλλού να βασιστεί παρά στα λόγια του δισκοπώλη και … στο εξώφυλλο.
Με τον καιρό σε ένα ράφι της δισκοθήκης μου έχουν μαζευτεί cd από διάφορα μέρη του κόσμου. Αργεντινή, Ισπανία, Ιταλία, Γαλλία, Φινλανδία, Βέλγιο, Τσεχία, Ρουμανία, Σερβία, Ουκρανία ακόμη και … Μοζαμβίκη. Τα δύο άλμπουμ που έχω από εκεί είναι σε … κασέτα καθώς το 1998 που επισκέφθηκε μια πολύ καλή μου φίλη τη χώρα αυτή δεν κυκλοφορούσαν ακόμη cd.
Ακόμη στεναχωριέμαι που δεν συνεννοήθηκα (προ ετών) έγκαιρα με τη Λατσίνου να μου φέρει κάτι από το ταξίδι της στο Θιβέτ. Και γενικά έχουν χαθεί ευκαιρίες. Αλλά όπως και να έχει η συλλογή εμπλουτίζεται αργά αλλά σταθερά και περιλαμβάνει κάποια διαμάντια όπως το “The Tragic Tale of a Genius” των Βέλγων My Little Cheap Dictaphone (MLCD υπογράφουν συχνά για συντομία). Ή όπως το “Live In Kiev” του Ουκρανού Oleg Skripka. Ανερχόμενος εκρηκτικός και ανατρεπτικός «εκκολαπτόμενος» σταρ το 2001 – σταρ κανονικός πλέον (με ότι συνεπάγεται αυτό) στον ανατολικοευρωπαικό κυρίως κόσμο.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Προφανώς δεν αποτελείται όλη η συλλογή από διαμάντια αλλά υπάρχουν πάρα πολύ καλές στιγμές όπως το “Suudelmitar” (2004) του Φινλανδού Ville Leinonen. Ή το πρόσφατο “Port” (2014) των Τούρκων Forabandit που μου έφερε μόλις πρόσφατα η γυναίκα μου η Αγγελική περήφανη που βρήκε το χρόνο και κατάφερε να μπει σε δισκοπωλείο στο περιθώριο του επαγγελματικού ταξιδιού της στην Κωνσταντινούπολη.
Το ζήτημα βέβαια δεν είναι να σας ξεναγήσω σε ένα – έστω ιδιαίτερο και ασυνήθιστο – τμήμα της δισκοθήκης μου. Το ζήτημα είναι ό,τι τα – με τελείως τυχαίο τρόπο – αποκτημένα άλμπουμ αυτής της συλλογής με κάνουν συχνά να σκέφτομαι το εξής: από πάντα (ακόμη και μέχρι στις μέρες μας που αναμφισβήτητα ζούμε στην εποχή του διαδικτύου) και παρά το γεγονός ότι ο κόσμος είναι μεγάλος, η μουσική στην οποία εκτίθεται ο πολίτης της κάθε χώρας είναι είτε αγγλοσαξωνικής προέλευσης, είτε προέρχεται από την χώρα στην οποία είναι πολίτης. Ο υπόλοιπος μουσικός κόσμος λάμπει διά της απουσίας του.
Δεν ξεχνώ την διεθνή και επί μακρά σειρά ετών επιτυχία της «ξυπόλητης ντίβας» από την Ακτή Ελεφαντοστού, Cesaria Evora ούτε την ανάλογη περίπτωση του Salif Keita από το Μάλι ή τους Νορβηγούς Madrugada ή αρκετά παλαιότερα τους Πορτογάλους Madredeus. Δεν ξεχνώ επίσης την Γαλλίδα σταρ της εποχής μας Zaz.
Μάλλον οι καλλιτέχνες που δρούμε και δημιουργούμε εκτός του αγγλοσαξωνικού τόξου και που ονειρευόμαστε ή ελπίζουμε σε «διεθνή καριέρα» είμαστε αυτοί που ξεχνάμε ότι οι παραπάνω (και πάρα πολλές ακόμη) περιπτώσεις δεν είναι καν οι εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Είναι άνθρωποι που αποφάσισαν (ή αποφάσισαν άλλοι για λογαριασμό τους) να δοκιμάσουν να παίξουν το παιχνίδι με τους όρους της αγγλοσαξωνικής μουσικής βιομηχανίας και όχι με τοπικούς όρους. Είτε γιατί (εκτός από την επιθυμία) είχαν τη δυνατότητα να το κάνουν είτε γιατί ακόμη και αν δεν είχαν τη δυνατότητα πήραν την … απονενοημένη απόφαση να επιχειρήσουν να δημιουργήσουν αυτήν την δυνατότητα.
Το να έχεις ένα καλλιτεχνικό αποτέλεσμα το οποίο είναι καλό, πολύ καλό, άριστο (αλήθεια με ποιους όρους;), ή ακόμη καλύτερα ευρηματικό, όχι απλά βοηθάει αλλά είναι και εκ των ουκ άνευ. Σε καμία περίπτωση δεν αρκεί όμως. Ο κόσμος είναι γεμάτος μουσική. Το ότι εμείς οι ακροατές δεν είμαστε σε θέση να αντιληφθούμε τον πραγματικό όγκο της, δεν σημαίνει ότι αυτή η μουσική δεν υπάρχει. Και.. τον συναντάς μπροστά σου αυτόν τον όγκο όταν π.χ. ως καλλιτέχνης επιχειρήσεις να στείλεις απλά και μόνο το καινούργιο σου άλμπουμ προς κριτική σε ένα site ή blog που έχει έδρα σε άλλη χώρα από τη χώρα σου. Ακόμη κι αν πάρεις το review (κριτική) διαπιστώνεις μετά την αρχική (και λογική χαρά) ότι κρατάς στα χέρια σου μια σταγόνα από τον ωκεανό.
Είναι οξύμωρο: Αποδεχόμαστε οι καλλιτέχνες ότι για να ξεχωρίσεις στον μικρό σου τόπο χρειάζεται να έχεις ένα κάποιο μικρό ή μεγάλο πλάνο προκειμένου να προωθήσεις τη μουσική σου έτσι ώστε κατ’άρχήν να γίνει έστω αντιληπτή από το κοινό. Αλλά όταν έρθει η ώρα να ανοιχτούμε στον μεγάλο ωκεανό του εξωτερικού το «ξεχνάμε» αυτό και ελπίζουμε ότι κάποιες σκόρπιες και χωρίς πλάνο κινήσεις ενδεχομένως μπορεί και να έχουν αποτέλεσμα. «Που ξέρεις ίσως σταθούμε τυχεροί…»
Θα φανεί κατ’αρχήν παράξενο αυτό το τελευταίο που θα γράψω. Τα παραπάνω δεν έχουν σκοπό να απογοητεύσουν. Αντίθετα ευσεβής τους πόθος είναι να εμπνεύσουν. Με την έννοια ότι όποιος αποφασίσει να ανοιχτεί στον ωκεανό, καλό θα ήταν η βάρκα του να μην έχει μόνο ένα ζευγάρι κουπιά και έναν αμφιβόλου κατασκευής ασύρματο. Χρειάζεται να είναι εξοπλισμένη η βάρκα του, οπωσδήποτε να έχει χάρτη και – στο μέτρο του δυνατού – να έχει χαράξει πορεία.
Και τι καλύτερο από τα να έχει και άλλες βάρκες γύρω του. Εξοπλισμένες με ανάλογο τρόπο, για το ίδιο ταξίδι…