Πριν ακόμη εμφανιστούν τα πρώτα αστικά κέντρα στη Μεσοποταμία γύρω στο 4500 π.Χ., ένας αξιοθαύμαστος πολιτισμός με ιδιαίτερα προηγμένη τεχνολογία και σύνθετα συστήματα συμβολικής αναπαράστασης είχαν αναπτυχθεί στο νοτιοανατολικό άκρο της Ευρώπης.
Οι κάτοικοι των νεολιθικών Βαλκανίων ήταν οι πρώτοι στην ευρωπαϊκή ήπειρο που υιοθέτησαν ένα νέο μοντέλο οικονομίας, βασισμένο στην καλλιέργεια της γης και την κτηνοτροφία. Αυτό συνέβη την 7η χιλιετία π.Χ. και σήμανε μια ριζική αλλαγή στον τρόπο αλληλεπίδρασης του ανθρώπου με το περιβάλλον.
Μετά από εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια νομαδικής ζωής – κατά τη διάρκεια των οποίων σημειώθηκε ελάχιστη πρόοδος – οι άνθρωποι άρχισαν να κατοικούν σε μόνιμους οικισμούς και να αναπτύσσουν νέες τεχνικές δεξιότητες και τρόπους κοινωνικής αλληλεπίδρασης.
Ο οίκος έγινε το κέντρο της κοινωνικής ζωής και ο άνθρωπος άρχισε να διερευνά άγνωστες έως τότε πτυχές του υλικού και πνευματικού του κόσμου. Αντικατάστησε τις παραδοσιακές καλύβες με μόνιμα κτίσματα και τα καλάθια με πήλινα αγγεία,
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Κατανόησε τις ιδιότητες των μετάλλων και άρχισε να κατασκευάζει πολύ πιο αποτελεσματικά εργαλεία. Εξέφρασε τις πνευματικές του ανησυχίες μέσω των ειδωλίων και των ταφικών εθίμων. Και ανέπτυξε ένα σύνθετο σύστημα ανταλλαγών.
Κατά την 5η χιλιετία π.Χ., οι νεολιθικοί πολιτισμοί των Βαλκανίων ήταν από τους πιο προηγμένους της εποχής – με πυκνοκατοικημένους οικισμούς, έντονη κοινωνική διαστρωμάτωση, εντυπωσιακές θρησκευτικές τελετές, σύνθετα δίκτυα ανταλλαγών και σημαντικές κατακτήσεις στον τομέα της μεταλλουργίας
Ωστόσο, στα μέσα της 4ης χιλιετίας, οι περισσότεροι από αυτούς άρχισαν να καταρρέουν με απότομο τρόπο. Οι λόγοι της κατάρρευσης δεν είναι σαφείς; Πληθυσμιακές μετακινήσεις και εισβολές; Κλιματικές αλλαγές; Εξάντληση των φυσικών πόρων;
Το ξεχασμένο παρελθόν της «Παλαιάς Ευρώπης» αποκαλύπτεται σε αυτήν την έκθεση, που περιλαμβάνει πάνω από 200 νεολιθικά αντικείμενα από τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία και τη Μολδαβία. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν τα εντυπωσιακά ανθρωπόμορφα ειδώλια – που θυμίζουν έργα μοντέρνας τέχνης – τα πολύχρωμα αγγεία, τα πολυάριθμα χάλκινα αντικείμενα και τα περίφημα χρυσά κοσμήματα από το νεκροταφείο της Βάρνας, που συνιστούν τον πρωιμότερο γνωστό «θησαυρό» χρυσών αντικειμένων στον κόσμο.
Παράλληλα με την κυρίως έκθεση, το ΜΚΤ, σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, οργανώνει μια συνοπτική παρουσίαση – με τίτλο «Οι σχέσεις της Ελλάδας με τα Βαλκάνια στη Νεολιθική εποχή» – περίπου 90 αντικειμένων από ελληνικές νεολιθικές θέσεις της ίδιας περιόδου για συγκριτικούς σκοπούς.
Μέσα από αυτή τη συγκριτική παρουσίαση αναδεικνύονται οι εντυπωσιακές ομοιότητες αλλά και οι διαφορές ανάμεσα στην Ελλάδα και άλλες περιοχές των Βαλκανίων κατά την 5η και 4η χιλιετία π.Χ.
Την Πέμπτη 14 Οκτωβρίου 2010, 10.00 – 20.00, η είσοδος θα είναι ελεύθερη για το κοινό.
Δωρεάν ξεναγήσεις για το κοινό θα ξεκινήσουν από το Νοέμβριο:
– κάθε Πέμπτη στις 18.00 και
– κάθε Κυριακή στις 12.00 (με το εισιτήριο εισόδου)
Στο πλαίσιο των εκθέσεων θα πραγματοποιηθούν εκπαιδευτικά προγράμματα για σχολεία (τις καθημερινές) και προγράμματα για παιδιά και γονείς κάθε Σαββατοκύριακο. Για πληροφορίες τηλεφωνήστε στο 210-7294220
φωτο:
Εξω: Πήλινα ειδώλια «στοχαστή» και καθιστής γυναικείας μορφής
5000-4600 π.Χ., Cernavodă (Ρουμανία)
Πολιτισμός Hamangia
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Ρουμανίας, Βουκουρέστι: 15906, 15907
Φωτογραφία: Marius Amarie
Μεσα 1: Πήλινο δικέφαλο ζωομορφικό αγγείο
5500–5000 π.Χ., Vădastra (Ρουμανία)
Πολιτισμός Vădastra
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Ρουμανίας, Βουκουρέστι: 15858
Φωτογραφία: Marius Amarie
Μεσα 2: Πήλινο ομοίωμα σπιτιού ή ιερού με επτά ειδώλια
3700-3500 π.Χ., Chelăieşti (Ρουμανία)
Πολιτισμός Cucuteni
Συγκρότημα Μουσείων Επαρχίας Neamţ, Piatra Neamţ: 12550-12552, 13209-13213
Φωτογραφία: Marius Amarie
Μεσα 3: Πήλινο ανθρωπομορφικό αγγείο
4600-3900 π.Χ., Sultana (Ρουμανία)
Πολιτισμός Gumelniţa
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Ρουμανίας, Βουκουρέστι: 102326
Φωτογραφία: Marius Amarie
Μεσα 4: Κεφάλι πήλινου ειδωλίου από το Ντικιλί Τας Καβάλας
Νεότερη Νεολιθική ΙΙ / Τελική Νεολιθική (Χαλκολιθική) περίοδος (4800-4000 π.Χ.)
Αρχαιολογικό Μουσείο Φιλίππων: Ε198
(Φωτογραφία: Στ. Στουρνάρας)
Μεσα 5: Οστέινο ανθρωπόμορφο περίαπτο από το Δισπηλιό Καστοριάς
αρχές Νεότερης Νεολιθικής Ι περιόδου (5300-5100 π.Χ.)
Αρχαιολογική Συλλογή Καστοριάς: Κ228
(Φωτογραφικό αρχείο ανασκαφής Δισπηλιού)