Μετά το έργο Memoria Obsura: Αφανής Μνήμη που παρουσιάστηκε στο θέατρο Βυρσοδεψείο και στα πλαίσια του ΙΕΤΜ, η Τζένη Αργυρίου παρουσιάζει για πρώτη φορά στην Ελλάδα την πιο πρόσφατη δουλειά της «Memorandum – ένας μηχανισμός ενθύμησης» στις 18 & 19 Ιουνίου, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών.
Έργο επέκεινα των ορίων εικαστικών και παραστατικών τεχνών, το Μemorandum συγκροτείται από μία performance και δύο in situ εγκαταστάσεις, μία στην είσοδο και μία στη σκηνή του Κτιρίου Ε. Οι δύο οπτικοακουστικές εγκαταστάσεις θα είναι ανοιχτές στο κοινό με είσοδο ελεύθερη, από τις 18:30 και ως την έναρξη της παράστασης.
Η παράσταση έκανε πρεμιέρα το Νοέμβριο 2013 στη Μασσαλία (Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Πρωτεύουσα), και στο Festival Temps D’ Images στο Tanzhaus nrw στο Ντίσελντορφ τον Ιανουάριο του 2014.
Memorandum =Μνημόνιο = «Τι να θυμηθώ». Κατ’ επέκταση αναφέρεται σε κάθε μέσο που βοηθά τη μνήμη φωτίζοντάς της γεγονότα συγκεκριμένα που δεν πρέπει να ξεχαστούν.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Το Μemorandum είναι ένα έργο που εμπνέεται από τις έννοιες της μνήμης, της Ιστορίας και των μέσων καταγραφής της. Ταξιδεύοντας στον χρόνο μέσα από το φως και τη σκιά, το συνειδητό και το ασυνείδητο, το πραγματικό και το φαντασιακό, το βιωματικό και το κληρονομικό, προσπαθούμε να προσεγγίσουμε με τον δικό μας τρόπο το παρελθόν και τη σημαντικότητα του για το παρόν και το μέλλον. Ψάχνουμε εκείνα τα κομμάτια του πρόσφατου παρελθόντος που μοιάζουν να λείπουν από τη συλλογική μας μνήμη. Αναζητούμε σκιές και ίχνη προσωπικών ενθυμήσεων και βιωμάτων αλλά και δημόσιων κοινωνικοπολιτικών γεγονότων που διαμόρφωσαν την ταυτότητα μας. Το έργο δημιουργήθηκε με άξονα τις βασικές λειτουργίες της μνήμης (επεισοδιακή, σημασιολογική και διαδικαστική μνήμη) και κάθε δράση στο χώρο αντιπροσωπεύει ένα από τα τρία αυτά είδη. Ξεχωριστή σημασία δίνεται στο ρόλο της λήθης και στη δυναμική της ανάδυσής της. Μπορεί ένα καλλιτεχνικό έργο να ξυπνήσει την ανάμνηση και να παραμένει διαλεκτικό; Ο καταιγισμός των εικόνων κατακερματίζει τη μνήμη μας ή ακόμη, υποκινεί μηχανισμούς άρνησης έως και απώθησης για την ανάδυσή της;
Performance
Στο Memorandum, τρεις ερμηνευτές, οι Miguel Pereira, Simon Rummel και Soledad Zarka ζουν μέσα σε ένα καλειδοσκόπιο καταστάσεων, εξερευνούν ένα τοπίο-μηχανισμό του χρόνου και συναντούν πραγματικές και εικονικές σκιές, αποσπασματικές προβολές εικόνων, ήχους και μυρωδιές. Όλα αυτά μαζί λειτουργούν ως ένας διαδραστικός μηχανισμός ενθύμησης, ο οποίος αλληλεπιδρά με τους ερμηνευτές. Οι ζωές των χαρακτήρων, μετατρέπονται σε ένα είδος σύγχρονης «μνημονοτεχνικής,» δηλαδή τρόπων που χρησιμοποιούνται για να οργανώσουν τις εντυπώσεις της μνήμης και τις διεργασίες της επινόησης. Ζωντανοί ήχοι έρχονται σε διάλογο με ηχογραφήσεις και ηχητικές συνθέσεις που παράχθηκαν από τον ίδιο μηχανισμό σε προγενέστερο χρόνο. Αντίστοιχα, φωτογραφίες που λαμβάνονται κατά τη διάρκεια της performance συνδιαλέγονται με φωτογραφίες ιστορικών αρχείων. Η χρήση του χώρου και των υλικών (μεταλλικοί σωλήνες, χορδές και χαρτιά) δημιουργεί μία αυτόνομη εγκατάσταση, που από ανενεργός μηχανισμός, μεταβάλλεται σε ένα ενεργό οπτικοακουστικό όργανο ενθύμησης με τη χρήση πολυμέσων και με τις προβολές βίντεο και φωτογραφιών. Οι ερμηνευτές ζωντανεύουν το όργανο αυτό καλώντας τον θεατή και τις αναμνήσεις του να γίνουν μέρος της ζωντανής δημιουργίας.
Εγκαταστάσεις
Εγκατάσταση στην είσοδο του χώρου: Η εγκατάσταση στην είσοδο του Κτιρίου Ε είναι οπτικοακουστική και βασίζεται στο ερευνητικό υλικό που συλλέχθηκε κατά τη διάρκεια της δημιουργίας. 9 βίντεο, 9 πρόσωπα, 9 απόψεις, 9 οθόνες τοποθετούνται στο χώρο με βάση την αρχιτεκτονική του. Στόχος ο διάλογος ανάμεσα στο κοινό και στους ψηφιακούς πρωταγωνιστές που απαντούν σε ερωτήσεις οι οποίες σχετίζονται με τη μνήμη και τη λήθη, την Ιστορία και τις προσωπικές τους ιστορίες, το παρελθόν και το παρόν αλλά και με την περίοδο την οποία διανύουμε, το τώρα.
Εγκατάσταση επί σκηνής: Μια in situ εγκατάσταση από μεταλλικούς σωλήνες που ορίζουν οριζόντιες και κάθετες ευθείες στον χώρο. Η εικαστική σύνθεση προσομοιάζει σε «ικρίωμα» το οποίο, αντί για κάποιο μνημείο, στηρίζει το κενό.
Κατά τη διάρκεια της παράστασης, η εγκατάσταση μετατρέπεται σε οπτικοακουστικό όργανο, έναν μηχανισμό ενθύμησης.
Συντελεστές:
Μια δημιουργία της Τζένης Αργυρίου σε συνεργασία με τον εικαστικό Βασίλη Γεροδήμο
Ερμηνεία: Miguel Pereira, Soledad Zarka & Simon Rummel / ‘Εξτρα ψηφιακή σκιά: Νίκος Καλογερακής / Δραματουργία: Σωτήρης Μπαχτσετζής / Μουσική σύνθεση: Νίκος Βελιώτης, Coti K / Video Artist: Thomas Fourneau / Φωτισμοί: Ευγένιος Τζαφέστας / Τεχνική διεύθυνση & ηχοληψία: Aντώνης Νικηφόρος / Ανάπτυξη λειτουργικού προγράμματος: Κατερίνα Αντωνοπούλου
Το Memorandum είναι μία συμπαραγωγή των: Amorphy.org, Théâtre des Bernardines, O Espaço do Tempo, tanzhaus nrw και Marseille-Provence 2013 Capitale Εuropéenne de la Culture. Ευχαριστούμε το Tryangle Ευρωπαϊκό εργαστήριο καλλιτεχνικής έρευνας που λειτούργησε ως προτροπή για την ανάπτυξη του έργου. Ευχαριστούμε το Μουσείο Μπενάκη και τους Βαγγέλη Νικόπουλο και Νίκο Πολίτη για την άδεια χρήσης του αρχειακού φωτογραφικού υλικού καθώς και τους Μίλτο Αθανασίου, Αλέξη Χατζηαλεξίου και Κώστα Δεκουμέ για την παραχώρηση χρήσης των φωτογραφιών τους.
Ευχαριστίες: Μανώλης Ανδριωτάκης (Συγγραφέας), Ελεάννα Βλάχου (Ερευνήτρια Ιστορίας – Μουσειογράφος), Βίκυ Θεοδωρόπουλου (Ιστορικός, Συγγραφέας), Διονύσης Καββαθάς (Επίκουρος Καθηγητής Φιλοσοφίας και Αισθητικής των Μέσων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο), Κώστας Καναβούρης (Ποιητής, Δημοσιογράφος), Βαγγέλης Νικόπουλος (Ερευνητής-Συλλέκτης), Βαγγέλης Ραπτόπουλος (Συγγραφέας), Κώστας Τσώλης (Ζωγράφος), Γιώργος Χουλιάρας (Ποιητής) για την παραχώρηση των συνεντεύξεών τους.
Web site: www.memorandum.gr
Demo της περφρόμανς https://vimeo.com/83374742
Φωτό: Μίλτος Αθανασίου