Η ατομική έκθεση του Μιχάλη Κιούση, “Visions Croiseés”, απαρτίζεται από ζωγραφικά έργα διαφορετικών διαστάσεων (καμβάδες και σχέδια) όπου το χρώμα και το φως είναι κυρίαρχα, οι σκιές θεμελιώδεις, οι αναπαραστάσεις ρεαλιστικές αλλά και εξπρεσιονιστικά ελεύθερες, οι συνθέσεις γεμάτες σαφήνεια, δομική πληρότητα και με πλαστικότητα τέτοια, που οριακά θα μπορούσαν να σταθούν και ως γλυπτικές.
Η ερευνητική διαδικασία που ακολουθεί ο Κιούσης βασίζεται σε αρχειακό υλικό, ζωγραφικά σημειώματα, προσωπικές αναμνήσεις και life studies, τα οποία -μέσα από το ζωγραφικό του φίλτρο- προσαρμόζει στις εικόνες που εντέλει μεταφέρει στον καμβά. Αποτυπώνει εμπειρίες και μνήμες σε αναπαραστάσεις που έχουν δουλευτεί εντός και εκτός του καλλιτεχνικού εργαστηρίου, δίνοντας μεγάλη σημασία στα έντονα χρώματα, τις ξεκάθαρες φόρμες, τη χειρονομιακή δυναμική.
Οι ζωγραφικές του συνθέσεις αφορμούνται από την καθημερινή ζωή τόπων, όπως η Ρεϋνιόν και η Σενεγάλη, όπου ταξίδεψε αλλά και έζησε ο καλλιτέχνης στο πλαίσιο όχι μόνον των εικαστικών αλλά και των πολιτισμικών του αναζητήσεων και ερευνών σε αυτές, τα χρώματα και το φως αποτελούν καταλύτες που πλημμυρίζουν το πρώτο βλέμμα μας με μια αίσθηση αφθονίας και οικειότητας, μετατρέπουν κάθε σύνθεση σε μια εκ νέου γνωριμία με λιτές και pop καθημερινές στιγμές τόπων μακρινών -αλλά όχι ανοίκειων.
Με μια δεύτερη, ωστόσο, ματιά είναι ευδιάκριτες και άλλες πτυχές πολιτισμικών εμπειριών του ζωγράφου: η κίνηση, ο ρυθμός, η λαϊκή κουλτούρα, οι κοινωνικές και πολιτισμικές αντιφάσεις περιοχών που βίωσαν δουλεία και αποικιοκρατία, που διαθέτουν πλούσια ιστορία και ανθρωπολογικά χαρακτηριστικά πολύ διαφορετικά από τα μεσογειακά/ευρωπαϊκά. Τα ερωτήματα που θέτει ο Κιούσης είναι ανοιχτά και πολλά: πώς είναι να απαθανατίζεις μια ταπεινή, διαφορετική, αλλά και τόσο φορτισμένη πολιτικά καθημερινότητα; Ποια η πολιτική θέση και στάση του καλλιτέχνη απέναντι σε όλα αυτά; Πώς είναι να εντοπίζεις και να παρουσιάζεις εκ νέου το πολιτισμικό, αλλά και το ανθρωπολογικό βάρος άλλων τόπων μέσα από φωτεινά στιγμιότυπα της καθημερινότητας;
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Αυτό ακριβώς όμως είναι που κατορθώνει η ζωγραφική τού Κιούση: να μας οδηγήσει, μέσα από την πλέον ειλικρινή και διερευνητική ματιά του, σε διαφορετικά μονοπάτια θέασης, να καταρρίψει τα συνήθη στερεότυπα του εξωτισμού, να μας επανασυστήσει στη σύγχρονη πραγματικότητα τόπων με ιστορία φορτισμένη από την ευρωπαϊκή αποικιοκρατία αλλά και τόσο μακριά από αυτήν, τόσο ιδιότυπη, μοντέρνα και παραδοσιακή μαζί.
Αυτός υπήρξε άλλωστε και ο κατεξοχήν στόχος της εικαστικής έρευνάς του: η βιωματική αντίληψη του διαφορετικού, η κατάρριψη εξωραϊστικών πολιτισμικών μύθων, η ουσιαστικότερη κατανόηση του κόσμου. Κάτι ανάλογο είχε απασχολήσει τον Henri Μatisse, στα βήματα του οποίου επιχειρεί να κινηθεί και ο Κιούσης. Και, επιπρόσθετα, εάν το φως αποτελεί, τεχνικά και μεταφορικά, ένα από τα πιο διαχρονικά και αγαπητά στοιχεία της ελληνικής ζωγραφικής, ο Κιούσης επιτυγχάνει σίγουρα να την εμπλουτίσει υφολογικά και να την ανανεώσει εννοιολογικά με τη σύγχρονη και μετααποικιακής λογικής οπτική και εμπειρία του.
-Αρετή Λεοπούλου (Επιμελήτρια της έκθεσης)
*Η χρήση μάσκας και η απόσταση ασφαλείας 1,5 μέτρου είναι απαραίτητη στον εκθεσιακό χώρο.
Κεντρική εικόνα θέματος: Μιχάλης Κιούσης, 2020, Athens, ”Kafrine Rouge”, oils on canvas 217x 153 cm. Λεπτομέρεια του έργου.