Η συναυλία του Μίλτου Πασχαλίδη στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων, αποτελεί απλά την αφορμή. Η αιτία βρίσκεται σε όλη την καλλιτεχνική πορεία του, στα τραγούδια του, στις ξεχωριστές βραδιές που χάρισε και χαρίζει στο κοινό, ή ακόμη και στον αιχμηρό πολιτικό του λόγο.
Ο Μίλτος Πασχαλίδης, αποτελεί μια από αυτές τις περιπτώσεις των καλλιτεχνών, που η δυνατότητα συνέντευξης-συζήτησης ξεπερνά το επαγγελματικό πλαίσιο και αποτελεί ένα λόγο χαράς. Με αφορμή λοιπόν τη μεγάλη συναυλία του Μίλτου Πασχαλίδη στην Τεχνόπολη, την Τετάρτη 28 Αυγούστου 2013, το www.culturenow.gr μίλησε με τον αγαπημένο ερμηνευτή και τραγουδοποιό για τη μουσική, την πολιτική αλλά και τα… όνειρα!
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Συνέντευξη: Νώντας Δουζίνας
Culturenow.gr: Αφορμή της συνέντευξης είναι η συναυλία στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων, στις 28 Αυγούστου 2013. Τι θα ακούσουμε από το Μίλτο Πασχαλίδη σε αυτή τη συναυλία και τι διαφορετικό θα υπάρχει, σε σύγκριση με κάποιες άλλες συναυλίες;
Μίλτος Πασχαλίδης: Καταρχήν, μια διαφοροποίηση είναι ότι θα παίξω τραγούδια που δεν τα παίζω ιδιαίτερα. Ακόμη, πέρα από τη μόνιμη ορχήστρας μου, δηλαδή τη Μιρέλα Πάχου στο ακορντεόν, το Δημήτρη Μουτάφη στο μπάσο, το Δημήτρη Σινογιάννη στην ηλεκτρική κιθάρα και τον Ηλία Δουμάνη στα τύμπανα, θα έχω μαζί και δυο συνεργάτες χρόνων, τους οποίους κάλεσα για να κάνουμε μια πιο ολοκληρωμένη παρουσίαση της εργασίας μου. Πρόκειται για το Θύμιο Παπαδόπουλο στα πνευστά και το Ζαχαρία Σπυριδάκη στη λύρα, με τον οποίο συνεργαζόμαστε πάρα πολλά χρόνια, ενώ τον τελευταίο καιρό μένει στην Κρήτη, οπότε παίζουμε όλο και πιο σπάνια μαζί. Έτσι θα έρθει και ο Ζαχάρης και νομίζω πως τα τραγούδια μου θα εμφανιστούν στην πιο ολοκληρωμένη τους μορφή. Όσον αφορά στο πρόγραμμα της συναυλίας, θα παίξω κυρίως τα τραγούδια από τους 8 δίσκους, καθώς επίσης και από τις συνεργασίες που έχω κάνει με άλλους συναδέλφους.
Culturenow.gr: Οι ζωντανές εμφανίσεις αποτελούν πάντα έναν σημαντικό τομέα της δουλειάς των καλλιτεχνών. Εσείς, με ποια διάθεση προσεγγίζετε τις ζωντανές σας εμφανίσεις και τι είναι αυτό που θέλετε να περάσετε στον κόσμο που σας ακούει;
Μ.Π.: Καταρχήν, αντιμετωπίζω τις ζωντανές εμφανίσεις σαν ένα ενδιαφέρον πείραμα που έχει κάθε φορά πολλά απροσδόκητα στοιχεία εντός του, με την έννοια ότι ασφαλώς χρειάζεται να δημιουργεί κανείς έναν μπούσουλα, ένα πρόγραμμα δηλαδή, το οποίο όμως πολύ συχνά ανατρέπεται κατά τη διάρκεια της συναυλίας. Οι ασκήσεις επί χάρτου έχουν πλάκα, αλλά αν τελικά το έδαφος είναι διαφορετικό από αυτό που έχεις σχεδιάσει, τότε πρέπει να προσαρμόσεις και την τακτική σου. Αυτό έχει μεγάλη πλάκα για εμένα στις συναυλίες, αφού πολύ συχνά παρεκκλίνω του προγράμματος που έχω σχεδιάσει, είτε αποδεχόμενος ότι δεν το είχα σχεδιάσει και πολύ καλά, είτε αποδεχόμενος ότι κάποιες συναυλίες έχουν κάποιες ιδιαιτερότητες, κάτι που βρίσκω πολύ ενδιαφέρον. Τώρα αναφορικά με το μήνυμα που θέλω να περάσω, δε θέλω να περάσω τίποτα στον κόσμο. Το λέω αυτό με την έννοια ότι εγώ είμαι εκεί, τα τραγούδια μου είναι εκεί, δεν έχω στο μυαλό μου κάποιο ιδιαίτερο μήνυμα. Ποτέ δεν είχα δηλαδή, βγαίνοντας στη σκηνή.
Culturenow.gr: Να πιάσουμε το νήμα από την αρχή… Πώς προέκυψε η ενασχόληση με τη μουσική και ποιες ήταν οι πρώτες σας προσλαμβάνουσες;
Μ.Π.: Δεν γνωρίζω κάποιον που να μην του αρέσει η μουσική. Μου άρεσε λοιπόν και εμένα η μουσική και κάποια στιγμή, δοκιμάζοντας και ορισμένα πράγματα όπως όλα τα παιδιά, κάτι μου άρεσε περισσότερο. Δεν υπάρχει κάποιο μυστήριο πίσω από αυτό. Απλώς, ασχολήθηκα από μικρός και τα κατάφερνα σχετικά καλά.
Culturenow.gr: Πέραν της μουσικής, έχετε σπουδάσει μαθηματικά και φιλοσοφία, που είναι όλα αλληλένδετα μεταξύ τους. Αυτή τη στιγμή, θα μπορούσαμε να πούμε πως επαγγελματικά “επικράτησε” η μουσική;
Μ.Π.:Η μουσική επικράτησε τόσο λόγω του ότι ήταν πιο ενδιαφέρουσα εργασία, όσο και επειδή έδινε μεγαλύτερες ανταμοιβές, εννοώ το χειροκρότημα, που είναι πιο άμεσο στους τραγουδοποιούς παρά στους μαθηματικούς. Κάποια στιγμή, η μουσική έγινε και ενδιαφέρουσα βιοποριστικά, αφού μπορούσα να ζήσω από αυτήν, ενώ από τα άλλα δε μπορούσα. Υπό αυτή την έννοια, δε θυμάμαι πότε ακριβώς αποφάσισα να γίνω μουσικός με την επαγγελματική έννοια του όρου, αλλά πρέπει να ήταν γύρω στα 25, δηλαδή περίπου 20 χρόνια πριν. Δόξα τω Θεώ, καλά πήγαμε.
Culturenow.gr:Ποιοι καλλιτέχνες αποτέλεσαν τις κυρίαρχες επιρροές σας, ιδιαίτερα στην αρχή;
Μ.Π.:Νομίζω ότι με έχει επηρεάσει οτιδήποτε έχω ακούσει. Όταν ήμουν μικρός, άκουγα από τη μία Abba και από την άλλη Jethro Tull. Όταν ήμουν έφηβος, άκουγα Θεοδωράκη και Άσιμο και Τώνη Μαρούδα. Νομίζω ότι στην πραγματικότητα δεν ξέρει κανείς τι τον έχει επηρεάσει βαθύτερα. Οτιδήποτε έχω ακούσει μέχρι τα 15 μου, σίγουρα με έχει επηρεάσει πολύ, είτε με θετικό τρόπο, δηλαδή με την έννοια να ξέρω τι μου αρέσει, αλλά και με αρνητικό, δηλαδή ότι σίγουρα ξέρω τι δε μου αρέσει.
Culturenow.gr: Ας περάσουμε λίγο στις καλλιτεχνικές σας συνεργασίες. Υπάρχουν κάποιες συνεργασίες που θα ξεχωρίζατε, ή κάποιες συνεργασίες που θα θέλατε πολύ να κάνετε και δεν έχει τύχει ακόμη να ευωδοθούν;
Μ.Π.:Από τις συνεργασίες που έχω κάνει, ξεχωρίζω σίγουρα αυτή με το Χρήστο Θηβαίο, με τον οποίο είμαστε φίλοι τα τελευταία 15 χρόνια. Σίγουρα με το Λαυρέντη (σ.σ. Μαχαιρίτσα) που παίξαμε μαζί τα δυο τελευταία χρόνια και ήταν πάρα πολύ ωραία και βέβαια με το Θάνο Μικρούτσικο, από τον οποίο έμαθα πάρα πολύ. Επίσης, πάρα πολλά έμαθα και από το Χρήστο Λεοντή. Όσο για συνεργασίες που θα ήθελα να κάνω, στην Ελλάδα νιώθω πολύ τυχερός γιατί συνεργάστηκα με όλους όσους ήθελα. Δε μου ξέφυγε κανείς από αυτούς που θαυμάζω και που φυσικά θα μπορούσαμε να συνεργαστούμε. Εντάξει, στο εξωτερικό πλάκα θα είχε, αλλά μου φαίνεται λίγο χλωμό. Αλλά τα όνειρα είναι δωρεάν και πρέπει να είναι μεγάλα και αυτό λέω στους πιτσιρικάδες που έρχονται στις συναυλίες μου. Κάποιοι από αυτούς λένε ότι θέλουν να μου μοιάσουν κλπ. και τους λέω ότι αυτό δεν είναι όνειρο, όνειρο είναι να θες να μοιάσεις στο Μικ Τζάγκερ, όχι σε εμένα. Όταν είσαι πιτσιρικάς, πρέπει τα όνειρά σου να είναι μεγάλα, δεν πρέπει να στοχοποιείς το εφικτό, αλλά το ανέφικτο.
Culturenow.gr: Μια κλασική συζήτηση αυτής της περιόδου, είναι πως σε εποχές κρίσης η τέχνη ακμάζει. Είχατε πει πως δε συμφωνείτε με αυτό…
Μ.Π.:Δε συμφωνώ καθόλου. Τίνος είναι αυτή η άποψη;
Culturenow.gr: Είναι μια διαδεδομένη συζήτηση, η οποία όμως αναφέρεται κυρίως στην καλλιτεχνική δημιουργία και όχι στο κοινό…
Μ.Π.: Δε μου προκύπτει από πουθενά κάτι τέτοιο. Βλέπετε λιγότερα σκυλάδικα τραγούδια; Βλέπετε λιγότερα σαχλοπόπ; Βλέπετε λιγότερους καλλιτέχνες, που να είναι προβεβλημένοι ενώ τραγουδούν σαχλαμάρες; Εγώ όχι! Βλέπω ίδιους και περισσότερους. Αντίστοιχα, στα τραγούδια που υπηρετούμε και αγαπάμε, δε βλέπω καμιά τρομερή άνθιση από νέα φυντάνια, ούτε βλέπω κάποια υπερπαραγωγή ωραίων τραγουδιών. Φυσικά και υπάρχουν, ασφαλώς, ας πούμε τα καινούργια του Θανάση Παπακωνσταντίνου που τραγούδησε ο Χαρούλης, ή τα καινούργια που τραγουδάει η Μποφίλιου, είναι καλά τραγούδια. Ακούω πολύ ενδιαφέρουσες εργασίες, αλλά δε βλέπω κάποια ιδιαίτερη άνθιση στην τέχνη που αγαπώ, κατά τα τρία τελευταία χρόνια, που μας έχουν ρημάξει. Ίσα ίσα, βλέπω να επικρατεί το ευτελές. Νομίζω πως 20 χρόνια μαλακίας στην ελληνική τηλεόραση, έχουν φέρει γόνιμο αποτέλεσμα.
Η άποψή μου συνοψίζεται ως εξής. Παρόλο που ζούμε στην εποχή της πληροφορίας και όχι της είδησης, θεωρώ ότι ακόμη και κλεισμένος σε μια ντουλάπα του υπνοδωματίου να είσαι, αν μια πληροφορία είναι σημαντική, θα σε φτάσει. Δεν εννοώ αν είναι καλή ή κακή πληροφορία, αλλά είναι μια πληροφορία. Λοιπόν, σε εμένα σημαντικές πληροφορίες για την τέχνη που αγαπώ, δεν έχουν φτάσει. Προφανώς αυτό είναι και θέμα δημοκρατίας διαύλων. Αν όλα τα μέσα παίζουν βλακείες, βλακείες θα φτάσουν και σε εσένα. Από την άλλη όμως δεν έχω δει πως, ένας λαός που βάλλεται από παντού, που φτωχαίνει κυρίως οικονομικά, κάποια στιγμή αντιδρά παράγοντας σπουδαία έργα. Αυτό δεν το έχω δει μέχρι τώρα. Για να παραχθούν σπουδαία έργα ή για να ανθίσουν κομμάτια τέχνης που αγαπάμε, απαιτούνται κομμάτια καλλιέργειας και παιδείας. Η καλλιέργεια και η παιδεία έχουν ηττηθεί στην Ελλάδα πολύ πριν την οικονομία. Συγγνώμη, αλλά πώς θα παραχθούν έργα όταν καταργούνται τα καλλιτεχνικά μαθήματα στα σχολεία; Δεν καταλαβαίνω… Δεν ξέρω γιατί ένας άνθρωπος ο οποίος μέχρι τώρα είχε να φάει στο σπίτι του και τώρα δεν έχει να φάει, θα ακούσει Προκόφιεφ ή γιατί θα αρχίσει να διαβάζει Σεφέρη. Πιθανόν να είναι και έτσι, απλά εγώ δεν το βλέπω μέχρι τώρα. Μακάρι να γίνει. Μακάρι οι άνθρωποι να βρουν το αληθινό τους αποκούμπι και τον παρηγορητικό ρόλο της τέχνης, γιατί αγαπάμε κομμάτια τέχνης που μας θυμίζουν πράγματα. Εδώ βλέπω ότι κατακλυζόμαστε από κατασκευάσματα τα οποία το μόνο που ζητάνε, είναι “ξέχνα, ξέχνα” και είδες πού φτάσαμε…
Culturenow.gr: Το σημαντικότερό μας έλλειμμα, θεωρείτε πως βρίσκεται στην οικονομία ή στην παιδεία;
Μ.Π.:Κατά τη γνώμη μου, βρίσκεται στην παιδεία και την καλλιέργεια. Ο κόσμος είναι επιθετικός, αγενής και δεν τον νοιάζει ο διπλανός του σε κανένα επίπεδο της προσωπικής του ζωής. Αυτή τη στιγμή βρίσκομαι σε μια παραλία, μια πανέμορφη και μαγική παραλία, η οποία είναι γεμάτη σκουπίδια και αποτσίγαρα. Αυτό δε νομίζω ότι λύνεται με το να έχει κάποιος λεφτά, δε νομίζω ότι μόνο οι φτωχοί τα έχουν πετάξει εδώ γύρω. Δε σεβόμαστε τίποτα που να αφορά στο “εμείς”. Δεν ξέρω, όλοι αυτοί οι τύποι πετάνε τα αποτσίγαρα στο πάτωμα του σπιτιού τους;
Culturenow.gr: Η πολιτική συζήτηση σίγουρα μας πληγώνει όλους αυτή την περίοδο. Είχατε πει σε ένα live σας “να δω πότε θα βρούμε αυτό το 5% του προϋπολογισμού για την παιδεία”…
Μ.Π.:Αυτό είναι αίτημα της Αριστεράς εδώ και 40 χρόνια. Το παλιό αίτημα ήταν 15% του προϋπολογισμού για την παιδεία, ο οποίος βρίσκεται τώρα στο 0,3%.
Culturenow.gr: Ετοιμάζετε κάποια δισκογραφική δουλειά;
Μ.Π.:Ετοιμάζω ένα βιβλίο για τον Άλκη Αλκαίο, με τον οποίο υπήρξαμε φίλοι για 17 χρόνια και γράφω τη σχέση μας. Δεν πρόκειται δηλαδή για βιογραφία του. Μέσα σε αυτό, αισιοδοξώ να ενθέσω και ένα CD με 5 ακυκλοφόρητα τραγούδια μας. Αυτή είναι η δισκογραφική ιδέα που έχω στο μυαλό μου, δεν είναι ολόκληρος δίσκος, όμως είναι μια ολοκληρωμένη αποτύπωση της σχέσης μου με τον Άλκη.
Culturenow.gr: Μετά τη συναυλία στο Γκάζι, θα εισέλθουμε σιγά σιγά στις χειμερινές καλλιτεχνικές δραστηριότητες. Έχετε κάποια σχέδια που μπορείτε να μας ανακοινώσετε;
Μ.Π.:Το χειμώνα θα παίξω με το Χρήστο Θηβαίο. Θα παίξουμε παρέα, γιατί είχαμε παίξει ξανά μαζί το 2007, αλλά εκείνη η συνεργασία διακόπηκε κάπως άτσαλα γιατί είχαμε και οι δυο ανηλειμμένες υποχρεώσεις για μετά και δεν το ευχαριστηθήκαμε όσο θα θέλαμε. Φέτος λέμε να το κάψουμε…