Ακολουθώντας το κατανυκτικό πνεύμα των ημερών του Θείου Πάθους, το Μέγαρο και η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών προτείνουν μια μοναδική πασχαλινή συναυλία με το Requiem (Ακολουθία εις κεκοιμημένους) του Μίκη Θεοδωράκη για σολίστ, μικτή και παιδική χορωδία και ορχήστρα.
Η εκδήλωση εντάσσεται στο πλαίσιο του αφιερώματος στη συμφωνική μουσική του Θεοδωράκη και θα φιλοξενηθεί τη Μεγάλη Τρίτη 30 Απριλίου (ώρα έναρξης: 20.30) στην Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης.
Πριν από την έναρξη της συναυλίας, στις 19:45, θα πραγματοποιηθεί εισαγωγική ομιλία, για τους κατόχους εισιτηρίων, του πιανίστα και συνθέτη Χρίστου Παπαγεωργίου. Τα σολιστικά μέρη του έργου θα αποδώσουν η υψίφωνος Μαρίνα Βουλογιάννη, η μεσόφωνος Αλεξάνδρα Παπατζιάκου, ο τενόρος Βαγγέλης Χατζησίμος και ο βαθύφωνος Χριστόφορος Σταμπόγλης.
Συμμετέχουν η Χορωδία της Ε.Ρ.Τ. που δίδαξε η Νεκταρία Παλέτσου και η Παιδική Χορωδία «Rosarte» (διδασκαλία: Ρόζη Μαστροσάββα). Τους μουσικούς της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, τους χορωδούς και τους μονωδούς θα καθοδηγήσει από το πόντιουμ ο αρχιμουσικός Μύρων Μιχαηλίδης.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Περίπου 40 χρόνια χωρίζουν την πρώτη απόπειρα σύνθεσης θρησκευτικής μουσικής («Κασσιανή», 1942) του Μίκη Θεοδωράκη από το Requiem (1984), το οποίο είναι αφιερωμένο στους νεκρούς της σφαγής των Καλαβρύτων (13 Δεκεμβρίου 1943). Το έργο, που φέρει παρενθετικά τον τίτλο Ακολουθία εις κεκοιμημένους για σολίστ, μικτή χορωδία, παιδική χορωδία και ορχήστρα, αποτελεί έναν μουσικό «φόρο τιμής στη μνήμη των εθνομαρτύρων της νεότερης ιστορίας μας», όπως αναφέρει ο συνθέτης σε επεξηγηματικό σημείωμά του για την ανατύπωση της παρτιτούρας του Requiem από τις Εκδόσεις Ρωμανός, το 1987. Και συμπληρώνει: «Το δέος του “απαίδευτου” Έλληνα που με διακατείχε όταν για πρώτη φορά στη ζωή μου άκουγα, έφηβος ων, συγχορδίες μέσα στην εκκλησία, είχε σβήσει ύστερα από 40 και πλέον έτη μουσικού βίου. […] Το αποτέλεσμα μπορεί να χαρακτηρισθεί ως εκπλήρωση ενός εφηβικού πόθου, μιας νεανικής φιλοδοξίας. […] Η βασική διαφορά του Requiem από τα προηγούμενα εκκλησιαστικά έργα μου έγκειται τόσο στην ίδια την υφή του “μέλους”, όσο και στην εναρμόνισή του. Από ’κεί και πέρα μεγάλη σημασία έχει η χρήση των φωνών της χορωδίας, καθώς και η σχέση ανάμεσα στα τρία βασικά μουσικά υλικά, δηλαδή τους σολίστ, τη μικτή και την παιδική χορωδία».
Όσο για το κείμενο της Ακολουθίας εις κεκοιμημένους, το οποίο ανήκει εν πολλοίς στον συριακής καταγωγής βυζαντινό μελουργό Ιωάννη μοναχό τον Δαμασκηνό, ο Μίκης Θεοδωράκης επισημαίνει ότι είναι «ένα από τα υψηλότερα ανθρώπινα, πνευματικά, φιλοσοφικά και ποιητικά επιτεύγματα του ελληνικού λυρικού λόγου. Μας βοηθά να ανακαλύψουμε τις ορθές […] μας διαστάσεις μέσα στην παγκόσμια τάξη των πραγμάτων. Μας καλεί σε μια μεθυστική κατάδυση στο βάθος του εαυτού μας για να ανακαλύψουμε το “φως που καίει”, την ουσία και την πεμπτουσία της ανθρώπινης ύπαρξης μας. Να ενωθούμε με το μυστήριο του θανάτου, σαν τη μόνη εγγύηση και οδό, ότι έτσι ανακαλύπτουμε την ουσία της ζωής». Το έργο ακολουθεί τη δομή της εκκλησιαστικής ακολουθίας και περιλαμβάνει τα μέρη: Εν τω ναώ, Στάσις Α΄, Στάσις Β΄, Στάσις Γ΄, Δόξα-Τριαδικόν και Νεκρώσιμα Ιδιόμελα του Ιωάννου του Δαμασκηνού.
Τέσσερις διακεκριμένοι σολίστ με αξιόλογη καλλιτεχνική πορεία εντός και εκτός ελληνικών συνόρων έχουν κληθεί να ερμηνεύσουν τα μέρη των μονωδών στο Ρέκβιεμ του Μίκη Θεοδωράκη. Η υψίφωνος Μαρίνα Βουλογιάννη έχει στο βιογραφικό της πολλούς ρόλους του διεθνούς λυρικού ρεπερτορίου. Επίσης, έχει συμμετάσχει ως Αντιγόνη στην ομώνυμη όπερα του Θεοδωράκη και ως Μυρρίνη στην «Λυσιστράτη» του. Έχει ακόμη τραγουδήσει τα μέρη της σοπράνο σε ουκ ολίγα έργα θρησκευτικής και συμφωνικής μουσικής καλύπτοντας ένα χρονικό φάσμα από το Μπαρόκ μέχρι τον 20ό αιώνα, πλαισιωμένη από γνωστές ελληνικές και ξένες ορχήστρες και σύνολα μουσικής δωματίου.
Η Αλεξάνδρα Παπατζιάκου σταδιοδρομεί, εδώ και πολλά χρόνια, στην Γαλλία. Η κυπριακής καταγωγής διακεκριμένη μεσόφωνος σπούδασε μουσική στο Παρίσι και έχει αποσπάσει βραβεία σε διεθνείς διαγωνισμούς στη Γαλλία, το Βέλγιο και την Ιταλία. Στην αρχή της καριέρας της, εργάστηκε ως μόνιμο μέλος στην Ε.Λ.Σ. επί μία εξαετία. Ακολούθησαν, στη συνέχεια, μετακλήσεις σε θέατρα και φεστιβάλ πολλών ευρωπαϊκών πόλεων, καθώς και στις Η.Π.Α. Η Αλεξάνδρα Παπατζιάκου δίνει συχνά ρεσιτάλ στη Γαλλία και την Ευρώπη, ενώ στην Ελλάδα τραγουδά συχνά έργα μεγάλων Ελλήνων συνθετών (Καλομοίρης, Χατζιδάκις, Θεοδωράκης, κ.ά.). Το ρεπερτόριό της είναι ευρύ και εκτείνεται από την προκλασική μέχρι τη σύγχρονη εποχή.
Μαθητής παγκοσμίου φήμης καλλιτεχνών της όπερας, όπως η Ιλεάνα Κοτρουμπάς, ο Λουίτζι Άλβα, ο Αρρίγκο Πόλα και ο Κώστας Πασχάλης, ο Βαγγέλης Χατζησίμος είναι μόνιμο στέλεχος της Ε.Λ.Σ., εδώ και περισσότερα από 20 χρόνια, περίοδο κατά την οποία είχε την ευκαιρία να τραγουδήσει πολλούς ρόλους της οπερατικής εργογραφίας για λυρικό και δραματικό τενόρο συμπράττοντας με τους σημαντικότερους Έλληνες αρχιμουσικούς και σκηνοθέτες. Ως προσκεκλημένος καλλιτέχνης έχει εμφανιστεί σε θέατρα και αίθουσες συναυλιών στη Γερμανία, τη Βουλγαρία, την Κίνα, την Ιταλία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και αλλού. Έχει δώσει συναυλίες με μεγάλα ονόματα της όπερας όπως η Μαρία Γκουλέγκινα, η Άννα Τόμοβα-Σίντοβ και η Αγνή Μπάλτσα. Επιπλέον, έχει ηχογραφήσει έργα Καλομοίρη, Σαμάρα, Καρρέρ, Μητρόπουλου, Πετρίδη και Θεοδωράκη.
Mε εικοσιπενταετή πλέον σκηνική πείρα, ο μπάσος Χριστόφορος Σταμπόγλης εκπροσωπεί επάξια την Ελλάδα σε φημισμένα λυρικά θέατρα του εξωτερικού, όπως η Μητροπολιτική Όπερα της Νέας Υόρκης όπου τραγούδησε πρόσφατα το ρόλο του Φερράντο στον «Τροβατόρε». Υπήρξε επί πέντε έτη στέλεχος της Γερμανικής Όπερας του Ρήνου στο Ντύσσελντορφ. Ο Έλληνας βαθύφωνος έχει τραγουδήσει, μεταξύ άλλων, στην Όπερα της Νέας Υόρκης, το Κόβεντ Γκάρντεν και τη Μεγάλη Όπερα της Γενεύης. Κατά την τρέχουσα καλλιτεχνική περίοδο, οι υποχρεώσεις του θα τον φέρουν στην Πορτογαλία, τη Βρετανία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ελβετία. Ο Χριστόφορος Σταμπόγλης έχει δώσει πλήθος προσωπικών ρεσιτάλ, έχει συνεργαστεί με ελληνικές και ξένες ορχήστρες και έχει κάνει ηχογραφήσεις συνεργαζόμενος με διάφορες δισκογραφικές εταιρείες. Μελέτησε τραγούδι στην Αθήνα και αργότερα, ως αποδέκτης της υποτροφίας «Μαρία Κάλλας», σπούδασε την τέχνη της φωνητικής στο Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη.
Τους τέσσερις σολίστ θα συνοδεύσει η Χορωδία της Ελληνικής Ραδιοφωνίας Τηλεόρασης, ένα από τα πλέον αναγνωρισμένα φωνητικά σχήματα της χώρας. Δημιουργήθηκε το 1977 από τον Μάνο Χατζιδάκι. Το ρεπερτόριό της περιλαμβάνει περισσότερες από 900 συνθέσεις Ελλήνων και ξένων συνθετών όλων των εποχών. Η Χορωδία της Ε.Ρ.Τ. έχει συνεργαστεί με πλειάδα μαέστρων, έχει παρουσιάσει έργα Ελλήνων δημιουργών σε πρώτη παγκόσμια εκτέλεση και έχει πραγματοποιήσει πολλές εμφανίσεις στο εξωτερικό. Το Requiem του Μίκη Θεοδωράκη δίδαξε στους χορωδούς η Νεκταρία Παλέτσου.
Η παιδική-νεανική χορωδία «Rosarte», παρά τη μόλις πενταετή παρουσία της στην εγχώρια πολιτιστική ζωή, έχει δώσει εξαιρετικά δείγματα ποιοτικής δουλειάς με συμμετοχές σε χορωδιακά φεστιβάλ, συναυλίες, παραστάσεις όπερας και άλλες εκδηλώσεις σε γνωστούς συναυλιακούς χώρους και θέατρα εντός και εκτός αθηναϊκών τειχών συμπράττοντας με Έλληνες και ξένους μαέστρους, καθώς και με αναγνωρισμένα συμφωνικά και χορωδιακά σύνολα του τόπου μας. Το ρεπερτόριο της παιδικής χορωδίας «Rosarte» εκτείνεται από την μπαρόκ πολυφωνία έως σήμερα καλύπτοντας πολλά μουσικά είδη: από τις λόγιες συνθέσεις μέχρι το μιούζικαλ, την ποπ, την τζαζ και τα γκόσπελ. Τη διδασκαλία των νεαρών χορωδών έχει αναλάβει η Ρόζη Μαστροσάββα, η οποία το 2008, ως επικεφαλής της παιδικής χορωδίας του Δήμου Αθηναίων, απέσπασε χρυσό μετάλλιο στην Ε΄ Χορωδιακή Ολυμπιάδα, (Γκρατς Αυστρίας).
Τους σολίστ και τους χορωδούς θα πλαισιώσει η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, ένα από τα παλαιότερα και εμπειρότερα εγχώρια μουσικά σύνολα. Θα τη διευθύνει ο αρχιμουσικός και καλλιτεχνικός διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής Μύρων Μιχαηλίδης, μαέστρος με λαμπρές σπουδές στη Γερμανία, διεθνή πείρα στη διεύθυνση ορχήστρας και εκτενή δισκογραφία σε συνεργασία με διάσημους καλλιτέχνες (Τσικολίνι, Μπαντούρα-Σκόντα, Μιντς, Ακκάρντο, Μάισκυ, Άντερσον, Στιούντερ, κ.ά.). Έχει διατελέσει μόνιμος αρχιμουσικός της Όπερας της Ανατολικής Σαξονίας και καλλιτεχνικός διευθυντής της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης (2004-2011).