Μεγάλη ήταν η συγκίνηση τόσο του συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη, όσο και της ερμηνεύτριας Μαίρης Λίντα και της πιανίστα Τατιάνας Παπαγεωργίου, κατά τη διάρκεια των προβών μέρους του προγράμματος που θα ακουστεί στη μεγαλειώδη συναυλία που θα πραγματοποιηθεί στις 4 Δεκεμβρίου στο Παλλάς προς τιμήν του κορυφαίου Έλληνα δημιουργού, με τη σύμπραξη της θρυλικής Συμφωνικής Ορχήστρας και των Μπαλέτων της Όπερας του Κιέβου.
Στη μοναδική αυτή βραδιά, που γίνεται γεγονός με τη χορηγία του Ιδρύματος Μπούμπουρα, του μεγάλου Έλληνα ευεργέτη που ζει στην Οδησσό, θα παρουσιαστούν τα εμβληματικά έργα του συνθέτη, εμπνευσμένα από την Κρήτη και την ελληνική θάλασσα: τα πρώτα Παιδικά Τραγούδια του 1937, το «Κρητικό Κοντσέρτο» για πιάνο κι ορχήστρα σε πρώτη εκτέλεση, ο αγαπημένος κύκλος τραγουδιών «Αρχιπέλαγος» και σκηνές από το φημισμένο μπαλέτο «Αλέξης Ζορμπάς». Αντίστοιχη βραδιά είχε πραγματοποιηθεί τον Οκτώβριο -για την επέτειο του όχι- στην Οδησσό, επίσης με τη χορηγία του Ιδρύματος Μπούμπουρα. Τώρα η παράσταση μεταφέρεται και στην Αθήνα, με την Συμφωνική Ορχήστρα και των Μπαλέτων της Όπερας του Κιέβου που τιμούν τον κορυφαίο Έλληνα συνθέτη.
«Αρχιπέλαγος»
«Είναι πολύ συγκινητικό να συναντιόμαστε 50 και πλέον χρόνια μετά για να ξαναπαρουσιάσουμε τον κύκλο τραγουδιών «Αρχιπέλαγος», είπε ο Μίκης Θεοδωράκης απευθυνόμενος στη Μαίρη Λίντα, κατά τη διάρκεια της πρόβας τους για τη συναυλία. Να σημειώσουμε ότι το «Αρχιπέλαγος» γράφτηκε από το συνθέτη το 1959 με πρώτη ερμηνεύτρια τη Μαίρη Λίντα και το Γρηγόρη Μπιθικώτση, σε ποίηση Δημήτρη Χριστοδούλου, Νίκου Γκάτσου, του ίδιου του συνθέτη, του Οδυσσέα Ελύτη, του Γιάννη Θεοδωράκη και του Πάνου Κοκκινόπουλου. Κατά τη διάρκεια της πρόβας η Μαίρη Λίντα ερμήνευσε τραγούδια όπως «Σε πότισα ροδόσταμο», «Μυρτιά», «Ροδιά τετράκλωνη», κ.ά.
Συνθέτης και ερμηνεύτρια τρέφουν μεγάλη αγάπη και εκτίμηση ο ένας για τον άλλον. Μέσα σε μια ζεστή και φιλική ατμόσφαιρα θυμήθηκαν τα παλιά και τις στιγμές της πρώτης ηχογράφησης στο στούντιο με το Μανώλη Χιώτη όπου έπαιζε μπουζούκι. Από τις πιο όμορφες αναμνήσεις του, όπως επεσήμανε ο συνθέτης. Ανάμεσα σε άλλα ο Μίκης Θεοδωράκης θυμήθηκε και πως γεννήθηκε το τραγούδι «Σε πότισα ροδόσταμο» τους στίχους του οποίου (Νίκος Γκάτσος) είχε σημειώσει σ ένα σημειωματάριο του. Κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού που έκαναν μαζί με τη Λίντα και το Χιώτη, όταν κατέβαιναν για πρωινό στο ξενοδοχείο, τότε μπήκαν και οι βάσεις για τη μελοποίηση και τη μετέπειτα ηχογράφηση του τραγουδιού με τη Μαίρη Λίντα.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η είδηση της πρόβας: ο Μίκης Θεοδωράκης έδειξε στο tablet του όπου έχει όλο το έργο του, ανέκδοτα τραγούδια του, που έγραψε πολύ αργότερα και πρότεινε στη Μαίρη Λίντα να τα τραγουδήσει εκείνη, σημειώνοντας:«αυτά είναι τραγούδια που πάντα ήθελα να τα ερμηνεύσεις εσύ και έφτασε τώρα η στιγμή να τα ηχογραφήσουμε με την συμβολή της Τατιάνας Παπαγεωργίου». Μάλιστα κάνοντας πρόβα συχνά ο συνθέτης σήκωνε το χέρι του διευθύνοντας τη Μαίρη Λίντα.
«Κρητικό Κοντσέρτο»
Ένα πολύ σημαντικό στοιχείο είναι επίσης ότι ο Μίκης Θεοθωράκης μαζί με την πιανίστα και ακαδημαϊκό μουσικολόγο Τατιάνα Παπαγεωργίου επεξεργάστηκαν το «Κρητικό Κοντσέρτο» σε νέα, αναγεννημένη μορφή. Πρόκειται για έργο που ο συνθέτης έγραψε το 1951 όταν βρισκόταν στα Χανιά, το οποίο στη συνέχεια χάθηκε και η Τατιάνα Παπαγεωργίου έφερε στο φως μετά από διδακτορική έρευνα που έκανε σε Βρετανικό Πανεπιστήμιο.
«Η Κρήτη ήταν λυτρωτικός τόπος τότε για μένα» σημείωσε ο συνθέτης, ο οποίος επέλεξε να πάει στα Χανιά μετά την αποφυλάκιση του από τη Μακρόνησο και όσα δεινά έζησε εκεί. «Επίσης αποτελεί μεγάλη πηγή έμπνευσης για το έργο του. Εκείνο το διάστημα έγραψε πολλά έργα για συμφωνικές ορχήστρες και κλασικά σχήματα που είχαν οδηγό έμπνευσης τους την Κρήτη», επεσήμανε η Τατιάνα Παπαγεωργίου. Ανάμεσα τους ήταν και το «Κρητικό Κοντσέρτο», σε ρυθμό συρτό χανιώτικο, το οποίο έπαιξε με τη Συμφωνική Ορχήστρα Χανίων. Υπάρχει μάλιστα και σχετική φωτογραφία-ντοκουμέντο με την ορχήστρα, την οποία μας έδειξε ο συνθέτης κατά τη διάρκεια της πρόβας». Από τότε το «Κρητικό Κοντσέρτο» παίζεται πρώτη φορά, 66 χρόνια μετά, σε νέα μορφή και με νέα ενορχήστρωση της Τατιάνας Παπαγεωργίου τώρα στις 4 Δεκεμβρίου στο Παλλάς σε φαντασμαγορική συμφωνική εκδοχή με την Συμφωνική Ορχήστρα του Κιέβου.
«Η Κρήτη με τους ατσάλινους ρυθμούς της, κουβαλάει την ηρωική ιστορία και τους αγώνες των Ελλήνων», όπως σημειώνει ο ίδιος ο συνθέτης και συμβολίζει στη μουσική του το δυναμισμό και την αισιοδοξία. Η Κρήτη για το Μίκη δεν είναι μόνο ένας τόπος καταγωγής, αλλά ένας τόπος που λαμβάνει πολλαπλούς συμβολισμούς στο έργο του.
«Ζορμπάς»
Ο μνημειώδης «Ζορμπάς», που θα παρουσιαστεί στο δεύτερο μέρος του προγράμματος, επίσης εμπνευσμένος από την Κρήτη, αντιπροσωπεύει την οικουμενικότητα του Μίκη Θεοδωράκη, καθώς είναι ένα αναγνωρίσιμο έργο που χαίρει θαυμασμού και εκτίμησης σε διεθνές επίπεδο. Άλλωστε και στο «Αρχιπέλαγος» εμπεριέχονται στοιχεία της κρητικής παράδοσης και του πνεύματος της μουσικής του Αιγαίου, σε μουσική και στίχο. Σ αυτά ανήκει και το τραγούδι «Ανάμεσα Σύρο και Τζια» σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη.
Εκφραστικά, χαρούμενα, συγκινητικά τραγούδια, στον αντίποδα των ατσάλινων ρυθμών που αντιπροσωπεύουν την Κρήτη της τρυφερότητας και του συναισθήματος. Ανάμεσα τους επίσης και το πολύ δημοφιλές τραγούδι «Απαγωγή» («θα πάρω μια βαρκούλα καρδούλα μου») με το οποίο ο Μίκης Θεοδωράκης είχε πάρει το α’ βραβείο στο Φεστιβάλ Τραγουδιού Θεσσαλονίκης το 1961 με ερμηνεύτρια τη Μαίρη Λίντα. Τότε μάλιστα είχε παρουσιαστεί με το Μανώλη Χιώτη στο μπουζούκι και με Συμφωνική Ορχήστρα, κάτι πολύ πρωτοποριακό για την τότε εποχή. Κάτι που θα συμβεί και τώρα στο Παλλάς με την Συμφωνική Ορχήστρα της Εθνικής Όπερας του Κίεβου υπό την Διεύθυνση Oleksiy Baklan.
Σολίστ στο μπουζούκι στον «Ζορμπά» ο μέγας δεξιοτέχνης της νέας γενιάς Θανάσης Βασιλάς, συνεργάτης χρόνια της Μαίρης Λίντα αλλά και του Μίκη Θεοδωράκη.
Η συναυλία λόγω του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Ατόμων με Αναπηρία (3/12) πραγματοποιείται σε συνεργασία με τον Πανελλήνιο Σύλλογο Παραπληγικών, στον όποιο θα δοθούν τα έσοδα.
Περισσότερες πληροφορίες για τη συναυλία: Μίκης Θεοδωράκης, ο Κρητικός, ο Έλληνας, ο Οικουμενικός: Μια μεγάλη συναυλία στο Παλλάς
