Μια ομάδα, μια φωνή – Ρωσικό Συμφωνικό Τρίπτυχο, Ομάδα των πέντε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών παρουσιάζει την 24η συναυλία της στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών την Παρασκευή …

4 Μαΐου, στις 20.30 στην αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης.

Στην Αγία Πετρούπολη, το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα, πέντε νεότατοι, φιλόμουσοι άνδρες, με διαφορετικές επαγγελματικές επιδιώξεις, συγκρότησαν μια παρέα, με συνδετικό κρίκο την κοινή τους αγωνία για την διαμόρφωση μιας εθνικής, ρωσικής μουσικής σχολής, απελευθερωμένης από τα δυτικά πρότυπα. Τα τρία πιο εξέχοντα μέλη της περίφημης «Ομάδας των Πέντε», οι Αλεξάντερ Μποροντίν, Μόντεστ Μούσοργκσκυ και Νικολάι Ρίμσκυ-Κόρσακοφ, εμπνέουν στην Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, το πρόγραμμα της συναυλίας που θα διευθύνει στις 4 Μαϊου, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, ο μόνιμος αρχιμουσικός της ορχήστρας, Βύρων Φιδετζής.

Ως έργα-αναφοράς της Εθνικής Ρωσικής Σχολής έχουν άλλωστε καταχωριστεί, η ημιτελής Τρίτη Συμφωνία του Μποροντίν, η, εκπληκτικής ενορχήστρωσης και μελωδικού πλούτου, συμφωνική σουίτα «Αντάρ» του Ρίμσκυ-Κόρσακοφ και ο υποβλητικός και σκοτεινός κύκλος του Μούσοργκσκυ «Τραγούδια και Χοροί του Θανάτου»-για την ερμηνεία του οποίου, συμπράττει ως σολίστ με την Κ.Ο.Α., ο εξαιρετικός βαθύφωνος με ακμάζουσα σταδιοδρομία στο εξωτερικό Χριστόφορος Σταμπόγλης.

ΔΥΟ ΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΓΙΑ ΤΑ ΕΡΓΑ

«Η επιστήμη είναι η δουλειά μου και η μουσική η διασκέδασή μου», συνήθιζε να λέει ο Αλεξάντερ Μποροντίν (1833-1887), για τον οποίο η σύνθεση ήταν μάλλον πάρεργο. Διακεκριμμένος χημικός με ειδίκευση στην οργανική χημεία, ο Μποροντίν ήταν ήδη στα 31 του χρόνια τακτικός καθηγητής της Ιατρικής Χειρουργικής Ακαδημίας στην Αγία Πετρούπολη. Κι όμως το μουσικό του έργο, αν και περιορισμένο σε έκταση και συχνά αποσπασματικό ή ημιτελές, παραμένει μέχρι σήμερα εξαιρετικά αγαπητό διεθνώς, σε μουσικούς και κοινό.

Η Τρίτη Συμφωνία του, δεν ξεφεύγει από την προσωπική του «παράδοση» ν΄αφήνει τα έργα του ανολοκλήρωτα. Απ΄αυτό το έργο, ο Μποροντίν μας κληροδότησε ουσιαστικά μία σειρά από σχεδιάσματα, τα οποία, λίγους μήνες μετά τον θάνατό του, συμπλήρωσε, αποκατέστησε και ενορχήστρωσε ο, επίσης συνθέτης και φίλος του, Αλεξάντερ Γκλαζουνόφ.
Από τα συγκλονιστικότερα έργα του Μόντεστ Μούσοργκσκυ (1839-1881) και της ρωσικής μουσικής του 19ου αιώνα, ο κύκλος «Τραγούδια και Χοροί του Θανάτου» είναι καρπός της στενής συνεργασίας του συνθέτη με τον ποιητή, μακρινό του εξάδελφο και επιστήθιο φίλο του Αρσένι Γκολένισεφ-Κουτούζοφ. Η συνεργασία τους ειδικά για τη δημιουργία των τριών πρώτων τραγουδιών του κύκλου (το χρονικό διάστημα από τον Μάρτιο έως τον Μάιο του 1875) θεωρείται ανάλογη αυτής μεταξύ ενός συνθέτη κι ενός λιμπρετίστα. Το τέταρτο τραγούδι γράφτηκε αργότερα, τον Ιούνιο του 1877, ακολουθώντας τον ίδιο σκοτεινό θεματικό άξονα που μοιράζονταν και τα προηγούμενα: Στο κέντρο της δημιουργίας του Μούσοργκσκυ βρίσκεται η ρεαλιστική και σκληρή απεικόνιση του Θανάτου.

Ο συνθέτης σκόπευε να συμπληρώσει τον κύκλο και με άλλα τραγούδια, αλλά δεν πρόλαβε. Λίγο μετά τον θάνατό του, ο Γκλαζουνόφ κι ο Νικολάι Ρίμσκυ-Κόρσακοφ, έκαναν μια πρώτη απόπειρα να ενορχηστρώσουν τα «Τραγούδια». Τα επόμενα χρόνια τη δική του ενορχηστρωτική εκδοχή κατέθεσε (το 1962) ο σπουδαίος Ντμίτρι Σοστακόβιτς και αργότερα (1983) ο Ρώσος συνθέτης Εντισόν Ντενίσοφ-τη δική του ενορχήστρωση ακολουθεί η συναυλία της Κ.Ο.Α.

Αξιωματικός ακόμα του ρωσικού ναυτικού, ο νεαρός Νικολάι Ρίμσκυ-Κόρσακοφ, κατόρθωσε ήδη από τα πρώτα του συμφωνικά έργα να κερδίσει την εκτίμηση των ομοτέχνων του. Η Δεύτερη Συμφωνία του, γράφτηκε το 1868. Αργότερα έτυχε δύο αναθεωρήσεων από τον ίδιο τον συνθέτη, με  πιο πρόσφατη αυτή του 1897, η οποία υπαγόρευσε και την αλλαγή ταυτότητας στο έργο, από «Συμφωνία» σε «Συμφωνική Σουίτα». Παρόλα αυτά, ήταν εξαρχής γνωστή κυρίως με το προσωνύμιο «Αντάρ», από τον μεγάλο Αραβα ποιητή και πολεμιστή του 6ου αι.μ.Χ. Αντάρ Ιμπν Σαντάντ, του οποίου οι περιπέτειες ενέπνευσαν στον Ρωσο-πολωνό Γιόζεφ Σενκόφσκυ το ομώνυμο έπος. Από εκεί άντλησε ο Ρίμσκυ-Κόρσακοφ το θεματικό περιεχόμενο για την Συμφωνική Σουίτα του-η οποία μουσικολογικά είναι, αντιστοίχως, επηρεασμένη από τον Μπερλιόζ.

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΒΡΑΔΙΑΣ  ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ

Παρασκευή, 4 Μαϊου, 20.30
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης

ΑΛΕΞΑΝΤΕΡ ΜΠΟΡΟΝΤΙΝ: Συμφωνία αρ.3 σε λα ελάσσονα
ΜΟΝΤΕΣΤ ΜΟΥΣΟΡΓΚΣΚΥ: Τραγούδια και Χοροί του Θανάτου

Διάλειμμα

ΝΙΚΟΛΑΪ ΡΙΜΣΚΥ-ΚΟΡΣΚΑΚΟΦ: «Αντάρ», συμφωνική σουίτα

Σολίστ: Χριστόφορος Σταμπόγλης, βαθύφωνος
Μουσική Διεύθυνση : Βύρων Φιδετζής

* Tης συναυλίας θα προηγηθεί (στις 19:45) δωρεάν εισαγωγική ομιλία, για τους κατόχους εισιτηρίων