Ο Μηνάς Ι. Αλεξιάδης είναι συνθέτης και μουσικολόγος, καθηγητής όπερας και μουσικού θεάτρου στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Η όπερα «Το μυστικό των ποταμών της Αττικής», με υπότιτλο «Οικολογική όπερα Κ 15», επικεντρώνεται στα ποτάμια και τα ρέματα της Αττικής.

***

Η οικολογική αυτή όπερα (σε δύο Πράξεις), είναι το πρώτο μουσικοθεατρικό έργο με θέμα τα ποτάμια και τα ρέματα της Αττικής. Eδώ, οι τρεις φυλακισμένοι -μπαζωμένοι ποταμοί (Ιλισσός, Ηριδανός, Κηφισσός) κλαίνε αρχικά την μοίρα τους, όμως στη συνέχεια ξεμυτίζουν και διαφεύγουν με την επιθυμία, επιτέλους να… ξαναζευγαρώσουν, όπως έκαναν και στην Αρχαία Αθήνα. Tραυματίζονται, εμπλέκονται σε φυσικοθεραπείες, εμβολιασμούς και ντροπιάζονται, όταν έρχονται σε επαφή με τη διασκέδαση ενηλίκων που προσφέρει ο μπαζωτής ποταμών και «pro–αγωγός» κύριος Τάκης. Πρώην πολίτες και ναϊάδες της αρχαίας Αθήνας έχουν επίσης εκπέσει σε κακόφημα μέρη, ενώ η νύμφη Καλλιρρόη (νυν αρτίστα στα υπόγεια) προετοιμάζει την εκδίκησή της. Tην πλοκή σχολιάζει εξαρχής η «από μηχανής» θεά Αθηνά, η οποία δρομολογεί και μιαν υπερβατική προφητεία του μάντη Τειρεσία για την αποκατάσταση των ποταμών. Ο κ. Τάκης, με σύμμαχο την φαντεζί προϊσταμένη ιατρείου «θεία Καίτη», θέλει να μπαζώσει τελικά και τον Ποδονίφτη, αλλά συλλαμβάνεται, δικάζεται και αθωώνεται προσωρινά «υπό όρους». Τελικά, ακολουθώντας μια συλλογική πορεία απελευθέρωσης, οι ποταμοί ξαναβγαίνουν στο φως, κλείνοντας το έργο με ένα θριαμβικό τραγούδι ανάδυσης και αποκατάστασής τους.

ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!

Ήδη διαφαίνεται ο οικολογικός χαρακτήρας του έργου: Αναφερόμαστε σε μιαν Αθήνα που χάθηκε οριστικά, κυρίως κατά τις δεκαετίες στις οποίες καλύφθηκαν, μπαζώθηκαν και «εγκιβωτίστηκαν» τα ποτάμια της. Η ονομασία και η διαδρομή π.χ. της παλιάς λεωφορειακής γραμμής «Κυνοσάργους – Τρεις Γέφυρες» έδινε κάποτε ένα στίγμα για τις θέσεις και την πορεία των ποταμών μέσα στο λεκανοπέδιο. Έχουμε λοιπόν ένα μουσικοθεατρικό έργο για τη μεγάλη κρυφή ελπίδα: τα ποτάμια και τα ρέματα να ξαναβγούν κάποτε στο αττικό φως, όπου αυτό μπορεί να γίνει δυνατό. Η συζήτηση αυτή είναι υπαρκτή, πλέον διεθνώς επίκαιρη και ονομάζεται [ecological] river restoration (ο όρος υπάρχει και εδώ, στο ποιητικό κείμενο της όπερας, στην προφητεία του μάντη Τειρεσία). Ήδη δηλαδή σε πολλές πόλεις διεθνώς, τα ποτάμια ανοίγονται ξανά, με μετάθεση, αναδιάρθρωση ή απαλλοτρίωση συνοικιών κ.ο.κ.

Για πολλούς (και για εμένα προσωπικά), ο Ιλισσσός ήταν ένα τραύμα της νηπιακής και παιδικής ηλικίας. Το ποτάμι ήταν κάποτε ορατό κάτω από τα πόδια μας και μετά, σε κάποια «επόμενη» μέρα, δεν υπήρχε πια… Ο Ιλισσός, ο αρχαίος αυτός «ιερός του άστεως ποταμός», φυλακίστηκε, εξαφανίστηκε και μπαζώθηκε μέσα στην Αθήνα, κυρίως κατά τη δεκαετία του 1960. Το άρωμα της νοσταλγικής, αλλά ταυτόχρονα τόσο σημαντικής και χαρακτηριστικής αυτής δεκαετίας, είναι έκδηλο, τόσο στην μουσική όσο και στη σκηνική όψη του έργου.

Θέλω να τονίσω την εξαιρετικά γόνιμη συνεργασία μου με τον σκηνοθέτη της παράστασης κ. Νίκο Διαμαντή, ο οποίος συνέδεσε όλα αυτά τα πολυδιάστατα χαρακτηριστικά με ιδιαίτερα ευφάνταστο τρόπο, διατηρώντας ταυτόχρονα μιαν εντυπωσιακή αμεσότητα, επινοώντας πάντοτε κώδικες επικοινωνίας με το ευρύ κοινό. Βεβαίως και όλους ανεξαιρέτως τους συντελεστές, για την ενεργά αφοσιωμένη συμμετοχή τους, η οποία έφερε την παράσταση σε πολύ, πιστεύω, ψηλό επίπεδο. Ιδιαιτέρως ευχαριστώ θερμά τον καλλιτεχνικό διευθυντή της ΕΛΣ κ. Γιώργο Κουμεντάκη για την ανάθεση και τη δρομολόγηση της παραγωγής της όπερας αυτής,

Να αναφέρουμε επίσης ότι η όπερα αυτή εντάσσεται και ολοκληρώνει τις καλλιτεχνικές εκδηλώσεις του Φεστιβάλ Λυρικός Νότος, το οποίο περιλαμβάνει μουσικές και θεατρικές εκδηλώσεις υψηλού επιπέδου, με ελεύθερη είσοδο. Οι εκδηλώσεις αυτές διοργανώνονται από την Εθνική Λυρική Σκηνή με συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω του Συνδέσμου Δήμων Νότιας Αττικής, στο πλαίσιο του ΠΕΠ Αττικής.

Διαβάστε επίσης:

Το μυστικό των ποταμών της Αττικής, του Μηνά Αλεξιάδη στο 3ο Φεστιβάλ Λυρικός Νότος
3ο Φεστιβάλ Λυρικός Νότος: Μια μελωδική διοργάνωση για μικρούς και μεγάλους με ελεύθερη είσοδο!